Το «Άβατoν» του Αγίου Όρους: γιατί προέκυψε, πώς και πότε καθιερώθηκε;
12 Ιανουαρίου, 2013
Στην
Ιερά Μονή Βατοπεδίου ευρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της
«Αντιφωνήτριας» η οποία ονομάσθηκε έτσι όταν η κόρη του αυτοκράτορος
Θεοδοσίου Πλακιδία, φεύγοντας από την Ρώμη όπου ήταν παντρεμένη, ηθέλησε να προσκυνήσει στο Αγιον Όρος πριν φθάσει στην Κωνσταντινούπολη.
Οι μοναχοί την υπεδέχθησαν στον αρσανά (μικρός λιμήν), αλλά εκείνη
ηθέλησε να προσκυνήσει στον ναό. Τότε ηκούσθη φωνή επιτακτική από την
εικόνα της Θεοτόκου που έλεγε…
«Τι θέλει η γυναίκα αυτή στον τόπο αυτό, όπου μια είναι η Βασίλισσα;»
Η Πλακιδία τρόμαξε, γονάτισε και εζήτησε συγγνώμη από την Θεοτόκο.
Φεύγοντας διέταξε να τοποθετήσουν στο σημείο εκείνο την εικόνα της Παναγίας, η οποία ονομάστηκε «Αντιφωνήτρια».
Λέγεται ότι το γεγονός αυτό εστάθη αφορμή να καθιερωθεί το «άβατον» του Αγίου Όρους για τις γυναίκες.
Διήγηση
Η κόρη του μεγάλου Θεοδοσίου (379395) Πλακίδια ήρθε από τη Ρώμη να
επισκεφθή τον αδελφό της Αρκάδιο στην Κωνσταντινούπολη. Ζήτησε και την
άδεια, περνώντας από το Αγιον Όρος, να έρθη και να προσκύνηση στην Ιερά
Μονή Βατοπεδίου. Έγινε με λαμπρότητα δεκτή και, είτε εκ ταπεινοφροσύνης
είτε κατά θείαν οίκονομίαν, εισήλθε στον Καθολικό Ναό όχι από τις
Βασιλικές πύλες, με ευλάβεια και κατάνυξη. Μόλις μπήκε από τη βόρεια
μικρή πόρτα στον νάρθηκα, ξαφνικά ακούει δυνατή φωνή που έλεγε: τι
θέλεις εσύ εδώ; εδώ είναι Μοναχοί και συ είσαι γυναίκα• γιατί δίνεις
αφορμή στον εχθρό να τους πολεμή με πονηρούς λογισμούς; στάσου και μη
προχώρησης μήτε ένα βήμα, αν θέλης το καλό σου. Έντρομη η Πλακίδια
τάχασε από το φόβο, γονάτισε και ζήτησε έλεος.
Σε ανάμνηση αυτού του θαύματος έκτισε το παρεκκλήσι του Αγίου
Δημητρίου, και κει που ακούστηκε η φωνή διέταξε να αγιογραφηθή στον
τοίχο εικόνα της Θεομήτορος, προ της οποίας ως σήμερα καίει ακοίμητη
καντήλα. η Εικόνα αυτή ονομάζεται Αντιφωνήτρια.
Η βασίλισσα ανέφερε το γεγονός στον Αρκάδιο, ο οποίος αφιέρωσε
Μετόχιο στη Μονή, έδινε κατ’ έτος χρήματα και θέσπισε να μην εισέρχονται
γυναίκες στο Αγιον Όρος (δ’ 26). και οι Μοναχοί κράτησαν αυτήν την
αρχαία παράδοση και δεν επιτρέπουν την είσοδο ούτε σε θηλυκά ζώα. Αυτόν
τον κανόνα τον σεβάστηκαν ακόμη και οι Τούρκοι κατακτηταί επί 450
χρόνια. Παλαιοί Πατέρες αναφέρουν μάλιστα ότι όταν κάποτε Τούρκοι
αστυνομικοί θέλησαν να φέρουν τις γυναίκες τους και έκαμαν τις
απαιτούμενες ενέργειες (έγγραφο με υπογραφές), προτού να ξεκινήση ο
ανώτερος τους από τη Δάφνη, πίνοντας τον καφέ του έπεσε κάτω και πέθανε.
Οι άλλοι τάχασαν και έλεγαν στους μοναχούς: το γυναίκα που έχετε εδώ
δεν αφήνει να φέρουμε τις γυναίκες μας. Τον νεκρό τον έθαψαν και
ακολούθησε νεροποντή κατακλυσμιαία, ώστε παρασύρθηκε το πτώμα και
εξεβράσθη στην απέναντι χερσόνησο. Με αυτόν τον τρόπο έδειξε η Παναγία
ότι ούτε και νεκρόν ακόμη δέχεται αυτόν που τόλμησε να παραβίαση το
άβατο του Αγίου Όρους.
Το άβατο εφαρμόστηκε και διατηρείται, διότι με τον συγχρωτισμό ανδρών
και γυναικών υπάρχει κίνδυνος πτώσεως των αδυνάτων και διότι η συνάφεια
αυτή γίνεται Ισχυρή λαβή για κατηγορίες εναντίον του Μοναχισμού. Αυτό
τονίζει και ο 18ος κανόνας της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου, και ο πατέρας
του Μοναχισμού Μέγας Αντώνιος. η εκτροπή από τον κανόνα αυτόν
στηλιτεύεται από όλους τους Αγίους Πατέρας: υπάρχουν πολλοί λόγοι κατά
συνεισάκτων. Υπήρξαν αιρετικοί (Σίμων ο μάγος, Απολλινάριος, Γνωστικοί,
Μασσαλιανοί, άλλες ενθουσιαστικές αιρέσεις), που με τη συμβίωση ανδρών
και γυναικών έγιναν αίτιοι πολλών σκανδάλων. Στο Αγιον Όρος το άβατο
κατοχυρώνεται με αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα, με Πατριαρχικά σιγίλλια, με
σουλτανικά φιρμάνια, με άρθρα διεθνών κανονισμών, με όλα τα ελληνικά
Συντάγματα, με το νομοθετικό διάταγμα 2623 (Φ.Ε.Κ. 268/2891953). (ζ’
β.6)
1.Ὑπάρχουν τριῶν λογιῶν ἀπαντήσεις
Γιὰ τοὺς ὁλότελα ἄσχετους: Κύταξε. Εἶναι μιὰ ὁμάδα ἀνθρώπων, σχεδὸν
συγγενεῖς. Ἀγοράσανε αὐτὸν τὸν τόπο καὶ ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιὰ τὸν συντηροῦν
μὲ τὸν ἱδρώτα τους. Ὅπως δὲν μπορῶ νὰ μπῶ στὸ χτῆμα σου καὶ στὴν ἔπαυλή
σου χωρὶς νὰ τὸ θέλεις, ἔτσι καὶ σὺ δὲν μπορεῖς νὰ μπεῖς στὸ χῶρο αὐτὸ
χωρὶς νὰ τὸ θέλουν οἱ νοικοκύρηδές του. Μπορεῖ σὲ μία λιλιπούτεια πόλη
(Disneyland) νὰ μὴν ἀφήνουν τοὺς ἐπισκέπτες ἄνω τοῦ ὕψους 1.60 m καὶ
βάρους 70 kg. Ἔχουν τοὺς λόγους τους. Δὲν κάνουν ταξικὲς διακρίσεις καὶ
δὲν προσβάλλουν κανένα ἀνθρώπινο δικαίωμα. Φτιάξε ἐσὺ ἕνα ἄλλο Ἅγιο Ὄρος
καὶ νὰ ἀφήνεις ὁποιονδήποτε νὰ ἁλωνίζει (σὰν τὴν Κόκκινη Ζώνη τοῦ
Ἄμστερνταμ.) Ἐπιπλέον, οἱ ἄνθρωποι εἶναι καὶ Οἰκολόγοι, διατηροῦν μία
περιοχὴ σὲ παρθένα φύση, καὶ τὸ βασικὸ σπάνιο καὶ προστατευόμενο εἶδος
ζώου ποὺ διατηροῦν στὸ δρυμό τους, εἶναι αὐτοὶ οἱ ἴδιοι!.. Ἂν τοὺς
διώξει ἡ σημερινὴ «πολιτισμένη» κοινωνία, θὰ βροῦν κάπου ἀλλοῦ νὰ πᾶνε.
Σὲ ἐρήμους, σὲ ἀπάτητα βουνά, στὴν Ἀρκτική, ὅπου οἱ «πολιτισμένοι» καὶ
οἱ «ἔξυπνοι» δὲν ἐνδιαφέρονται νὰ πᾶνε καὶ δὲ θὰ τοὺς προσβληθεῖ κανένα
«δικαίωμα». Νὰ ξέρεις ὅμως, ὅτι ἐκείνην τὴν ὅποια ἐρημιὰ θὰ τὴν
ἀναδείξουν σὲ ἰδανικὴ ἀνθρώπινη κοινωνία, σὲ οὐράνια πολιτεία, τὴν ὁποία
πάλι θὰ ζηλέψουν οἱ κακόβουλοι, ἀγνοώντας -μὲ ἀπίστευτη ξεροκεφαλιά- τὸ
μυστικὸ τῆς εὐτυχίας της. Σὰν τοὺς Σταυροφόρους καὶ τοὺς πειρατὲς τοῦ
Μεσαίωνα, ποὺ ἁρπάζανε τὰ χρυσὰ Εὐαγγέλια, χωρὶς νὰ «σκαμπάζουνε γρὺ»
ἀπὸ μικροκαλλιτεχνία (δὲ συζητᾶμε γιὰ τὸν οὐράνιο πλοῦτο τους) καὶ στὴ
συνέχεια ἁρπάζανε βάναυσα καὶ τὰ Ἱ. Λείψανα, χωρὶς νὰ ξέρουν τὸ γιατί!!
(ἁπλῶς βλέπανε ὅτι τὰ ὑπολογίζει πολὺ ὁ κόσμος, ἄρα …θὰ πωλοῦνται!! Θὰ
εἶναι κάτι σὰ χρυσός!!). Τέλος, σημείωσε ὅτι καὶ οἱ Γυμνιστὲς ἔχουν στὴν
κατοχή τους περιοχὲς περιφραγμένες, ὅπου δὲν ἐπιτρέπουν σὲ κανέναν μὴ
δικό τους νὰ εἰσέλθει…
Μικρὴ παραπομπή: Ἡ χερσόνησος τοῦ Ἄθω δὲν εἶναι ἕνας
κοινόχρηστος τουριστικὸς τόπος στὸν ὁποῖον κάθε ἄνθρωπος γενικὰ
δικαιοῦται νὰ εἰσέλθει. Εἶναι, σύμφωνα μὲ τὸ ἑλληνικὸ Σύνταγμα,
«ἰδιοκτησία τῶν Μονῶν», δηλαδὴ ἀνήκει στὴν κυριότητά τους καὶ τὸ ἔδαφός
της εἶναι κατὰ τὸ ἄρθρο 105 τοῦ Συντάγματός μας «ἀναπαλλοτρίωτον». Εἶναι
τόπος ἰσοβίου κατοικίας τῶν μοναχῶν καί, ὡς γνωστόν, ἡ κατοικία εἶναι
κατὰ τὸ ἄρθρον 9 τοῦ Συντάγματος «ἄσυλον», ἡ παραβίαση τοῦ ὁποίου
ἀπαγορεύεται, ἀποτελεῖ δὲ καὶ ποινικὸν ἀδίκημα. Μπορεῖ νὰ ὑποχρεώσει,
λοιπόν, κανεὶς τοὺς μοναχοὺς νὰ δεχθοῦν στὸ «σπίτι τους» πρόσωπα τὰ
ὁποῖα δὲν θέλουν; Θέλουν δηλαδὴ νὰ στερήσουν ἀπὸ τοὺς μοναχοὺς ἕνα
ἀτομικὸ δικαίωμα (ἄσυλο κατοικίας), ποὺ ἀπολαμβάνει κάθε ἄνθρωπος; Ἐὰν
πράγματι αὐτὸ θέλουν, τότε παραβιάζουν καὶ τὴν ἰσότητα ὑπὲρ τῆς ὁποίας
λένε ὅτι μάχονται καὶ συνολικὰ τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα.
Καὶ ἂς ἔχουν ὑπ᾿ ὄψιν τους ὅτι τὸ Ἄβατον τοῦ Ἁγίου Ὄρους δὲν ἀποτελεῖ
μοναδικὴ πρωτοτυπία, ἀφοῦ ἄβατο ἰσχύει καὶ σὲ ἄλλες χῶρες, ὅπως π.χ.
στὴν Ἰαπωνία καὶ τὴν Ἰνδία, ἴσχυε δὲ ὡς ἄβατο τῶν ναῶν καὶ στὴν Ἀρχαία
Ἑλλάδα.
Ἀνεξάρτητα ὅμως ἀπὸ αὐτὰ ὑπάρχει καὶ ἕνας ἄλλος λόγος γιὰ τὸν ὁποῖον
ἀπαγορεύεται ἡ κατάργηση τοῦ Ἀβάτου: Στὴν τελικὴ πράξη προσχωρήσεως τῆς
Ἑλλάδος στὶς Εὐρωπαϊκὲς Κοινότητες ἔγινε κοινὴ δήλωση ἀπὸ ὅλα τὰ μέλη
τῆς Κοινότητας ὅσον ἀφορᾶ τὸ εἰδικὸ καθεστὼς τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ ἡ
δήλωση αὐτὴ ἐπιβεβαιώθηκε μὲ τὴ διακήρυξη ὑπ᾿ ἀριθμ. 8 τῆς τελικῆς
πράξεως τῆς Συνθήκης τοῦ Ἄμστερνταμ. Μὲ τὴν κοινὴ αὐτὴ δήλωση τὰ
κράτη-μέλη «ἀναγνωρίζουν» τὸ εἰδικὸ καθεστὼς ποὺ ἔχει παραχωρηθεῖ στὸ
Ἅγιον Ὄρος «ὅπως τοῦτο εἶναι ἐγγυημένο ἀπὸ τὸ ἄρθρο 105 τοῦ ἑλληνικοῦ
Συντάγματος» καὶ «δικαιολογεῖται ἀποκλειστικὰ γιὰ λόγους πνευματικοὺς
καὶ θρησκευτικούς». (βλ. γιὰ ὅλα αὐτὰ τὴ μελέτη τοῦ διακεκριμένου
Νομικοῦ, Ἀντιπροέδρου τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας, Ἀναστασίου Μαρίνου: «Ἡ
ἀπαγόρευση εἰσόδου τῶν γυναικῶν εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος», Ἀθῆναι 1980).
2. Γιὰ τοὺς λίγο σχετικούς.
Ὁ Μοναχισμὸς ἔχει ἄσκηση καὶ στέρηση. Ἀπὸ αἰῶνες οἱ Μοναστικοὶ
Πατέρες συνιστοῦν τὴν αὐστηρότητα, ὥστε νὰ ἀνταποκριθοῦν οἱ μοναχοὶ στὴν
ὑψηλὴ καὶ δύσκολη κλήση τους. Μέσα στὸ πλαίσιο τῆς ἐγκράτειας καὶ τῆς
στέρησης, ποὺ ἐπέλεξαν, ἐντάσσεται τὸ νὰ περιορίζουν τοὺς πειρασμούς. Μὲ
τὴν ἴδια λογικὴ σπανίζουν καὶ οἱ Τηλεοράσεις καὶ τὰ Ραδιόφωνα ἀκόμη στὸ
χῶρο αὐτό. Καὶ τὰ αὐτοκίνητα. Καὶ πλῆθος ἄλλες ἀνέσεις. Άλλωστε, ἔτσι
θὰ εἶναι ἄτρωτοι καὶ ἀπὸ καχυποψίες καὶ παγιδεύσεις καὶ σπιλώσεις ἐκ
μέρους κακοπροαιρέτων ἀνθρώπων. Φυσικά, μέσα στὸ ἴδιο σκεπτικὸ κινεῖται
καὶ ἡ ἀντίστροφη ἀπαγόρευση: Γυναικεία Μοναστήρια νὰ εἶναι ἄβατα σὲ
ἄνδρες καὶ νὰ μὴ διανυκτερεύει μέσα σ᾿ αὐτὰ οὔτε κἂν ὁ Ἱερέας, ποὺ θὰ
λειτουργήσει τὴν ἑπομένη!.. Καί, ἐννοεῖται, τὸ ἰδίωμα αὐτὸ δὲν ἀποτελεῖ
ἐξαίρεση, ποὺ ἰσχύει μόνο στὸ Ἅγιον Ὄρος. Ἰσχύει σὲ πάμπολλα Ὀρθόδοξα
Μοναστήρια τῆς Ἑλλάδος καὶ τοῦ κόσμου. Γι᾿ αὐτὸ καὶ πολλὲς Μονὲς (στὴν
Ἑλλάδα) ἔχουν ἐκτὸς ἀπὸ τὸ κεντρικὸ (καὶ περιτειχισμένο) τμῆμα τους,
ἕναν ἐξωτερικὸ χῶρο, μὲ ξεχωριστὸ Ναό, ὅπου τελεῖται Θ.Λειτουργία τὶς
Κυριακὲς γιὰ κάθε λογῆς προσκυνητῆ. Ἐπίσης, περιορισμοὶ ὑπάρχουν καὶ στὸ
ὡράριο ἐπισκέψεως, ποὺ εἶναι συντονισμένο καὶ συγχρονισμένο μὲ τὴν
πνευματικὴ ἀποστολὴ τῆς Μονῆς (περισυλλογή-προσευχή). Ἐνῷ ὅλα τὰ
ὑπόλοιπα «Ξενοδοχεῖα» εἶναι ἀνοιχτὰ ἐπὶ 24ώρου βάσεως, γιὰ νὰ
ἐξυπηρετοῦν –τί πιὸ λογικὸ καὶ ἀναγκαῖο- τοὺς ἀνθρώπους. Μήπως ὅμως θὰ
ἔπρεπε, μᾶλλον νὰ εὐχαριστοῦμε καὶ νὰ εὐγνωμονοῦμε τοὺς ἀνθρώπους
αὐτούς, ποὺ μᾶς προσφέρουν ΔΩΡΕΑΝ φιλοξενία καὶ χῶρο ἀπάγγειο γαλήνης
γιὰ τὴν ψυχή μας, ἀπὸ καλοσύνη τους, παρὰ νὰ ἐφορμοῦμε ἄπληστα καὶ
ἀγενέστατα σὲ παράλογες ἀπαιτήσεις; (ζητώντας μὲ ἄλλα λόγια καὶ ρέστα
γιὰ τὴν καλοσύνη, ποὺ μᾶς κάνουν…)
Μικρὸ συμπλήρωμα: Πρέπει ἐπίσης νὰ τονισθεῖ ἡ μεγάλη σημασία τοῦ
ἀβάτου, πάντοτε, ἰδιαίτερα δὲ στὴ σύγχρονη ἐποχή, κατὰ τὴν ὁποία ὁ
ἄνθρωπος κάνει ὅ,τι τοῦ ἀρέσει καὶ κανένας καὶ τίποτε δὲν τὸν σταματᾶ!..
Τὸ ἄβατον εἶναι ἕνα ἰσχυρὸ φρενάρισμα ποὺ ταπεινώνει μὲ στοργὴ τὸν
σύγχρονο ἄνθρωπο, ἄνδρα καὶ γυναίκα, ποὺ ἐν ὀνόματι τῶν «δικαιωμάτων»,
θεωροῦν ὅτι τὰ πάντα, ἀκόμη καὶ τὰ δικαιώματα τοῦ Θεοῦ, εἶναι στὸ χέρι
τους… Ἂς θυμηθοῦμε τὴ Μαρία, τὴν Αἰγυπτία, ἐκείνην τὴν πόρνη τοῦ 6ου
μ.Χ, ποὺ θέλησε νὰ μπεῖ στὸν Πανάγιο Τάφο καὶ ἐμποδίστηκε (ἀπωθήθηκε)
ἀπὸ τὴ Θεία Χάρη. Αὐτὴ καὶ μόνη ἡ συγκλονιστικὴ ἐμπειρία τοῦ ἀβάτου ἦταν
ἀρκετὴ γιὰ νὰ ἀλλάξει τὸ βίο καὶ τὴν πολιτεία της…Τὸ ἄβατο θὰ ἔπρεπε νὰ
ἰσχύει σὲ ὅλα τὰ ὀρθόδοξα μοναστήρια. Διότι ὅλα θὰ ἔπρεπε νὰ δίνουν τὴ
συγκλονιστικὴ αὐτὴ ἐμπειρία τοῦ ἀβάτου. Αὐτό, βέβαια, δὲν ἐπικράτησε,
προφανῶς γιὰ λόγους ἀνθρώπινης ἀδυναμίας καὶ ἐκκλησιαστικῆς
συγκατάβασης. Στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅμως, τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ τὸ ὑπόδειγμα τοῦ
ὀρθόδοξου ἀσκητικοῦ μοναχισμοῦ, τὸ ἄβατον πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ
διατηρηθεῖ.
3. Γιὰ τοὺς πιὸ πολὺ σχετικούς.
Ὁ Μοναχὸς ἐπιλέγει ὡς ἀποστολὴ καὶ «ἄθλημα» τὴν μόνωση καὶ προσευχή,
δηλ. τὴν Θεοκοινωνία. Ἄθλημα σκληρό… (κάθαρση πρῶτα, συγκέντρωση
κατόπιν, μὲ ἐπιμελῆ ἄσκηση νοῦ, ἄγρυπνο ἔλεγχο λογισμῶν, βίωση
Θεολογίας, ἀδιάκοπη Λειτουργικὴ ζωή, διάκριση ὑπερκοσμίων ἐμπειριῶν
κ.ο.κ). Οἱ ἐντὸς τοῦ κόσμου ἔχουν ἄλλα ἀθλήματα. Μεταξὺ τῶν ἄλλων,
ἀναλαμβάνουν καὶ τὸ σκληρὸ ἄθλημα, νὰ βροῦν τὸν κώδικα ἐπικοινωνίας
μεταξὺ τῶν δυὸ φύλων καὶ νὰ ἐπιτύχουν τὴν ἀνθρώπινη ἁρμονία. Ἂν κάποιος
θέλει νὰ ἐπιτύχει διακεκριμένα σὲ μία εἰδικότητα, πρέπει νὰ ἀφοσιώνεται
σὲ μία καὶ νὰ μὴν πλατειάζει. Οἱ ἐν κόσμῳ καὶ ἐν γάμῳ ἂς ἀφοσιώνονται
στὸ δικό τους θέμα καὶ ἂς ἐμβαθύνουν συνεχῶς, γιὰ νὰ ἐπιτυγχάνουν τὰ
καλλίτερα. Οἱ τῆς Θεοκοινωνίας ἂς ἀφοσιώνονται «ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς καὶ
τῆς καρδίας καὶ τῆς ἰσχύος» στὸ δικό τους. Ὅταν ὁ ἕνας εἰδικὸς
χρειάζεται τὸν ἄλλον, ἂς καταφεύγει σὲ κεῖνον. Θὰ ὠφελεῖται πολύ. Ἂν
κάποιος θέλει νὰ συνδυάσει καὶ τὶς δυὸ εἰδικότητες, προφανῶς δὲν θὰ
εἶναι πλέον τόσο εἰδικός. Ὅπως ἕνας γενικὸς χειροῦργος δὲν μπορεῖ νὰ
συγκριθεῖ μὲ ἕναν ἀποκλειστικὰ ἀπορροφημένο μὲ εἰδικὸ ἀντικείμενο
(ἀγγειοχειροῦργο, καρδιοχειροῦργο, νευροχειροῦργο, γναθοχειροῦργο,
πλαστικὸ χειροῦργο κ.λπ.)
ΠΕΡΙ ΑΒΑΤΟΥ, Ἐγκυκλοπαιδικὰ στοιχεῖα
Τὸ «Ἄβατoν» τοῦ Ἁγίου Ὄρους: Ἀπὸ τῆς συστάσεως τῆς Μοναχικῆς τοῦ Ἄθω
Πολιτείας, ἀπαγορεύεται ἡ ἐντὸς τῆς χερσονήσου εἴσοδος γυναικῶν, ἀλλὰ
καὶ θηλέων γενικῶς ζῴων. Τὸ γεγονὸς τοῦτο ὀφείλεται εἰς ζῶσαν παρὰ τοῖς
Ἁγιορεῖταις παράδοσιν, ἥτις ἀναφέρεται εἰς τὴν βιογραφίαν τοῦ Ὁσίου
Πέτρου τοῦ Ἀθωνίτου, συγγραφεῖσαν ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ,
ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, καθ᾿ ἣν ἡ Κυρία ἡμῶν Θεοτόκος καὶ
Ἀειπάρθενος Μαρία ἐζήτησε καὶ ἔλαβε τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπὸ τὸν Υἱὸν καὶ Θεόν
της ὡς κλῆρον ἰδικόν της. Τοῦτο ἐγένετο κατὰ τὸν Ζ´ ἢ Η´ αἰῶνα ὡς ἑξῆς:
Ἐμφανισθεῖσα κατ᾿ ὄναρ ἡ Κυρία Θεοτόκος πρὸς τὸν Ὅσιoν Πέτρον τὸν
Ἀθωνίτην, εἶπεν αὐτῷ ἐπὶ λέξει·
«Ἐστὶν Ὄρoς ἐπ᾿ Εὐρώπης κάλλιστον ὁμοῦ καὶ μέγιστον, πρὸς Λιβύην
τετραμμένον, ἐπὶ πολὺ τῆς θαλάσσης εἰσ᾿ ᾧ προϊόν. Τοῦτο τῆς γῆς ἁπάσης
ἀπολεξαμένη, τῷ Μοναχῷ πρέπον καταγώγιον προσηλῶσαι διέγνων ἔγωγε, ταῦτ᾿
ἄρα καὶ ἰδιαίτατον ἐνδιαίτημα τοῦτ᾿ ἀφιερώσασα ἐμαυτῇ καὶ ἅγιον
τοὐντεῦθεν κεκλήσεται. Καὶ τῶν ἐπ᾿ αὐτοῦ δὲ τὸν πρὸς τὸν κοινὸν
ἀνθρώποις πολέμιον ἀγῶνα ἐπαναιρουμένων προπολεμήσω διὰ βίου παντός, καὶ
πάντως ἔσομαι τούτοις ἄμαχος σύμμαχος, τῶν πρακτέων ὑφηγητής, τῶν μὴ
πρακτέων ἑρμηνευτής, κηδεμών, ἰατρός, τροφεύς, ἣν ἄρα βούλει τροφῆς τε
καὶ ἰατρείας, ὅσῃ τε πρὸς τὸ σῶμα τείνει καὶ τοῦτο συνίσταται καὶ λύσι
τελεῖ, καὶ ὅση τὸ πνεῦμα διανίσταται καὶ ῥώννυσι καὶ μὴ τοῦ καλοῦ
διαπεσεῖν συγχωρεῖ. Συστήσω δ᾿ ἄρα τῷ υἱῷ καὶ Θεῷ μου, οἷς ἂν γένηται
καλῶς καταλύσαι τῇδε τὸν βίον, τῶν αὐτοῖς ἡμαρτημένων τελείαν
ἐξαιτησαμένη παρ᾿ αὐτοῦ τὴν ἄφεσιν».
Τούτου ἕνεκα, τὸ Ἅγιον Ὄρος ἐθεωρεῖτο ἀνέκαθεν ὑπὸ πάντων τῶν
Μοναχῶν, λαϊκῶν καὶ αὐτοκρατόρων εἰσέτι ὡς ἀφιερωμένον ἐξ ὁλοκλήρου εἰς
τὴν Κυρίαν Θεοτόκον. Καὶ ὁ λόγιος Ἁγιορείτης Μοναχὸς Καισάριος ὁ
Δαπόντες ὀνομάζει τὸ Ἅγιον Ὄρος, ὡς πανθομολογούμενον Περιβόλι τῆς
Παναγίας, λέγων: Διὰ τοῦτο καὶ μὲ δίκαιον τὸ ὀνομάζουν ὅλοι, τῆς
Παναγίας Δεσποίνης Κῆπον καὶ Περιβόλι. Διὰ τοῦτο ἀποφεύγεται ἡ ἵδρυσις
καὶ ἐκκλησιῶν εἰσέτι ἐπ᾿ ὀνόματι ἁγίων Γυναικῶν, ὑπαρχουν δὲ μόνον τρεῖς
ἐν Ἁγίῳ Ὄρει, καὶ αὗται Ὁσιοπαρθενομαρτύρων.
Ἱστορία δὲ ἀρχαία καὶ σύντομος τοῦ Ὄρους Ἄθω, ἀντιγραφεῖσα ἐκ παλαιοῦ
περγαμηνοῦ ἱστορικοῦ καὶ μεταγλωττισθεῖσα ἐκ τοῦ ἀραβικοῦ εἰς τὴν
ἑλληνίδα γλῶσσαν κατὰ τὸ 5.990 ἔτος τῆς κοσμογονίας ὑπὸ Βενιαμὶν Μοναχοῦ
Ἄραβος, βιβλιοφύλακος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Θεοβαδίστου ὄρους Σινᾶ,
λέγει, ὅτι, ὅτε ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἠθελησε να κτίσῃ ἰδίαν πόλιν
πλησίον τοῦ Ὄρους Ἄθω, ἐνεφανίσθη κατ᾿ ὄναρ ἡ Κυρία Θεοτόκος τῷ Ἐπισκόπῳ
τῆς περιφερείας ἐκείνης καὶ εἶπεν, ὅτι τὸ Ὄρος τοῦτο ἐξελέξατο εἰς
κλῆρον ἑαυτῷ. Τοῦτο μαθὼν παρὰ τοῦ Ἐπισκόπου ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, εἶπεν
ὅτι δὲν ἤθελε να ἔχει ἀντίδικον τὴν Παναγίαν καὶ ἐφ᾿ ὅσον θέλημά της
ἧτο να κατοικοῦν Μοναχοί, μετώκισε τοὺς κατοίκους τοῦ Ὄρους τοῦ Ἄθω
μακρὰν αὐτοῦ. Λέγεται δέ, ὅτι οὖτοι εἶναι οἱ νῦν ὀνομαζόμενοι «Τσάκωνες»
κατὰ σύγκρασιν τῆς λέξεως «τσὲ Ἄθωνες» εἰς «Τσάκωνες», ἐπειδὴ εἰς τὴν
προφοράν των ἔκαμνον χρῆσιν τοῦ «τσέ». Κατόπιν τούτου, λοιπόν, ὁ Μέγας
Κωνσταντῖνος μετέβαλε γνώμην καὶ ἀναχωρήσας ἐκεῖθεν μετέβη καὶ ἐτείχισε
τὸ Βυζάντιον, ὀνομάσας τοῦτο Κωνσταντινούπολιν.
Τὸ «Ἄβατον» τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἐν τῇ παρόδῳ τῶν αἰώνων τῆς ἱστορίας
του, κατ᾿ ἐπανάληψιν παρεβιάσθη ὑπὸ ἀτόμων καὶ ὁμαδικῶς ὑπὸ
Βλαχοποιμένων, κατὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν τοῦ 1821 δι᾿ εἰσδοχῆς οἰκογενειῶν
ἐκ Χαλκιδικῆς. Ἐπειδὴ δὲ καὶ κατὰ τὴν ἐποχήν μας ἐγένοντο τοιαῦται
ἀπόπειραι παρὰ ἡμετέρων καὶ ξένων περιηγητριῶν, δι᾿ ἀνδρικῆς περιβολῆς,
μερίμνῃ τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν κράτους, κατόπιν σχετικῶν ἐνεργειῶν τῶν
Πατέρων, ἐψηφίσθη τὸ κατωτέρω Νομοθετικὸν Διάταγμα, ὅπερ ἐδημοσιεύθη ἐν
τῷ ὑπ᾿ ἀριθ. 182/20-7-1953 φὺλλῳ τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως:
Ἄρθρον μόνον
Εἰς τὸ Νομοθετικὸν Διάταγμα τῆς 10-09-1962 -περὶ κυρώσεως τοῦ
Καταστατικοῦ Χάρτου τοῦ Ἁγίου Ὄρους προστίθεται ἄρθρον ὑπ᾿ ἀριθ. 43β,
ἔχον οὕτω:
Ἄρθρον 43
Ἡ παράβασις τοῦ ἄρθρου 186 τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου ἐπισύρει τὴν
ποινὴν φυλακίσεως δύο μηνῶν μέχρις ἑνὸς ἔτους, μὴ ἐξαγοραζομένης.
Ἄλλαι σχετικαὶ ἀπαγορεύσεις.
Ἀπαγορεύεται ἐπίσης: 1) Ἡ πρόσδεσις τῶν φερόντων γυναίκας μικρῶν
σκαφῶν εἰς τοὺς προβλῆτας καὶ τοὺς λιμένας τῆς Δάφνης καὶ τῶν Ἱερῶν
Moνων. 2) Ἡ εἴσοδος, παραμονὴ καὶ κυκλοφορία ἐπισκεπτῶν φερόντων
βραχεῖας περισκελίδας, οἰασδηποτε προελεύσεως, ἡλικίας καὶ ἰδιότητος καὶ
ἂν εἶναι οὖτοι, καὶ εἰς προσκόπους εἰσέτι. 3) Αἱ πάσης φύσεως
κινηματογραφήσεις. 4) Ἡ εἴσοδος καὶ παραμονὴ ἀνηλίκων παίδων. 5) Ἡ
ἐξαγωγή, ὑπὸ Μοναχῶν καὶ λαϊκῶν, βιβλίων ἐκτυπωθέντων μέχρι τὶς
χρονολογίας 1870, ἐνῷ ἐπιτρέπεται ἡ ἐξαγωγὴ τοιούτων φερόντων
χρονολογίαν ἀπὸ 1-1-1871 καὶ ἐντεῦθεν, καὶ τοῦτο κατόπιν ἐγκρίσεως τῆς
Ἱερας Ἐπιστασίας, ἥτις καὶ σφραγίζει αὐτὰ μὲ τὴν λέξιν «Ἐλεύθερον», 6) Ἡ
ἐξαγωγὴ πάσης φύσεως χειρογράφων, κειμηλίων, ἀρχαίων εἰκόνων, ἱστορικῶν
ἀμφίων καὶ ἐκκλησιαστικὼν σκευῶν, ἱερῶν λειψάνων κ.λπ.
καταλογογραφημένων ἐν ταῖς βιβλιοθήκαις Ἱ. Μονῶν, Σκητῶν κ.λπ.
Ἱδρυμάτων.
Ἐγκυκλοπαίδεια Θ.Η.Ε., σ. 858, λῆμμα «Ἄθως».
Πηγή: agioritikovima.gr
