Ἡ σπουδαιότητα τῆς ἐσωτερικής εἰρήνης: Κανόνες καί μέσα γιά τήν ἀπόκτησή της :μνήμη τοῦ Θεοῦ, ὑπακοή στή συνείδηση, ὑπομονή.
YΠΟ ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Όποιος επιχειρήσει να παρατηρήσει προσεκτικά τι συμβαίνει μέσα σου στο διάστημα μιας μόνο ημέρας , θα διαπιστώσει αναμφίβολα τον ξεπεσμό του πνεύματός σου. Σου μίλησα άλλοτε τόσο γι’ αυτό, όσο και για την κατάσταση της εσωτερικής συγχύσεως και ταραχής , μια κατάσταση αφύσικη, από την οποία πρέπει ν’ απαλλαγούμε. Εσύ, πάλι, μου έγραψες ότι δεν μπορούσες να τα βγάλεις πέρα με την ακατάσχετη κίνηση των λογισμών. Ας κάνω τώρα μια σύντομη επισκόπηση αυτής της κινήσεως και των συνεπειών της.
Οι λογισμοί του νου κατευθύνονται
προς τη γη. Ποτέ δεν υψώνονται στον ουρανό. Πάντα στοχεύουν σε πράγματα
μάταια, υλικά, εφάμαρτα. Έχεις δει πώς σέρνεται η ομίχλη μέσα σε μια
κοιλάδα; Ε, έτσι ακριβώς σέρνονται και οι λογισμοί μας πάνω στη γη. Η
χαμέρπεια, λοιπόν, είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό τους. Κι ένα άλλο
είναι η αεικινησία. Ασταμάτητα βρίσκονται σε κίνηση , αναταραχή και
αλληλοδιαδοχή, ασταμάτητα ζουζουνίζουν στο νου όπως ένα σμάρι κουνούπια
σε καλοκαιριάτικη νύχτα.
Οι λογισμοί επενεργούν στην καρδιά ,
παράγοντας αντίστοιχα συναισθήματα: χαρά, λύπη, οργή, φθόνο, φόβο,
ελπίδα, απελπισία, καύχηση κ.λπ. Όπως και στους λογισμούς , έτσι και στα
συναισθήματα , που προξενούνται απ’ αυτούς, παρατηρείται έντονη
κινητικότητα και αταξία.
Οι λογισμοί και τα συναισθήματα γεννούν πάντα επιθυμίες λιγότερο ή περισσότερο ισχυρές, πάντοτε όμως άτακτες και μπερδεμένες όπως οι γεννήτορές τους. Ο ένας άνθρωπος είναι τσιγκούνης και ο άλλος σπάταλος ∙ ο ένας ανεξίκακος κι ο άλλος εκδικητικός∙ ο ένας φιλέρημος και ο άλλος κοινωνικός∙ ο ένας υπάκουος και ο άλλος θεληματάρης∙ κ.ο.κ. Πολλές φορές, πάλι, ο ίδιος ο άνθρωπος είναι άλλοτε το ένα και άλλοτε το άλλο.
Το πλήθος , η ποικιλότητα και η
εναλλαγή των λογισμών ,των συναισθημάτων και των επιθυμιών, με τις
άπειρες συνθέσεις, αντιθέσεις και μεταπτώσεις τους, καθώς και με τις
αναρίθμητες παραλλαγές τους από άνθρωπο σε άνθρωπο ή ακόμα και στον ίδιο
τον άνθρωπο, καθιστούν εξαιρετικά δυσχερή τη λεπτομερή καταγραφή και
την αναλυτική περιγραφή τους. Γεγονός είναι, πάντως, ότι εξαιτίας τους
οι ψυχές μας ταλαιπωρούνται από τη σύγχυση και τη ταραχή, από τη
μελαγχολία και την κατάθλιψη που αντανακλώνται, όπως όλοι διαπιστώνουμε ,
στην καθημερινή ζωή μας, την προσωπική και την κοινωνική. Μην
περιμένεις, λοιπόν, ζωή κανονική, ζωή τακτική και ομαλή, αν δεν
απαλλαγείς από την εσωτερική ταραχή. Γιατί δεν φτάνει που είναι καθεαυτή
ένα μεγάλο κακό∙ την εκμεταλλεύονται με επιτηδειότητα και οι δαίμονες
για να μας καταστρέψουν.
Τη Σαρακοστή, όταν εξέτασες τον εαυτό σου κι έκανες τα πρώτα βήματα στη νέα σου ζωή, η προσοχή σου στράφηκε, όπως ήταν φυσικό, σ’ αυτή την ταραχή, τη σύγχυση , την ακαταστασία του εσωτερικού σου κόσμου. Τότε, οπλισμένη με θερμό ζήλο, αποφάσισες ν’ αποκαταστήσεις την τάξη στην ψυχή και στη ζωή σου, εφαρμόζοντας με συνέπεια τις εντολές του Θεού. Με το Μυστήριο της Μετάνοιας συγχωρήθηκαν τα αμαρτήματά σου, ενώ με τη θεία Μετάληψη ανανεώθηκε η κοινωνία σου με τον Κύριο και απέκτησες ευεργετική θεία δύναμη. Είσαι, λοιπόν, έτοιμη να προχωρήσεις!
Μακάρι με μιαν ευχή να ήταν δυνατή η
διόρθωση της ζωής μας. Μακάρι μ’ ένα λόγο να κατορθώναμε την ανακαίνιση
της ψυχής μας. Αυτό, όμως, είναι αδύνατο. Χρειάζεται αγώνας,
προσπάθεια, κόπος αλλά και ακλόνητη καρτερικότητα∙ είναι νόμος της
αυτεξούσιας ζωής και συνάμα της πεσμένης φύσεως των απογόνων του Αδάμ,
όλων δηλαδή των ανθρώπων. Ο Θεός, φυσικά, παρέχει τη βοήθεια Του σ’
όποιον αποδείξει έμπρακτα , με τον αγώνα του , την καλή του προαίρεση ,
δεν αναγκάζει ωστόσο κανένα ν’ ακολουθήσει το δρόμο Του, που οδηγεί στη
σωτηρία. Έτσι, σώζεται όποιος το θέλει, βάζοντας την εσωτερική του ζωή
σε τάξη σύμφωνα με το θεϊκό νόμο. Και η εσωτερική ζωή δεν μπαίνει σε
τάξη από τη μια ήμέρα στην άλλη.
Απαιτείται πολύχρονη και εντατική καλλιέργεια της ψυχής για την αφομοίωση του αγαθού, με την ενίσχυση της θείας χάριτος μέσω των Μυστηρίων . Μ’ αυτόν τον τρόπο σταδιακά ανατρέπεται η αταξία, που υπάρχει μέσα μας και αποκαθίσταται η προπτωτική θεία τάξη και αρμονία. Ακολουθεί η εσωτερική ειρήνη και μια διαρκής ευφρόσυνη διάθεση στην καρδιά.
Απαιτείται πολύχρονη και εντατική καλλιέργεια της ψυχής για την αφομοίωση του αγαθού, με την ενίσχυση της θείας χάριτος μέσω των Μυστηρίων . Μ’ αυτόν τον τρόπο σταδιακά ανατρέπεται η αταξία, που υπάρχει μέσα μας και αποκαθίσταται η προπτωτική θεία τάξη και αρμονία. Ακολουθεί η εσωτερική ειρήνη και μια διαρκής ευφρόσυνη διάθεση στην καρδιά.
Να τι έχεις να κάνεις τώρα! Και μη
νομίζεις ότι πρέπει ν’ αλλάξεις ριζικά όλη τη ζωή σου ή να
αυτοδεσμευθείς ασφυκτικά από πολυάριθμους κανόνες. Όχι. Σου φτάνουν
δυό-τρεις απλοί κανόνες, τους οποίους θα σου δώσω στη συνέχεια…
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000