«Όταν επισυμβεί να κοιμηθεί ένα γεροντάκι ή οποιοσδήποτε Μοναχός (συνήθως φθάνουν σε μεγάλη ηλικία, γιατί δεν κάνουν καταχρήσεις και τρώνε υγιεινές τροφές), δεν του κάνουν λουτρό, αλλά τον σφουγγίζουν με χλιαρό νερό σταυροειδώς στο μέτωπο, το στήθος, τα χέρια, τα γόνατα και τα πόδια»... Χωρίς να τον δει γυμνό ο Μοναχός που θα τον ντύσει, τον αλλάζει, του φοράει κάλτσες καθαρές, εσώβρακο μακρύ, φανέλλα, το σχήμα, το πολυσταύρι, του σταυρώνει τα χέρια και τα δένει με επίδεσμο. Του περνάει μετά ένα κομποσχοινάκι σ' αυτό, του βάζει σκούφο και του σκεπάζει με το κουκούλι, που του βάζει, το πρόσωπο σχηματίζοντας Σταυρό.
Τον τοποθετεί στο σάγισμα (τρίχινο ή ψαθί), αφού τον περιζώσει με το λουρί και του φορέσει καινούργια υποδήματα. Μετά ρίχνει πάνω του το ράσο με σχιστά τα μανίκια, που τα τοποθετεί διαγωνίως και το ράβει όλο, ώστε να περιλάβει μέσα όλο το λείψανο, με μαύρη κλωστή. Με άσπρη κάνει τρεις σταυρούς στο κεφάλι, το στήθος και τα πόδια. Αν έχει κοιμηθεί στο Νοσοκομείο ή το Γηροκομείο, έρχεται ένας ιερέας και κάνει τρισάγιο. Αν ο ίδιος ο νεκρός είναι ιερομόναχος, του βάζουν από πάνω ένα πετραχήλι. Αν είναι Ηγούμενος δεν του σκεπάζουν το κεφάλι. Με ξύλινο φορείο (νεκροκρέβατο) μεταφέρεται στο νάρθηκα. Όσον καιρό μένει εκεί, καίει λαμπάδα και αδελφοί εναλλάξ διαβάζουν το ψαλτήρι. Η νεκρώσιμη (εξοδιαστική) ακολουθία ιερομονάχου ψάλλεται στο μέσο του καθολικού, ενώ απλού Μοναχού στο μέσο της λιτής.
«Κατά τη διάρκεια της ακολουθίας όλοι οι αδελφοί κρατούν αναμμένα κεριά. Πάνω στο στήθος του νεκρού υπάρχει η τρίμορφη εικόνα. Η ακολουθία είναι πολύ μεγαλύτερη από τη συνήθη».
«Αμέσως μετά, ενώ ψέλνεται το Τρισάγιο, το λείψανο μεταφέρεται στο κοιμητήρι. Μπρος πηγαίνουν οι Εκκλησιαστικοί κρατώντας φανάρια, ακολουθούν οι χοροί των ψαλτών, των ιερέων και των άλλων αδελφών και καθ' οδόν γίνονται στάσεις, για ν' αναπεμφθούν αιτήσεις. Αφού τοποθετηθεί το λείψανο χωρίς το σάγισμα στο μνήμα, ο ιερέας ρίχνει σταυροειδώς χώμα και λάδι απ' το καντήλι του Χριστού (στο Κοιμητήρι)... Μετά οι αδελφοί κάνουν κομποσχοίνι 100άρι υπέρ αναπαύσεως...Ύστερα γίνεται το Τρισάγιο... και ο Ηγούμενος εκφωνεί λόγο εξαίροντας την αρετή και τους πνευματικούς αγώνες του Μοναχού που κοιμήθηκε».
«Επί 40 ήμέρες οι αδελφοί του Μοναστηριού κάνουν στον κανόνα τους κομποσχοίνι «υπέρ αναπαύσεως» του αδελφού που κοιμήθηκε.
Ο νεκρός μνημονεύεται επί 40 ήμέρες μετά την ταφή του κατά τη μεγάλη είσοδο. Ἐὰν εἶναι Ηγούμενος, πολύ περισσότερο χρόνο. Αναγράφεται στα δίπτυχα (ο κάθε Μοναχός που απήλθε) και μνημονεύεται καθημερινά στην προσκομιδή κατά τὴν Θείαν Λειτουργίαν (καθολικό, παρεκκλήσια)».
Ι.Μ. Χατζηφώτη,
Η Καθημερινή Ζωή στο Άγιον Όρος
1995
