Παναγία Πορταΐτισσα

Παναγία Πορταΐτισσα

Πέμπτη 31 Μαρτίου 2016

Γενικές Πνευματικές συμβουλές

22-3

Γενικές Πνευματικές συμβουλές

 1. Τη συμπεριφορά μας να τη στολίζει το μέτρο. Χωρίς το μέτρο, ακόμη κι αυτά, πού θεωρούνται ως καλά, καταντούν βαρετά και βλαβερά.
2. Δεν μπορείς να νικήσης την αμαρτία, αν δεν φύγης από τα αίτια, πού τη γεννούν. Και τα κυριώτερά της αίτια είναι: Η πολλή ανάπαυση, η καλοπέραση, τα χρήματα, η συναναστροφή με το άλλο φύλο, το ποτό κ.λ.π.
 

Όχι πώς αυτά καθεαυτά είναι αμαρτία, αλλά η κακή χρήση αυτών των πραγμάτων εύκολα μας παρασύρει προς την αμαρτία. Για τούτο ο άνθρωπος πρέπει να προσέχη από όλ’ αυτά. Είπε κάποιος: «Μή χορτάσης ψωμί, και δεν θα επιθυμήσης κρασί». Αυτό θέλει να ‘πή ότι η πτώση σ’ ένα πάθος οδηγεί σε πτώση και σ’ άλλο πάθος.

3. Το ουσιαστικά μοναδικό κακό στον άνθρωπο είναι μόνον η αμαρτία. Να φοβάστε την αμαρτία. Αυτόν, πού φοβάται τις αμαρτίες, τον φυλάττει ο Θεός στον δρόμο της ζωής του. Κι αν συμβή και σκοντάψη σε κάποιο σφάλμα, τον προφθάνει όμως ο Κύριος και τον βοηθεί σύμφωνα με το μεγάλο Του έλεος!

4. Αυτά, πού λέγεις, κι αυτά, πού στοχάζεσαι στη διάρκεια της ημέρας, γεννούν ανάλογα όνειρα στη διάρκεια της νύκτας. Αν όλη την ημέρα προσεύχεσαι και κάνης καλούς λογισμούς, θα ‘χης ύπνο ήρεμο και όνειρα καλά. Αν όλη την ήμερα αργολογής και συγκατατίθεσαι στους αμαρτωλούς λογισμούς, θα ‘χης και ύπνο άσχημο, μαζί και πειρασμούς.

5. Τέλεια αμαρτία είναι, όταν τη διαπράττη κανείς και με τον λογισμό και με το σώμα. Κατά το ήμισυ αμαρτία είναι, όταν αφίνης τον λογισμό μόνο να σκέφτεται την αμαρτία. Αλλ’ όμως δεν μένει ατιμώρητος ούτε κι αυτός, πού, έστω και κατά διάνοιαν μόνο, αμαρτάνει.

6. Αυτό είναι ο αόρατος πόλεμος: Το να πολεμά ο άνθρωπος να νικά την αμαρτία από το στάδιο των λογισμών, οπότε ασφαλώς θα αποφεύγη και τις αμαρτωλές πράξεις.

7. Η αγάπη μαζί με την ταπείνωση είναι οι δύο φτερούγες, τις οποίες, αν αποκτήσουμε, γινόμαστε «ως αετοί υπόπτεροι», και μπορούμε να φθάσουμε μέχρι τους επτά ουρανούς! Για τούτο να μή αμελούμε τον αγώνα γι’ αυτές τις δύο κορυφαίες αρετές.

8. Πρέπει πάντοτε να έχωμε μνήμη Θεού. Και ο,τι πρόκειται να κάνουμε, η να ειπούμε, η να σκεφτούμε πρέπει να ερωτούμε τον εαυτό μας: «Αρέσει αυτό στον Θεό; Είναι καλό;» Και η φωνή του Θεού, η συνείδηση, θα μας απαντήση μέσα μας αν είναι καλό η όχι. Γι’ αυτό και τώρα, πού αρχίζετε τον πνευματικό αγώνα, να βάλετε καλή αρχή, για να είναι και το τέλος καλό.

Πηγή: Αρχιμανδρίτου Αθανασίου Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου, Ο Γέρων Γερμανός Σταυροβουνίωτης (1906-1982), Φως ιλαρόν και μυστικόν στη σκοτοδίνη των σύγχρονων καιρών, Έκδοσις Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου, Λευκωσία – Κύπρος, β’ έκδοση, Οκτώβριος 2000

Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου.


Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου

Ανάμεσα σʹ όλες τις προσευχές και τους ύμνους της Μεγάλης Σαρακοστής μια σύντομη προσευχή μπορεί να Ονομαστεί ή προσευχή της Μεγάλης Σαρακοστής. Η Παράδοση την αποδίδει σ’ έναν από τους μεγάλους δασκάλους της πνευματικής ζωής, τον Άγιο Εφραίμ το Σύρο. Να τα κείμενο της προσευχής:
Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαρχίας, και άργολογίας μη μοι δώς. Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής, και αγάπης χάρισε μοι τω σω δούλω. Ναι Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι τού όραν τα έμά πταίσματα, και μη κατακρίνειν τον άδελφόν μου ότι εύλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Τούτη ή προσευχή λέγεται δύο φορές στο τέλος κάθε ακολουθίας της Μεγάλης Σαρακοστής από τη Δευτέρα ως την Παρασκευή (δεν τη λέμε το Σάββατο και την Κυριακή, όπως θα δούμε και πιο κάτω, γιατί οι ακολουθίες αυτές τις δύο μέρες δεν έχουν το τυπικό της Σαρακοστής). Την πρώτη φορά λέγοντας την προσευχή κάνουμε μια μετάνοια σε κάθε αίτηση. Έπειτα κάνουμε δώδεκα μετάνοιες λέγοντας: «ελέησαν με τον άμαρτωλόν». Ολόκληρη ή προσευχή επαναλαμβάνεται με μια τελική μετάνοια στο τέλος της προσευχής.

Γιατί αυτή ή σύντομη και απλή προσευχή κατέχει μια τάσο σημαντική θέση στην όλη λατρεία της Μεγάλης Σαρακοστής; Διότι απαριθμεί, μʹ ένα μοναδικό τρόπο, όλα τα αρνητικά και τα θετικά στοιχεία της μετάνοιας και αποτελεί, θα λέγαμε, ένα «κανόνα ελέγχου» του προσωπικού μας αγώνα στην περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής. Αυτός ο αγώνας σκοπεύει πρώτα απ’ όλα στην απελευθέρωση μας από μερικές βασικές πνευματικές ασθένειες που διαμορφώνουν τη ζωή μας και μας κάνουν πραγματικά ανίσχυρους ακόμα και για να κάνουμε αρχή στροφής στο Θεό.

Η βασική ασθένεια είναι η αργία. Είναι η παράξενη εκείνη τεμπελιά και η παθητικότητα ολόκληρης της ύπαρξης μας που πάντα μας σπρώχνει προς τα «κάτω» μάλλον παρά προς τα «πάνω» και που διαρκώς μας πείθει ότι δεν είναι δυνατό νʹ αλλάξουμε και επομένως δε χρειάζεται να επιθυμούμε την αλλαγή. Είναι ένας βαθιά ριζωμένος κυνισμός που σε κάθε πνευματική πρόκληση απαντάει με το «γιατί;» και καταντάει τη ζωή μας μια απέραντη πνευματική φθορά. Αυτή είναι ή ρίζα όλης της αμαρτίας γιατί δηλητηριάζει κάθε πνευματική ενεργητικότητα στην πιο βαθιά της πηγή.

Το αποτέλεσμα της «αργίας», είναι ή λιποψυχία. Είναι μια κατάσταση δειλίας που όλοι οι Πατέρες της Εκκλησίας τη θεώρησαν το μεγαλύτερο κίνδυνο της ψυχής. Η λιποψυχία, η αποθάρρυνση, είναι η ανικανότητα του ανθρώπου να βλέπει καθετί καλό ή θετικό! Είναι η αναγωγή των πάντων στον αρνητισμό και στην απαισιοδοξία. Είναι στʹ αλήθεια μια δαιμονική δύναμη μέσα μας γιατί ο Σατανάς είναι βασικά ένας ψεύτης. Ψιθυρίζει ψευτιές στον άνθρωπο για το Θεό και για τον κόσμοʹ γεμίζει τη ζωή με σκοτάδι και αρνητισμό. Η λιποψυχία είναι η αυτοκτονία της ψυχής, γιατί όταν ο άνθρωπος κατέχεται απ’ αυτή είναι εντελώς ανίκανος να δει το φως και να τα επιθυμήσει.

Πνεύμα φιλαρχίας! φαίνεται παράξενο πώς ή αργία και ή λιποψυχία είναι ακριβώς εκείνα που γεμίζουν τη ζωή μας με τον πόθο της φιλαρχίας. Μολύνοντας όλη μας την τοποθέτηση απέναντι στη ζωή, κάνοντας την άδεια και χωρίς νόημα, μας σπρώχνουν νʹ αναζητήσουμε αντιστάθμισμα σε μια ριζικά λανθασμένη στάση απέναντι στα άλλα πρόσωπα. Αν ή ζωή μου δεν είναι προσανατολισμένη προς το Θεό, αν δεν σκοπεύει σε αιώνιες αξίες, αναπόφευκτα θα γίνει εγωιστική και εγωκεντρική, πράγμα που σημαίνει ότι όλοι οι άλλοι γίνονται τα μέσα για τη δική μου αυτοϊκανοποίηση. Αν ο Θεός δεν είναι ο «Κύριος και Δεσπότης της ζωής μου», τότε το εγώ μου γίνεται ο κύριος και δεσπότης μου, γίνεται το απόλυτο κέντρο του κόσμου μου και αρχίζω να εκτιμώ καθετί με βάση τις δικές μου ανάγκες, τις δικές μου Ιδέες, τις δικές μου επιθυμίες και τις δικές μου κρίσεις. Έτσι ή επιθυμία της φιλαρχίας γίνεται ή βασική μου αμαρτία στις σχέσεις με τις άλλες υπάρξεις, γίνεται μια αναζήτηση υποταγής τους σε μένα. Δεν είναι πάντοτε απαραίτητο να εκφράζεται ή φιλαρχία μου σαν έντονη ανάγκη να διατάζω και να κηδεμονεύω τους «άλλους». Μπορεί επίσης να εκφράζεται και σαν αδιαφορία, περιφρόνηση, έλλειψη ενδιαφέροντος, φροντίδας και σεβασμού. Και είναι ακριβώς ή «αργία», μαζί με τη «λιποψυχία» που απευθύνονται αυτή τη φορά προς τους άλλους. Έτσι συμπληρώνεται ή πνευματική αυτοκτονία με την πνευματική δολοφονία.

Τέλος είναι ή αργολογία. Απ’ όλα γενικά τα δημιουργήματα μόνον ο άνθρωπος προικίστηκε με το χάρισμα του λόγου. Όλοι οι Πατέρες βλέπουν σʹ αυτό το χάρισμα την ακριβή «σφραγίδα» της Θείας εικόνας στον άνθρωπο γιατί ο ίδιος ο Θεός αποκαλύφτηκε σαν Λόγος (Ίωάν. 1,1). Άλλα όντας ο λόγος το ύψιστο δώρο, έτσι είναι και ο ισχυρότερος κίνδυνος. Όπως είναι ή κυρίαρχη έκφραση του ανθρώπου, το μέσο για την προσωπική του πλήρωση, για τον ίδιο λόγο, είναι και το μέσο για την πτώση του, για την αυτοκαταστροφή του, για την προδοσία και την αμαρτία. Ο λόγος σώζει και ο λόγος σκοτώνει, ο λόγος εμπνέει και ο λόγος δηλητηριάζει. Ο λόγος είναι το μέσο της Αλήθειας αλλά είναι και μέσο για το δαιμονικό ψέμα. Έχοντας μια βασικά θετική δύναμη ο λόγος, έχει ταυτόχρονα και μια τρομακτικά αρνητική. Ο λόγος δηλαδή δημιουργεί θετικά ή αρνητικά. Όταν αποσπάται από τη Θεία καταγωγή και το θείο σκοπό του γίνεται αργολογία. Ενισχύει την αργία, τη λιποψυχία και τη φιλαρχία και μετατρέπει τη ζωή σε κόλαση. Γίνεται ή κυρίαρχη δύναμη της αμαρτίας.

Αυτά τα τέσσερα σημεία είναι οι αρνητικοί «στόχοι» της μετάνοιας. Είναι τα εμπόδια που πρέπει να μετακινηθούν. Άλλα μόνον ο Θεός μπορεί να τα μετακινήσει. ʹ Ακριβώς γιʹ αυτό και το πρώτο μέρος της προσευχής αυτής είναι μια κραυγή από τα βάθη της καρδιάς του αβοήθητου άνθρωπου. Στη συνέχεια ή προσευχή κινείται στους θετικούς σκοπούς της μετάνοιας που πάλι είναι τέσσερις.

Σωφροσύνη! Αν δεν περιορίσουμε — πράγμα που συχνά και πολύ λαθεμένα γίνεται — την έννοια της λέξης «σωφροσύνη» μόνο στη σαρκική σημασία της, θα μπορούσε να γίνει κατανοητή σαν τα θετικό αντίστοιχο της λέξης «αργία». «Αργία» πρώτα απ’ όλα, είναι η αδράνεια, το σπάσιμο της διορατικότητας και της ενεργητικότητας μας, ή ανικανότητα να βλέπουμε καθολικά, σφαιρικά. Επομένως αυτή ή ολότητα είναι το εντελώς αντίθετο από την αδράνεια. Αν συνηθίζουμε με τη λέξη σωφροσύνη να εννοούμε την αρετή την αντίθετη από τη σαρκική διαφθορά είναι γιατί Ο διχασμένος χαρακτήρας μας, πουθενά άλλου δεν φαίνεται καλύτερα παρά στη σαρκική επιθυμία, που είναι αλλοτρίωση του σώματος από τη ζωή και τον έλεγχο του πνεύματος. Ο Χριστός επαναφέρει την «ολότητα» (τη σωφροσύνη) μέσα μας και το κάνει αυτά αποκαθιστώντας την αληθινή κλίμακα των άξιων, με το να μας Οδηγεί πίσω στο Θεό.
 
Ο πρώτος και υπέροχος καρπός της σωφροσύνης είναι ή ταπεινοφροσύνη. Ήδη έχουμε μιλήσει γιʹ αυτή. Πάνω απ’ όλα είναι ή νίκη της αλήθειας μέσα μας, ή απομάκρυνση του ψεύδους μέσα στο Οποίο συνήθως ζούμε. Μόνη ή ταπεινοφροσύνη είναι άξια της αλήθειας∙ μόνο μʹ αυτή δηλαδή μπορεί κανείς να δει και να δεχτεί τα πράγματα όπως είναι και έτσι να δει το Θεό, το μεγαλείο Του, την καλοσύνη Του και την αγάπη Του στο καθετί. Να γιατί, όπως ξέρουμε, ο Θεός «ύπερηφάνοις αντιτάσσεται, τα‐ πεινοίς δε δίδωσι χάριν».

Μετά τη σωφροσύνη και την ταπεινοφροσύνη, κατά φυσικό τρόπο, ακολουθεί ή υπομονή, ʹ Ο «φυσικός» ή «πεπτωκώς» άνθρωπος είναι ανυπόμονος, γιατί είναι τυφλός για τον εαυτό του, και βιαστικός στο να κρίνει και να καταδικάσει τους άλλους. Με διασπασμένη, ατελή και διαστρεβλωμένη γνώση των πραγμάτων που έχει. μετράει τα πάντα με βάση τις δικές του προτιμήσεις και τις δικές του ιδέες. Αδιαφορεί για τον καθένα γύρω του έκτος από τον εαυτό του, θέλει ή ζωή του να είναι πετυχημένη τώρα, αυτή τη στιγμή. Ή υπομονή, βέβαια, είναι μια αληθινά θεϊκή αρετή. Ο Θεός είναι υπομονετικός όχι γιατί είναι «συγκαταβατικός» αλλά γιατί βλέπει το βάθος όλων των πραγμάτων, γιατί ή εσωτερική πραγματικότητα τους, την Οποία εμείς με την τυφλότητα μας δεν μπορούμε να δούμε, είναι ανοιχτή σʹ Αυτόν. Όσο πιο κοντά ερχόμαστε στο Θεό τόσο περισσότερο υπομονετικοί γινόμαστε και τόσο πιο πολύ αντανακλούμε αυτή την απέραντη εκτίμηση για όλα τα όντα, πράγμα που είναι ή κύρια ιδιότητα του Θεού.

Τέλος, το αποκορύφωμα και Ο καρπός όλων των αρετών, κάθε καλλιέργειας και κάθε προσπάθειας, είναι ή αγάπη. Αυτή ή αγάπη που, όπως έχουμε πει, μπορεί να δοθεί μόνο από το Θεό, είναι το δώρο που αποτελεί σκοπό για κάθε πνευματική προετοιμασία και άσκηση. Όλα αυτά συγκεφαλαιώνονται στην τελική αίτηση της προσευχής του Αγίου Εφραίμ με την οποία ζητάμε: «...δώρησαί μοι του όράν τα έμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον άδελφόν μου...». Εδώ τελικά δεν υπάρχει παρά μανό ένας κίνδυνος: ή υπερηφάνεια. Ή υπερηφάνεια είναι ή πηγή του κάκου και όλο το κακό είναι ή υπερηφάνεια. Παρʹ όλα αυτά δεν είναι αρκετό για εμένα να βλέπω τα «έμά πταίσματα» γιατί ακόμα και αυτή ή φαινομενική αρετή μπορεί να μετατραπεί σε υπερηφάνεια. Τα πατερικά κείμενα είναι γεμάτα άπα προειδοποιήσεις για την ύπουλη μορφή ψευτοευσέβειας ή Οποία στην πραγματικότητα με το κάλυμμα της ταπεινοφροσύνης και της αυτομεμψίας μπορεί να Οδηγήσει σε μια πραγματικά δαιμονική υπερηφάνεια. Άλλα όταν βλέπουμε τα δικά μας σφάλματα και δεν κατακρίνουμε τους αδελφούς μας, όταν με άλλα λόγια, ή σωφροσύνη, ή ταπεινοφροσύνη, ή υπομονή και ή αγάπη γίνονται ένα σε μας, τότε και μόνο τότε ο αιώνιος εχθρός — ή υπερηφάνεια — θʹ αφανιστεί μέσα μας.

Μετά από κάθε αίτηση στην προσευχή τούτη κάνουμε μια μετάνοια (γονυκλισία). Οι μετάνοιες δεν περιορίζονται στην προσευχή του Αγίου Έφραίμ αλλά αποτελούν ένα από τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά ολόκληρης της λατρείας της Μεγάλης Σαρακοστής. Εδώ πάντως το νόημα τους αποκαλύπτεται περισσότερο απ’ οπουδήποτε άλλου.
Στη συνεχή και δύσκολη προσπάθεια της πνευματικής ανάρρωσης, ή ʹ Εκκλησία δεν ξεχωρίζει την ψυχή από το σώμα. Ο όλος άνθρωπος απομακρύνθηκε από το Θεό∙ ο όλος άνθρωπος πρέπει να ανορθωθεί, ο όλος άνθρωπος πρέπει να γυρίσει. Η καταστροφή της αμαρτίας υπάρχει όταν νικάει ή σάρκα — το ζωώδες, το παράλογο, ή σαρκική επιθυμία μέσα μας — τα πνευματικό και το θείο. Άλλα τα σώμα είναι δοξασμένο, το σώμα είναι άγιο, τόσο άγιο που ο ίδιος ο Θεός «σαρξ έγένετο». ʹ Η σωτηρία και ή μετάνοια, επομένως, δεν είναι ή περιφρόνηση του σώματος ούτε ή παραμέληση του, αλλά είναι αποκατάσταση του σώματος στην πραγματική του λειτουργικότητα που είναι ή έκφραση και ή ζωή του πνεύματος, ο ναός της ανεκτίμητης ανθρώπινης ψυχής. 

Η χριστιανική ασκητική είναι αγώνας όχι κατά αλλά υπέρ του σώματος. Γιʹ αυτά το λύγο Ο όλος άνθρωπος — ψυχή και σώμα — μετανοεί. ΤΟ σώμα παίρνει μέρος στην προσευχή της ψυχής καθώς αυτή προσεύχεται μέσα στο σώμα και δια του σώματος. Έτσι οι γονυκλισίες, τα «ψυχοσωματικά» δείγματα της μετάνοιας, της ταπεινοφροσύνης, της λατρείας και της υπακοής, είναι μια ιεροτελεστία κατʹ εξοχήν της Μεγάλης Σαρακοστής.

[Ἀπό τό βιβλίο: ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ - Πορεία προς το Πάσχα, Alexander Schmemann]

Κάθε λόγος του Χριστού φανερώνει έλεος και δικαιοσύνη και σοφία του Θεού

Κάθε λόγος του Χριστού φανερώνει έλεος και δικαιοσύνη και σοφία του Θεού


Άγιος Μάρκος ο Ασκητής

Κάθε λόγος του Χριστού φανερώνει έλεος και δικαιοσύνη και σοφία του Θεού τούτων τη δύναμη βάζει μέσω της ακοής στις ψυχές όσων ακούν μ ευχαρίστηση. Γι αυτό, οι ανελεήμονες και άδικοι που τον άκουσαν με δυσαρέσκεια, δεν μπόρεσαν να εννοήσουν τη σοφία του Θεού, αλλά και το Διδάσκαλο τον σταυρωσαν. Ας προσέξουμε λοιπόν κι εμείς αν ακούμε μ ευχαρίστηση. 


Γιατί ο Ίδιος είπε:
 

«Όποιος με αγαπά θα φυλάξει τις εντολές μουθα τον αγαπήσει ο Πατέρας μου, θα τον αγαπήσω κι εγώ και θα του φανερώσω τον εαυτό μου» (Ιω. Ιδ : 21). Βλέπεις πως έκρυψε μέσα στις εντολές τη φανέρωσή Του; Απ όλες λοιπόν τις αρετές, εκείνη που τις περιλαμβάνει όλες είναι η αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον, που προέρχεται από την αποχή από την ύλη και την ησυχία των λογισμών.


Από το βιβλίο: «ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ των ιερών Νηπτικών»
Εκδόσεις «Το Περιβόλι Της Παναγίας»
Τα 226 κεφάλαια: τομ. α


Πηγή: diakonima

Η μετάνοια έχει αρχοντιά, όχι μιζέρια.

Η μετάνοια έχει αρχοντιά, όχι μιζέρια.

Έχεις κάνει ένα λάθος.
Το ότι το κατάλαβες είναι πολύ καλό.
Μην το παιδεύεις όμως πολύ. Μην αρχίζεις να το αναλύεις. Μην μπαίνεις στην διαδικασία συζήτησης με τον λογισμό σου.Έκανες το λάθος και το κατάλαβες. Τώρα πάνε παρακάτω. Μην μένεις στο λάθος, στην αμαρτία σου. Μην αρχίζεις να μιζεριάζεις. Αυτό δεν είναι μετάνοια.
Η μετάνοια έχει αρχοντιά, όχι μιζέρια. Μετανόησε και άσε το λάθος σου πίσω.
Πολλές φορές δυστυχώς ακόμα και την μετάνοιά μας την κάνουμε επιτηδευμένη. Μπαίνουμε δηλαδή σε μία διαδικασία διεξοδικής ανάλυσης της αμαρτίας με αποτέλεσμα να μένουμε στην αμαρτία, να ασχολούμαστε με την πτώση μας και δεν προχωρούμε στην ανάστασή μας.
Ασχολούμαστε με την πληγή μας, την ξύνουμε, την περιεργαζόμαστε και δεν προχωρούμε στην ίασή της.

Πολλοί είναι εκείνοί που ενώ έχουν καταλάβει την αμαρτία τους, ενώ λένε ότι έχουν μετανοήσει δεν επισφραγίζουν την μετάνοιά τους με το Μυστήριο της Εξομολογήσεως.
Και αυτό συμβαίνει διότι ενώ συνειδητοποιούν το σφάλμα τους δεν έχουν την ταπείνωση να ζητήσουν βοήθεια και έλεος.
Προφασίζονται ότι δεν είναι άξιοι να προσέλθουν στο Μυστήριο, ότι είναι τόσες πολλές και βαριές οι αμαρτίες τους που ο πνευματικός δεν θα τις αντέξει, ότι ο Θεός δεν μπορεί να τις συγχωρήσει.
Πλάνη. Εγωισμός.
Είναι κρίμα οι άνθρωποι αυτοί που ενώ κατάλαβαν την αμαρτία τους να μένουν στην αμαρτία τους από ντροπή και εγωισμό απαριθμώντας δικαιολογίες για να μην βγούνε από το σκοτάδι στο φως.
Όταν συνηθίσεις να ζεις μέσα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο είναι επίπονο να βγεις έξω στην ηλιόλουστη φύση. Στην αρχή τα μάτια σου δεν θα αντέχουν το φως, μπορεί να νιώσεις δυσφορία και πόνο όμως μετά από μερικά λεπτά θα δεις τι έχανες τόσο καιρό, θα δεις τα χρώματα της ζωής, θα νιώσεις την θέρμη του φωτός.
Όλοι είμαστε αμαρτωλοί, κάποιοι ταπεινώνονται και ομολογούν την αμαρτία τους και καθαρίζονται δια του Μυστηρίου και κάποιοι άλλοι απλά συνεχίζουν να ζούνε μέσα στην μιζέρια της ταπεινοσχημίας τους, έχοντας αναγάγει την μετάνοια σε μία συναισθηματική κατάσταση.
 
Αμάρτησες; Μην καθυστερείς. Σήκω.
Έκανες ένα λάθος, χίλια λάθη. Ε, και;
Υπάρχει η μετάνοια και η εξομολόγηση. Υπάρχει ελπίδα.
Ο Θεός πάντα μας δέχεται. Πάντα μας περιμένει. Αρκεί να θέλεις και εσύ να γυρίσεις πίσω σ’Αυτόν.
Γι’αυτό πάψε να μιλάς για την αμαρτία σου. Πάψε να είσαι κολλημένος στο παρελθόν. Η ζωή σου ανοίγεται μπροστά σου.
Είσαι αυτός που θα γίνεις. Όχι αυτός που ήσουν.

αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος 

 

Η Υποκρισία. 'Οταν το “φαίνεσθαι” γίνεται σημαντικότερο του “είναι”

 
του Κων/νου Αθ. Οικονόμου δασκάλου –συγγραφέα

ΟΡΙΣΜΟΣ: Υποκρισία είναι η απόκρυψη των αληθινών αισθημάτων και σκέψεων, δηλαδή η προσποίηση. Υποκρισία είναι όταν λέω ένα πράγμα αλλά κατά βάθος πιστεύω κάτι άλλο, όταν φανερώνω ένα πρόσωπο αλλά κατά βάθος είμαι κάποιος άλλος. Οι τόσο κοινοί στο νεοελληνικό μας λεξιλόγιο όροι υποκριτής και υπόκριση προέρχονται από το αρχαίο ελληνικό θέατρο, όπου δηλώνουν τον ηθοποιό και την επί σκηνής τέχνη του, αντίστοιχα. Όταν χρησιμοποιώ την ηθοποιϊα στην καθημερινότητα και στις σχέσεις μου με τους συνανθρώπους, είμαι υποκριτής.
Η υποκρισία, με άλλα λόγια, είναι το αντίθετο της γνησιότητας και της ειλικρίνειας. Ένας άνθρωπος πέφτει στην κατάσταση της υποκρισίας όταν προσπαθεί να διατηρήσει μια εξωτερικά καλή εικόνα του εαυτού του προς τους άλλους, χωρίς ταυτόχρονα να φροντίζει ώστε και εσωτερικά να είναι αυτός ο καλός άνθρωπος που θέλει να φαίνεται ότι είναι.

Η ΚΑΤΑ ΚΟΣΜΟΝ ΣΟΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ: Οι αρχαίοι Έλληνες ουδέποτε εκτιμούσαν την υποκρισία. Έτσι ο σοφιστής Γοργίας έλεγε: “Ο άνθρωπος οφείλει να φροντίζει όχι απλώς να φαίνεται καλός, αλλά να είναι πράγματι.”, ενώ ο Δημόκριτος τόνιζε: “Πολλοί δρώντες τά αίσχιστα λόγους αρίστους ασκέουσιν (λένε)”.
 
Ο Πλάτων έγραψε: “Ο λύκος, που είναι το πιο άγριο ζώο, μοιάζει με το σκύλο, που είναι το πιο ήρεμο. Εκείνος που θέλει να είναι ασφαλής, πρέπει να φυλάγεται από αυτές τις ομοιότητες.”, θέλοντας να αναδείξει με την αντιπαραβολή αυτή τον υποκριτή άνθρωπο. Ο Πολύβιος έγραψε πολύ σκωπτικά για μια μορφή υποκρισίας: “Τα δάκρυα των κληρονόμων δεν είναι παρά γέλια κάτω από μάσκα”. Ο νεότερος φιλόσοφος Λα Μπριγιέρ έλεγε πως δεν μπορούμε να καταλάβουμε τους ανθρώπους από την πρώτη ματιά. Κι αυτό γιατί: “Τις αρετές συνήθως σκεπάζει το πέπλο της σεμνότητας, ενώ τα ελαττώματα φοράνε τη μάσκα της υποκρισίας”.
 
“Αποκτήσαμε τη συνήθεια να υποκρινόμαστε μπροστά στους άλλους σε τέτοιο βαθμό ώστε στο τέλος ν' αρχίζουμε να υποκρινόμαστε μπροστά στον εαυτό μας”, συνήθιζε να λέει ο Λα Ροσκουφώ. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των υποκριτών είναι η επίδειξη. Ό,τι κι αν κάνουν πρέπει να γίνεται προς το “θεαθήναι”, γι' αυτό και κάθε επίδειξη στον κοινωνικό βίο πηγάζει από την υποκρισία. Ο Μαρτίνος Λούθηρος έγραψε πολύ εύστοχα: “Η υποκρισία είναι ο σεβασμός, τον οποίο προσφέρει η κακία στην αρετή.”, ενώ ο Μίλτον θύμιζε πως : “Η υποκρισία είναι το μόνο που μένει αφανές σε όλους εκτός του Θεού”. Είδος υποκρισίας είναι και η ψευτοειλικρίνια που περιγράφει ο Βίκτωρ Ουγκώ: “Ομολογούμε τα μικρά μας ελαττώματα, μόνο για να πείσουμε ότι δεν ... έχουμε μεγάλα !”. Για πολλούς η υποκρισία κρύβει ανανδρία και πονηριά διότι ο υποκριτής περιφρονεί αυτούς που εξαπατά.
 
Για τη λαϊκή σοφία στις σκανδιναυικές χώρες ισχύει το: “Καλύτερα ο κόσμος να σε ξέρει ως αμαρτωλό, παρά ο Θεός να σε ξέρει ως υποκριτή.” Ο θεωρητικός του Σοσιαλισμού, Λένιν, είπε για την πολιτική υποκρισία: “Η εντιμότητα στην πολιτική είναι συνέπεια της δύναμης, η υποκρισία αποτέλεσμα της αδυναμίας”. Ο Όργουελ στηλιτεύοντας τον “ανθρωπισμό” έλεγε: “Ένας ανθρωπιστής είναι πάντα ένας υποκριτής.” Πάντως, συχνά παρατηρούμε πως ο ανθρώπινος χαρακτήρα, τον οποίον η κοινωνία ονομάζει ευχάριστο, συνίσταται από την ευγένεια και την υποκρισία. Ο λαός συνηθίζει να λέει: “Δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις.” και το: “Στη γειτονιά τριαντάφυλλο και μες στο σπίτι αγκάθι.”, υπονοώντας τον υποκριτή της “διπλανής”, αν όχι της δικής μας, πόρτας. Η φύση μας παρδειγματίζει με την παντελή απουσία της υποκρισίας. Έτσι, ενώ τα ζώα αγνοώντας την υποκρισία, έχουν ένα ακίνδυνο, αναγκαίο, εξωτερικό καμουφλάζ, οι άνθρωποι έχουν ένα επικίνδυνο εσωτερικό καμουφλάζ που λέγεται υποκρισία.
 
ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉ ΤΗΣ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑΣ: Θεραπεία της υποκρισίας, για τους ψυχολόγους, δεν είναι τόσο το να “αφεθούμε” στις παρορμήσεις μας, όσο το να εσωτερικεύσουμε την προσπάθεια καλλιέργειας του έσω ανθρώπου. Να μάθουμε να φροντίζουμε ώστε η καλοσύνη, η ευγένεια, να γίνουν καταστάσεις εσωτερικές του ψυχικού μας κόσμου, και όχι ψεύτικα προσωπεία που φορούμε για να κάνουμε καλή εντύπωση στους άλλους. Για να κατορθωθεί αυτό, πρέπει πρώτα να αντιληφθούμε ότι η αξία της ζωής μας κρίνεται, όχι από τις ποικίλες γνώμες άλλων ανθρώπων για το άτομό μας, αλλά από την εσωτερική μαρτυρία της συνείδησής μας. Πρέπει λοιπόν να στοχεύουμε στην εσωτερική μας καλλιέργεια, χωρίς να σκοτώνουμε τον πολύτιμο χρόνο μας στο χτίσιμο ανώφελων “προσωπίδων συμπεριφοράς”.
Βεβαίως, συχνά χρειάζεται να κάνουμε κάποια τυπικά εξωτερικά πράγματα, όπως το να καλημερίσουμε, να χαμογελάσουμε, ή να καλέσουμε κάποιον στο σπίτι μας, χωρίς κατά βάθος να το επιθυμούμε την ώρα που τα κάνουμε. Αυτά όμως, κατά τους κοινωνιολόγους-ψυχολόγους, δε συνιστούν υποκρισία, αν στόχος μας είναι να ξυπνήσουμε έτσι την εσωτερική μας διάθεση. Αν κάποτε καταφέρουμε πράγματι να είμαστε καλοί, ευγενείς και διαπνεόμενοι από αγάπη, αυτό θα είναι φανερό και στους άλλους, χωρίς να προσπαθήσουμε γι' αυτό. Η εσωτερική μας ακτινοβολία θα ρίχνει φως στο πρόσωπό μας και στα πρόσωπα των άλλων, χωρίς εμείς καν να το γνωρίζουμε.
Η ΑΝΩΘΕΝ ΣΟΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ: Ο Κύριος πολύ συχνά χαρακτήριζε τους Φαρισαίους υποκριτές χρησιμοποιώντας τους στο κήρυγμά του ως προς αποφυγή παράδειγμα. Μάλιστα, επιτιμούσε τους Φαρισαίους αλλά και τους Γραμματείς, διότι αυτοδικαιώνονταν και υποκρίνονταν ασύστολα. Ο Ιησούς Χριστός ομιλούσε με τρόπο ήρεμο και επιεική για τους ανθρώπους, ακόμη και για τους αμαρτωλούς, καλώντας τους σε μετάνοια. Σε μια μόνο περίπτωση μιλάει με τρόπο αυστηρό, καυστικό και ανελέητο: όταν συναντάει την υποκρισία, και μάλιστα όταν τη συναντάει στο πρόσωπο των Ιουδαίων θρησκευτικών ηγετών της εποχής του. Σ’ αυτούς απευθύνει τα ουαί, με τα οποία ξεσκεπάζει την υποκριτική συμπεριφορά τους, λέγοντας:
“Επὶ της Μωσέως καθέδρας εκάθισαν οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι. (...) κατὰ δε τα έργα αυτών μη ποιείτε· λέγουσι γαρ, και ου ποιούσι. (...) πάντα δε τα έργα αυτών ποιούσι προς το θεαθήναι τοις ανθρώποις, (...) φιλούσι δε την πρωτοκλισίαν εν τοις δείπνοις και τας πρωτοκαθεδρίας εν ταις συναγωγαίς και τους ασπασμοὺς εν ταις αγοραίς και καλείσθαι υπὸ των ανθρώπων, ραββὶ ραββί. (...) Ουαὶ δε υμίν, γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, ότι κατεσθίετε τας οικίας των χηρών και προφάσει μακρὰ προσευχόμενοι· διά τούτο λήψεσθε περισσότερον κρίμα. Ουαὶ υμίν, γραμματείς καὶ Φαρισαίοι υποκριταί, ότι κλείετε την βασιλείαν των ουρανών έμπροσθεν των ανθρώπων· υμείς γαρ ουκ εισέρχεσθε, ουδὲ τους εισερχομένους αφίετε εισελθείν.” (Μτθ. κγ΄2-14). Η υποκρισία των Φαρισαίων συνίσταται στο ότι παρέβλεπαν τις σπουδαιότερες διατάξεις του νόμου που είναι η κρίση, το έλεος και η πίστη, ενώ δεν παραλείπουν να καταβάλουν στο Ναό τη «δεκάτη», το ένα δέκατο δηλαδή, όχι μόνο από το λάδι, το κρασί και το σιτάρι, καθώς και από κάθε σπέρμα και καρπό, όπως προβλέπει ο Νόμος, αλλά επεκτείνουν τη δεκάτη και στα ευτελέστερα ακόμη προϊόντα (δυόσμος, άνηθο, κύμινο), πράγμα που δεν κοστίζει πολύ. Ο Ιησούς κατηγορεί τους Γραμματείς και Φαρισαίους, γιατί δίνουν προτεραιότητα ή και αποκλειστικότητα σε δευτερεύοντα καθήκοντα, ενώ παραμελούν τα «βαρύτερα του Νόμου», την κρίση, το έλεος, την πίστη. Η «κρίση», η απόδοση δηλαδή δικαιοσύνης, είναι συνέπεια του «ελέους», έτσι ουσιαστικά η φαρισαϊκή υποκρισία υπέκριπτε έλλειψη και της πίστης. Ο Ιησούς δεν παραθεωρεί τις δευτερεύουσες διατάξεις του Νόμου, αλλά καταγγέλλει την θρησκευτική διαστροφή, κατά την οποία τα ασήμαντα παίρνουν πρωτεύουσα θέση και παραθεωρούνται οι βασικές διατάξεις της αγάπης, «τα βαρύτερα του Νόμου». Η αντιστροφή αυτή είναι υποκρισία, γιατί με την εύκολη τήρηση των δευτερευουσών διατάξεων δημιουργείται το προσωπείο της εξωτερικής ευσέβειας «προς το θεαθήναι» και έτσι “παρουσιάζεται δυσαρμονία μεταξύ της ψεύτικης εξωτερικής θρησκευτικής επιφάνειας και του πραγματικού εσωτερικού βάθους του ανθρώπου” (Ι. Καραβιδόπουλος). Οι γραμματείς και Φαρισαίοι χαρακτηρίζονται από τον Ιησού «υποκριταί». Και είναι χαρακτηρισμός τόσο επιτυχής που συνδέθηκε ουσιαστικά με τον χαρακτηριζόμενο, ώστε στη διάρκεια των αιώνων να αποβεί συνώνυμο του «Φαρισαίος». Χαρακτηριστικότερο δειγμα του κηρύγματος του Κυρίου κατά της υποκρισίας αποτελεί η παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου. Μάλιστα η σχετική ευαγγελική περικοπή σηματοδοτεί την έναρξη της πιο κατανυκτικής περιόδου μετανοίας, αυτής του Τριωδίου. Έτσι οι Πατέρες της Εκκλησίας θέσπισαν την ανάγνωση αυτής της περικοπής δείχνοντάς μας από πού μπορούμε να ξεκινήσουμε τον ενδότερο αυτοέλεγχό μας. Πάντως ο Μέγας Βασίλειος τοποθετεί τις πηγές της υποκρισίας στο μίσος: “Η υπόκρισις είναι καρπός του φθόνου. Μίσος έχουμε στην καρδίαν.” Κατά την Κλίμακα του Ιωάννη Σιναίτη, η υποκρισία: “είναι μία κατάσταση όπου το σώμα, οι εξωτερικὲς δηλαδὴ εκδηλώσεις, βρίσκεται σε αντίθεση με την ψυχή” (24.20). Η υποκρισία σήμερα δυστυχώς καταλαμβάνει τα πάντα. Άλλα λέει κάποιος και άλλα πραγματοποιεί, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τους πολιτικούς. Αυτό ενοχλεί ιδιαίτερα τους νέους, που πάντα αναζητούν το το γνήσιο και το αληθινό.
Ακόμη και στην Εκκλησία, το ύφος και ήθος είναι μερικές φορές απαράδεκτο και οι πιστοί σκανδαλίζονται. Η επικέντρωση, από τους εκκλησιαστικούς ταγούς σε θέματα τυπολατρείας και όχι ουσίας, “της ρηχότητος και όχι του βάθους, της επιφάνειας και όχι του πνεύματος δημιουργεί μία κατάσταση νοσηρή” (Μωυσής Αγιορ.). Το ήθος της Ορθοδοξίας πρέπει να κοσμείται με άσκηση, ταπείνωση, αγάπη και η Εκκλησία πρέπει να φυλάττει ακέραια την ορθή πίστη, που θα οδηγεί στη μετάνοια και την αγάπη στον Θεό και τον άνθρωπο. Επειδή πολλοί άνθρωποι απομακρύνονται από τον ευαγγελικό λόγο, χρειαζόμαστε εναρέτους μυσταγωγούς για την εν Χριστώ ζωή και όχι υποκριτές δικαστές για την “ανοδική πορεία προς νήψη, φωτισμό και θεογνωσία” (Μωυσής Αγιορ.). Πολλοί άνθρωποι σήμερα υποκρίνονται θεοσέβεια. Όμως αυτή η υποκριτική στάση υποκρύπτει απιστία γιατί: “Η υποκρισία είναι μητέρα και αιτία του ψεύδους. Τίποτε άλλο, δεν είναι η υποκρισία, παρὰ μελέτη και δημιουργὸς του ψεύδους.” (Ιωάννης Σιναϊτης, 12.5) Η προαίρεση του ανθρώπου είναι αυτή που οδηγεί στον Θεό ή στον δαίμονα. Ο Φαρισαίος προσευχόμενος επαίρεται. Ο Τελώνης στο ναό ταπεινώνεται ειλικρινά. Το Ευαγγέλιο συχνά μιλά για ανυποκρισία βίου, θυσιαστική αγάπη, συμφιλίωση και καταλλαγή. Η θρησκευτικότητα των Γραμματέων και των Φαρισαίων ήταν σαφώς υποκριτική. Διέβαλλαν τον Χριστό, γιατί τους χάλαγε σχέδια και προγράμματα. Ο Χριστός δεν ήλθε στον κόσμο με δόξες, τιμές και μεγαλεία. Δεν υποστηρίχθηκε από οικονομικές ή πολιτικές δυνάμεις.
Ήλθε πράος, φτωχός, σεμνός και ταπεινός, γι’ αυτό οι Φαρισαίοι τον μισούσαν. Η Εκκλησία δεν είναι για λίγους, μόνο για τους εκλεκτούς, αλλά για όλους. Ο Χριστός ήλθε στη Γη για να διδάξει με το λόγο και τη ζωή του, να διακονήσει τους πονεμένους, να θεραπεύσει τους ασθενείς, να οδηγήσει σε μετάνοια τους αμαρτωλούς, να σώσει όλους όσους θέλουν. Η Εκκλησία είναι, και πρέπει να είναι, ο χώρος της παρουσίας της θείας χάριτος, της αγιότητος και της σωτηρίας. Η υποκρισία μολύνει κάθε καλή πράξη. Η υποκρισία ευχαριστεί τη φιλαυτία, τη φιλοδοξία και τη φιλαρέσκεια και μόνο σε μια περίπτωση μπορεί να φανεί χρήσιμη:
“Αν δε μπορείς, μολονότι πάλεψες πολύ, να διαλύσεις τη μνησικακία, δείξε στον ἐχθρό σου, έστω με λόγια, ότι μετενόησες. Έτσι θα ντραπείς την παρατεινομένη υποκρισία σου, και θα τον αγαπήσεις ολοκληρωτικά, κεντώμενος και καιόμενος σαν με πυρ απὸ τις τύψεις της συνειδήσεως.” (Κλίμαξ, 3.10).
ΕΠΙΜΥΘΙΟ: Από τη σκηνή του θεάτρου στη σκηνή της καθημερινής ζωής η υποκρισία κυριαρχεί. Κυρίαρχη θέση-ρόλο στην κοινωνία-θέατρο κατέχουν άνθρωποι που ξεγελούν τους διπλανούς τους και πολύ συχνά και τον ίδιο τον εαυτό τους. Ακόμη μέσα στα εσώψυχα του ανθρώπου διαδραματίζεται συχνά ένας ανελέητος διαρκής αγώνας ανάμεσα στην ειλικρινή προσωπικότητα και στην ψεύτικη και υποκριτική στάση. Ο άνθρωπος με τον υποκριτικό ρόλο που αναλαμβάνει στην κοινωνική ζωή, ενώ νομίζει ότι εξυπηρετεί καλύτερα τις κοινωνικές του σχέσεις, στην πραγματικότητα βρίσκεται απομονωμένος μέσα στα τείχη που ο ίδιος έκτισε. Η οχύρωση μέσα στα τείχη αυτής τηςυποκρισίας-ατομισμού, αποτελεί αντικοινωνική στάση. Είναι η επιτυχία των δαιμονικών δυνάμεων που κρύβονται μέσα στον άνθρωπο. Όλα αυτά επειδή συχνά ο άνθρωπος δεν αρέσκεται με την προσωπικότητά του, και προσπαθεί να την ντύσει με ψεύτικα στολίδια, με ανύπαρκτες αρετές και με φανταστικές ικανότητες. Ο άνθρωπος σήμερα, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, “κινδυνεύει από τον ίδιο τον παραχαραγμένο εαυτό του, και τα έργα του, που, αντί να αποτελούν συνέχεια του δημιουργικού έργου του Θεού, συμβάλλουν στην αυτοκαταστροφή του” (Ι. Καραβιδόπουλος). Η Ορθοδοξία προσφέρει δυνατότητα ανάπλασης του ανθρώπου. Και η δυνατότητα αυτή προσφέρεται από τον Θεό, αλλά κατακτιέται από τον άνθρωπο. Η πτώση των τειχών της υποκρισίας είναι μια προσφορά του Χριστιανισμού, που οδηγεί στην προσέγγιση των “εικόνων” του Θεού μεταξύ τους, και αποτελεί νίκη του Χριστιανισμού στον ειδωλολατρικό ανθρωποκεντρισμό και τον άθεο ουμανισμό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
-Ιωάννης Σιναϊτης, Κλίμαξ
-Μωυσής ο Αγιορείτης, Υποκρισία
-Ιωάννης Καραβιδόπουλος, Υποκρισία, ένα παθολογικό και αντικοινωνικό φαινόμενο.

ΑΓΝΩΣΤΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΑΣ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΠΑΝΑΡΕΤΟΥ ΤΟΥ ΚΡΗΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΙΤΟΥ ΣΤΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ

ΑΓΝΩΣΤΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΑΣ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΠΑΝΑΡΕΤΟΥ ΤΟΥ ΚΡΗΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΙΤΟΥ ΣΤΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ

Πρόκειται γιά μεγάλων διαστάσεων προσκυνηματική εἰκόνα τῆς Παναγίας Πορταΐτισσας, πού φυλάσσεται σέ προσκυνητάρι στόν πρόναο τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Τίτου στό Ἡράκλειο τῆς Κρήτης. Φέρει τήν ἐπιγραφή:
«Εἰκών τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Ἰβηριτίσσης»,
ἐνῶ στο κάτω ἀριστερό μέρος διασώζεται ἡ ὑπογραφή τοῦ ζωγράφου:
«Ἱστορήθη διά χειρός Παναρέτου μοναχοῦ Ἁγιορείτου σκήτη Καυσοκαλυβίων τῷ 1906».


Ἡ εἰκόνα παρουσιάζει μεγάλες ὁμοιότητες μέ ἕτερη εἰκόνα τῆς Πορταΐτισσας τοῦ ἴδιου ζωγράφου (δεῖτε τήν ἀνάρτηση στό παρόν ἰστολόγιο τῆς 27 Ὀκτωβρίου 2015)

Ὁ ἱερομόναχος Πανάρετος Πολυκάρπου ἐκ Κρήτης († 1943) ἦλθε στά Καυσοκαλύβια τήν πρώτη πενταετία τοῦ 20οῦ αἰώνα προερχόμενος ἀπό τό ἡσυχαστήριο τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς τῶν Κατουνακίων, ὅπου ζοῦσε ὡς ὑποτακτικός τοῦ ἔγκλειστου γέροντα Πολυκάρπου, πού προερχόταν ἀπό τή Λαύρα τοῦ Ἁγίου Σάββα τῶν Ἱεροσολύμων. Κοινοβίασε στήν καλύβη τῆς Μεταμορφώσεως τῶν Καυσοκαλυβίων. Διατηροῦσε στενές πνευματικές σχέσεις μέ τόν ἅγιο Νεκτάριο Πενταπόλεως, τοῦ ὁποίου ἐξέδωσε καί προλόγισε τό ἔργο του Μελέτη ἱστορική περί τῶν αἰτιῶν τῶν σχίσματος (Ἀθῆναι 1911). Ὁ ἴδιος συνέταξε συνέθεσε καί ἐξέδωσε τό ἔργο Ὀρθόδοξος Λυρική Πανοπλία (Ἀθῆναι 1927). Διακόνησε ὡς οἰκονόμος στό μετόχι τῆς Ἀναλήψεως τῆς μονῆς Σίμωνος Πέτρας στόν Βύρωνα τῶν Ἀθηνῶν, ἐνῶ ἔζησε καί στή μονή Μεταμορφώσεως τῶν Μολάων Λακωνίας, τήν ὁποία ἵδρυσε ὁ ἴδιος, καί ἀργότερα, τό 1928, στή μονή Ζωοδόχου Πηγῆς Ἁγιᾶς ἤ Ἁγίας Ἄνδρου, ὅπου καί ἐκοιμήθη τό 1943. Ὅταν ἀναχώρησε ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος, διατήρησε τήν πνευματική ἐπικοινωνία μέ τή συνοδεία του, πού παρέμεινε στήν καλύβη τῆς Μεταμορφώσεως στά Καυσοκαλύβια.


Τά βιογραφικά τοῦ ζωγράφου Παναρέτου προέρχονται ἀπό τη μελέτη τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου:
 «Τά εἰκονογραφικά ἐργαστήρια τῶν Καυσοκαλυβίων. Μία πρώτη παρουσίαση», Γρηγόριος Παλαμᾶς 839 (2011) 195-206

Τετάρτη 30 Μαρτίου 2016

Κυριακή Β΄ Νηστειῶν (Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ): «... ἄν δείξουμε ἀμέλεια...»

 

Κυριακή Β΄ Νηστειῶν (Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ): «... ἄν δείξουμε ἀμέλεια...»

Σήμερα, δεύτερη Κυριακή των Νηστειών, αγαπητοί μου αδελφοί, τιμάται το ιερό πρόσωπο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ενός μεγάλου Πατέρα της Εκκλησίας μας, που αγωνίστηκε σε όλη του τη ζωή και με όλη του τη δύναμη, ώστε να διατηρηθεί ανόθευτη η Ορθόδοξη πίστη μας. Με αφορμή την εορτή αυτή, διαβάζεται στους ναούς μας το Αποστολικό ανάγνωσμα που ακούσαμε πριν λίγο και που είναι παρμένο από την επιστολή του Παύλου προς τους Εβραίους. Για να το κατανοήσουμε όμως καλύτερα ας το αποδώσουμε ακόμη μια φορά στην καθημερινή μας γλώσσα.
Γράφει λοιπόν ο Απόστολος Παύλος: «Εσύ, Κύριε, αρχικά στερέωσες τη γη κι έργο δικό Σου είναι οι ουρανοί. Αυτοί θα εξαφανιστούν, ενώ Εσύ αιώνια παραμένεις. Τα πάντα θα παλιώσουνε σαν ρούχο. Σαν μανδύα θα τους τυλίξεις και θ’ αλλάξουν. Εσύ όμως παραμένεις πάντα ο ίδιος, τα χρόνια Σου ποτέ δεν θα τελειώσουν. Σε κανέναν απ’ τους αγγέλους δεν είπε ποτέ ο Θεός: «Κάθισε στα δεξιά μου, ωσότου υποτάξω τους εχθρούς σου κάτω από τα πόδια σου». Δεν είναι, λοιπόν, όλοι οι άγγελοι πνεύματα που υπηρετούν τον Θεό κι αποστέλλονται απ’ Αυτόν για να βοηθήσουν όσους μέλλουν να σωθούν; Γι’ αυτό κι εμείς πρέπει να μένουμε πιο σταθεροί στις αλήθειες που ακούσαμε, για να μην ξεστρατίσουμε ποτέ. Γιατί, αν ο λόγος που δόθηκε άλλοτε μέσω αγγέλων, αποδείχθηκε αληθινός, κι όσοι τον παρέβηκαν ή δεν υπάκουσαν σ’ αυτόν δέχθηκαν την τιμωρία που τους έπρεπε, πώς είναι δυνατόν εμείς να ξεφύγουμε, αν δείξουμε αμέλεια σε μια τόσο σπουδαία σωτηρία; Τη σωτηρία αυτή, που άρχισε να διακηρύττει ο Κύριος, μας τη βεβαίωσαν όσοι άκουσαν τον λόγο Του»(Εβραίους, κεφ. 1, στίχ. 10-14 & κεφ. 2, στίχ. 1-3).

Ανάμεσα στα πολλά βαθυστόχαστα και σημαντικά για τη σωτηρία μας που αναφέρει ο ιερός διδάσκαλός μας Παύλος, μας συμβουλεύει πως δεν πρέπει να δείχνουμε αμέλεια στο μείζον θέμα της σωτηρίας μας. Αυτή η σωτηρία που ξεκίνησε να πραγματοποιείται με το κήρυγμα του Ευαγγελίου από τον ίδιο τον Κύριό μας Ιησού Χριστό και τη Σταυρική Του Θυσία, για να ολοκληρωθεί, απαιτείται και η δική μας συμμετοχή σε αυτήν. Με ποιό τρόπο; Με το να εφαρμόζουμε το Ευαγγέλιο του Χριστού -δηλαδή το λόγο και το θέλημα του Θεού- στη ζωή μας. Κι αυτό φυσικά δεν είναι μια φιλάρεσκη απαίτηση του Θεού από τα πλάσματά Του, αλλά ο μόνος δρόμος και τρόπος της σωτηρίας που μας υποδεικνύει η ανεξάντλητη για μας αγάπη Του.

Δεν φτάνει με άλλα λόγια μόνο η θέληση του Θεού για τη σωτηρία μας αλλά και η δική μας θετική ανταπόκριση στη δική Του προσπάθεια και Θυσία. Και αυτή η ανταπόκριση δεν περιορίζεται φυσικά μόνο στη παραδοχή της ανάγκης της σωτηρίας ή στη θεωρητική αποδοχή του λυτρωτικού για μας έργου του Θεανθρώπου, αλλά προχωρά με πίστη και ελπίδα στην έμπρακτη βίωση της εν Χριστώ αγάπης που αποτελεί το μόνο ουσιαστικά κριτήριο για την κατάκτηση της Βασιλείας των Ουρανών.
 
Η βίωση όμως της εν Χριστώ ζωής δεν γίνεται χωρίς κόπο και θυσίες. Είναι ένας συνεχής αγώνας να αποβάλλουμε την αρρωστημένη αγάπη του «εγώ» από τη ζωή μας και να ανοίξουμε την καρδιά μας με αγάπη σε όλο τον κόσμο και σ’ Εκείνον που τον δημιούργησε. Και είναι γεγονός πως η αληθινή αγάπη μόνο μέσα από τον κόπο και τις θυσίες δύναται να υπάρξει. Ανέξοδη και άκοπη αγάπη δεν υπάρχει και όποιος νομίζει ότι μπορεί να αγαπά χωρίς να μετατρέπει την αγάπη αυτή σε έργα, πλανάται.
 
Όπως πλανάται αυτός που νομίζει πως η προσπάθειά του αυτή, ο αγώνας για τη σωτηρία θα είναι εύκολος και ανεμπόδιστος. Κι αυτό γιατί κάθε έργο πνευματικό πάντα θα συναντά αντίδραση από τον εχθρό κάθε αγαθού, και δυσκολίες. Ανάμεσα σ’ αυτές, η πιο πονηρή και ύπουλη είναι αυτή που προέρχεται από την δική μας αμέλεια, την ακηδία όπως αλλιώς την αποκαλούμε ή κοινώς την πνευματική τεμπελιά. Όταν δηλαδή, ενώ ξέρουμε ποιο είναι το θέλημα του Θεού, ενώ γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι για τη σωτηρία μας, εμείς δεν το πράττουμε αλλά αναβάλουμε συνεχώς γι’ αργότερα την εφαρμογή του στη ζωή μας.
 
Για την ακηδία, ο Όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης έγραψε στο περίφημο έργο του «Κλίμαξ»: «Ακηδία σημαίνει παράλυσις της ψυχής και έκλυσις του νου, οκνηρία και αδιαφορία προς την άσκησι, μίσος προς τις πνευματικές μας υποχρεώσεις. Αυτή μακαρίζει το κοσμικό φρόνημα, κατηγορεί το Θεόν ότι δεν είναι ευσπλαγχνικός και φιλάνθρωπος. Αυτή φέρνει ατονία την ώρα της ψαλμωδίας και αδυναμία την ώρα της προσευχής. ... Ενώ ιστάμεθα στην προσευχή, μας υπενθυμίζει διάφορα αναγκαία πράγματα και χρησιμοποιεί κάθε τέχνασμα, ώστε να μας αποτραβήξη από εκεί... Είναι ένας ψυχικός θάνατος που περιέχει όλα τα κακά. .... Η ακηδία και η οκνηρία κατορθώνουν να σκορπίσουν όλο τον πλούτο της ψυχής....».
 
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να είμαστε πιο επιμελείς στο σπουδαίο θέμα της σωτηρίας μας -όπως επιμελής υπήρξε και ο σήμερα τιμώμενος Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, καθώς και όλοι οι Άγιοι της Εκκλησίας μας- κι ας αποτινάξουμε από πάνω μας την καταστροφική αμέλεια. Αμήν.

Aρχιμ.Διονύσιος Ανθόπουλος 

Ας γονατίσουμε και ας παρακαλέσουμε με πόνο ν’ αναδείξει ο Θεός των πατέρων μας νέους άξιους ηγέτες.

ΦΩΤΟ (3)

Ας γονατίσουμε και ας παρακαλέσουμε με πόνο ν’ αναδείξει ο Θεός των πατέρων μας νέους άξιους ηγέτες.


Γράφει ο Δρ. Κωνσταντίνος Βαρδάκας

¨κάλοι μου άνθρωποι¨ μας προσφωνούσε με χάρη ο αείμνηστος ηθοποιός Θανάσης Βέγγος που δεν έπαιζε θέατρα σκιών και πολιτικών παρασκηνίων σαν αυτά που βιώνουμε τούτες τις ώρες που έπεσε το γεωπολιτικό ταβάνι της Ελλάδος στα πόδια μας και εμείς περί άλλων ομιλούμε που φυσικά και αυτά θα πάρουν την σειρά τους και θα καθίσει ο κάθε κατεργάρης στον πάγκο του όταν θα έρθει η ΩΡΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ και όχι του πρωθυπουργού.

¨Σε εξέλιξη βρίσκεται η κοινοβουλευτική μάχη για θέματα δικαιοσύνης και διαφθοράς, στην προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή.
Άγριο σφυροκόπημα Μητσοτάκη στον Τσίπρα – Ζήτησε εκλογές
• Μητσοτάκης: Δεν σας αντέχει άλλο ο τόπος – Κάντε εκλογές

• Είστε τροχονόμοι της Διαπλοκής και το αγαπημένο παιδί του νέου αυριανισμού
• Πάει πολύ τα ορφανά του Τσοχατζόπουλου να μας κουνάνε το δάχτυλο

• Δεν είστε κατήγορος αλλά κατηγορούμενος
• Τσίπρας: Θα κάνουμε εξεταστική για τα δάνεια τραπεζών σε κόμματα και ΜΜΕ
• Και επιτροπή για επαναδιαπραγμάτευση του συμβιβασμού με Siemens
http://www.iefimerida.gr/ 29 Μαρτίου 2016


Μεταφέρουμε ένα συγκινητικό μήνυμα του π. Αντύπα Αγιορείτη που μας ακουμπά αυτές τις στιγμές όλους και σε αυτό μένουμε γιατί ανθρωπίνως δεν γίνεται τίποτε έτσι όπως τα καταφέραμε, γιατί αν τα καταφέρναμε δεν θα βρισκόμασταν σε αυτή την κατηφόρα να τσουλάμε και άλλο πιο βαθειά.

¨Ας γονατίσουμε και ας παρακαλέσουμε με πόνο ν’ αναδείξει ο Θεός των πατέρων μας νέους άξιους ηγέτες που θα αγαπούν τον Χριστό, την οικογένεια και την Ελλάδα, της οποίας, όπως λέγει ο λαϊκός ποιητής, «το μεγαλείο βασίλεμα δεν έχει»!
 

Φτάνει πια ο εμπαιγμός, φτάνει πια η προδοσία, φτάνει πια η ψευτιά, φτάνει πια η κλεψιά, φτάνει πια η ατιμία!

Δεν μας χρειάζεται η τρόικα. Η Αγία Τριάς μάς χρειάζεται και πιστά τέκνα Αυτής και πατριώτες για να μας κυβερνήσουν.

Σημειώστε, παρακαλώ, τούτο τον υπέροχο λόγο του αβά Ησυχίου! «Άφησε το παρελθόν στο έλεος του Θεού, το παρόν εις την αγάπη του και το μέλλον εις την πρόνοιά του».


Μετά τα Πάθη, το Γολγοθά και τη Σταύρωση έρχεται η Ανάσταση!!

π. Αντύπας Αγιορείτης…
Δρ. Κωνσταντίνος Βαρδάκας

Τρίτη 29 Μαρτίου 2016

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣIΣ ΤΗΣ ΤΥΦΛΗΣ



 

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣIΣ ΤΗΣ ΤΥΦΛΗΣ


ΠΟΙΗΜΑ MΟΝΑΧHΣ ΞΕΝΗ. ΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΑΙΓΙΝΑΣ.
  
 
Ἄνθρωποι, λυπηθῆτε μὲ διὰ τὴν κατάστασίν μου, καὶ δεηθῆτε τὸν Θεὸν νὰ σώσῃ τὴν ψυχήν μου. 

Πιστεύσατέ με, ἀδελφοί, ἀλήθεια τὸ λέγω, σ’ ἐμένα ἐπερίσσευσε τὸ ὄνομα τῶν ἔργων.

Ἄν θέλετε νὰ μάθητε ποία ἡ ἀρετή μου, λέγω γυμνὴ παντὸς καλοῦ ὑπάρχει ἡ ψυχή μου.

Ἐστερημένη ἀρετῶν καὶ κατακεκριμένη, καὶ πάσης ἀγαθότητος ἐγκαταλελειμμένη.

Ἔχω πτωχείαν ἄπειρον, πληγὰς καὶ ἀσθενείας, καὶ κινδυνεύω νὰ χαθῶ εἰς βάθος ἀπωλείας.

Ἔχω δεινὴν άμέλειαν, μεγάλην ὀκνηρίαν, θυμόν, ὑπερηφάνειαν, σκληρότητα, κακίαν.

Εἶμαι ψυχρὰ εἰς τὴν ἀρετήν, θερμὴ εἰς τὴν κακίαν, ἔτοιμη εἰς τοὺς γέλωτας καὶ την πολυλογίαν.

Ἀντὶ τῆς κατανύξεως ἔχω ἀναισθησία, ἀντὶ νὰ κλαίω πάντοτε, γελάω ἡ τρισαθλία, ἀλλὰ ὑπάρχει κάτι τι, καὶ ὅλα τὰ καλύπτει.

Ὡς πότε θα ἐξαπατῶ τὸν κόσμον ἡ ἀθλία, μὲ τὰς ψευδεῖς μου ἀρετὰς καὶ τὴν ὑποκρισίαν;

Ὅταν ὁ κόσμος μὲ ἐπαινεῖ, χαίρω καὶ καμαρώνω, καὶ ὅταν μὲ ἐλέγχουσι, λυποῦμαι καὶ θυμώνω.

Ὅσοι μὲ ἐγνωρίσατε, πρέπει νὰ μὲ λυπηθῆτε, καὶ δάκρυα νὰ χύνετε, ὅταν θὰ μὲ ἐνθυμῆσθε. Παρακαλεῖτε τὸν Θεὸν νὰ μὲ διαφώτισῃ- και δι’ εὐχῶν σας, ἀδελφοί, ἐλπίζω νὰ μὲ σώση, καὶ ἐκ τῆς δεινῆς κακίας μου νὰ μὲ ἐλευθερώσῃ.