Ἡ Παναγία καὶ ἡ ἐποχή
μας
Ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς, ὁ ὁποῖος ἔχει ὡς κύρια πηγὴ γιὰ τή
συγγραφὴ τοῦ εὐαγγελίου τοῦ τὴν Παναγία, διέσωσε τὸν διάλογο τῆς Θεοτόκου μὲ τὴν συγγενὴ τῆς Ἐλισάβετ, μητέρα τοῦ Προδρόμου, στὸν ὁποῖο διάλογο περιέχεται καὶ ἡ φράση: «Ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης αὐτοῦ. Ἰδοὺ γὰρ ἀπὸ τοῦ νῦν μακαριοῦσι μὲ πᾶσαι αἱ γενεαὶ».
Ὁ προφητικὸς λόγος τῆς Παναγίας φαίνεται νὰ πέφτει στὸ κενὸ κατὰ τὴν ἐποχὴ μᾶς. Ἐμεῖς ποὺ ἔχομε συνηθίσει στὶς ποσοτικὲς ἐκτιμήσεις τῶν πραγμάτων θεωροῦμε ὅτι ὑπερέβαλλε ἀναφερόμενη στὴν ἀπόδοση τιμῆς πρὸς τὸ πρόσωπὸ τῆς ἀπὸ ὅλες τὶς γενιὲς στὸ διάβα τῆς ἱστορίας. Ἐν πρώτοις ἡ χριστιανικὴ πίστη διαδόθηκε σὲ τμῆμα μόνο τῶν λαῶν τοῦ πλανήτη, ἀρκετοὶ ἀπὸ τοὺς ὁποίους τὴν ἐγκατέλειψαν στὴ συνέχεια, γιὰ νὰ ἀσπαστοῦν τὸν ἰσλαμισμό. Σήμερα οἱ χριστιανοὶ ὄχι ἁπλῶς ἀποτελοῦν μειοψηφία μεταξὺ τῶν κατοίκων τοῦ πλανήτη, ἀλλὰ καὶ δοκιμάζονται ἀπὸ ἄνευ προηγουμένου κρίση θρησκευτικῆς ταυτότητας. Ἀρκετοὶ κάτοικοι στὶς θεωρούμενες χριστιανικὲς χῶρες τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀμερικῆς διατηροῦν τυπικὴ σχέση μὲ τὴν Ἐκκλησία, ἂν δὲν τὴν ἔχουν διακόψει καὶ αὐτὴ ἐνσυνείδητα. Στὰ πλαίσια τῆς τυπικῆς αὐτῆς σχέσης μπορεῖ νὰ συμμετέχουν στοὺς ἑορτασμοὺς ποὺ ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καθόρισε πρὸς τιμὴν τῆς Παναγίας καὶ τὸ ὅλο κλῖμα τοὺς διαμόρφωσε διαχρονικὰ ἡ λαϊκὴ ψυχή, πλὴν ὅμως εἶναι ὁ ἑορτασμὸς αὐτὸς ὁλοένα καὶ πιὸ τυπικὸς καὶ μακριὰ ἀπὸ τὸ πνεῦμα ἑορτασμοῦ τῆς Ἐκκλησίας, τὸ πνεῦμα ποὺ ἔχει ὡς βάση τὴ ρήση «ἑορτὴ σημαίνει μίμηση τοῦ τιμωμένου προσώπου».
Ἡ Παναγία εἶναι γιὰ τὴν Ἐκκλησία μᾶς τὸ αἰώνιο γυναικεῖο πρότυπο. Παραμένει ταπεινὴ ἀκόμη καὶ ὅταν δοξάζεται ὁ υἱὸς τῆς. Δὲν προβάλλεται ὡς αὐθεντία σὲ οὐδεμία στιγμὴ τοῦ δημοσίου βίου τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ διδάσκει κυρίως μὲ τὴ σιωπὴ τῆς. Ἡ σύγχρονη «χριστιανὴ» γυναῖκα προβάλλει μὲ ἔντονη τὴ διεκδίκηση δικαιωμάτων ἔναντι τοῦ ἀνδρὸς μάλιστα μὲ συχνὲς ἐπικρίσεις κατὰ τῆς Ἐκκλησίας, γιατὶ τάχα αὐτὴ συνετέλεσε στὸ σχηματισμὸ ἀνδροκρατουμένων κοινωνιῶν, στὶς ὁποῖες ἡ γυναῖκα καταπιεζόταν. Καὶ εἶναι μὲν ἀναμφισβήτητο ἱστορικὰ γεγονὸς ἡ καταπίεση τῆς γυναῖκας, εἶναι ὅμως κατάφωρα ἄδικη ἡ ἐπίκριση κατὰ τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Ἡ σύγχρονη γυναῖκα στὴν προσπάθειὰ τῆς νὰ χειραφετηθεῖ ἀπὸ τὴ δυναστεία τοῦ ἄνδρα προχώρησε σὲ ἐπανάσταση γιὰ κατάκτηση δικαιωμάτων, τὰ ὁποία τὴν ἔφεραν σὲ τρομακτικὰ δύσκολη θέση, χειρότερη ἀπὸ ἐκείνη τοῦ παρελθόντος. Χειραφέτηση θεωρεῖται ἡ ἀπεμπόληση τῆς αἰδοῦς, μὲ τὴν ὁποία κοσμοῦνταν οἱ γυναῖκες καὶ κατὰ τὴν ἀρχαιότητα. Ἀκόμη καὶ οἱ εἰσερχόμενες στοὺς ναοὺς δὲν συγκινοῦνται ἀπὸ τὸν τρόπο ἀπεικόνισης τῆς Θεοτόκου, ἀλλὰ εἶναι ντυμένες σύμφωνα μὲ τὶς ἐπιταγὲς τῆς μόδας, ἡ ὁποία γυμνώνει τὴ γυναῖκα ὁλοένα καὶ περισσότερο. Ἀπὸ αὐτὸ ἐπωφελεῖται στὸ ἔπακρο ὁ ἄνδρας, ὁ ὁποῖος ρέπει στὸ νὰ θεωρεῖ διαχρονικὰ τὴ γυναῖκα σκεῦος ἡδονῆς! Καὶ μπορεῖ νὰ καυχᾶται ἡ γυναῖκα ὅτι στὰ πλαίσια τῆς χειραφέτησης ἔχει πλέον τὴ δυνατότητα νὰ συνάπτει κατὰ βούληση σχέσεις χωρὶς νὰ δακτυλοδείχνεται, νὰ ἀπατᾶ τὸν ἄνδρα, ὅπως τὴν ἀπατοῦσε καὶ αὐτός, νὰ καθορίζει, ἂν θὰ φέρει σὲ πέρας τὴν κύηση ἢ θὰ τὴ διακόψει. Ἰδιαίτερη ὑπῆρξε γιὰ τὸ τελευταῖο αὐτὸ δικαίωμα ἡ καύχηση γυναικῶν κατὰ τὶς πρόσφατες δεκαετίες.
Σὲ τελευταία ἀνάλυση ὅμως ἡ γυναῖκα κατέστη τραγική. Ἐξῆλθε γιὰ νὰ
ἐργαστεῖ, χωρὶς νὰ ἔχει ἐξασφαλίσει συμφωνία μὲ τὸν ἄνδρα τῆς νὰ τὴ συνδράμει στὶς
ἐργασίες τῆς οἰκίας. Ἀκόμη καὶ χριστιανοὶ ποὺ ἐπισκέπτονται
γέροντες σὲ μοναστήρια ξαφνιάζονται ἀκούγοντας τὴν ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα «ποιὸς πρέπει νὰ κάνει ἐτούτη ἢ τὴν
ἄλλη οἰκιακὴ ἐργασία;». Ἡ ἀπάντηση «ὅποιος προλάβει» προσβάλλει καίρια τὸν ἀνδρικὸ
ἐγωισμό, τὸν ἐγωισμὸ ποὺ φρόντισε νὰ καλλιεργήσει ἡ γυναῖκα ποὺ ἐναλλάσσει τὸν ρόλο τῆς νύφης
μὲ τὸν ἄλλο τῆς πεθερᾶς!
Ἡ γυναῖκα θεωρεῖ πλέον ἀπαράδεκτο τὸ τοῦ Εὐαγγελίου «ἡ δὲ γυνὴ ἶνα φοβεῖται
τὸν ἄνδρα». Βέβαια ὁ ἄνδρας κώφευε στὸ παρελθὸν στὴν ἐντολὴ τοῦ Ἀποστόλου
Παύλου νὰ ἀγαπᾶ τὴ γυναῖκα ὅπως τὸ σῶμα τοῦ. Γνωρίζοντας ἡ γυναῖκα τὶ τὴν περίμενε
καὶ ἔχοντας κακοὺς συμβούλους στὸ περιβάλλον ἐπιχειροῦσε νὰ ἐπιβληθεῖ κατὰ τὴ διάρκεια
τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου μὲ τὸ πάτημα τοῦ ποδιοῦ, σκηνὴ διακωμώδησης τοῦ μυστηρίου
καὶ αἰτία ἐκνευρισμοῦ χωρὶς λόγο. Σήμερα δὲν περιορίζεται στὴν χωρὶς νόημα
ἐπίδειξη «ἀνεξαρτησίας» ἔναντι τοῦ ἄνδρα, ἀλλὰ διεκδικεῖ ἐπὶ ἴσοις ὅροις τὴν ἀρχηγεῖα
τῆς οἰκογένειας. Καὶ ὁ ἄνδρας ἀντιδρᾶ καὶ ἡ οἰκογένεια διαλύεται. Καὶ ἡ μονογονεϊκὴ οἰκογένεια, αὐτὴ στὴν ὁποία ἡ γυναῖκα, κατὰ κανόνα,
ἀναλαμβάνει καὶ τοὺς δύο ρόλους καὶ τὰ παιδιὰ δοκιμάζονται ὄχι μόνο ὡς τὴν ἐνηλικίωση
ἀλλὰ καὶ μετά, θεωρεῖται μορφὴ φυσιολογικῆς οἰκογένειας ὑπὸ τὶς παροῦσες κοινωνικὲς
συνθῆκες σὲ ὅλες τὶς «χριστιανικὲς» χῶρες.
Ἡ γυναῖκα ἐξακολουθεῖ νὰ παραμένει φιλάρεσκη καὶ ἀπ' αὐτὸ ἐπωφελοῦνται
οἱ «μαὶτρ» τῆς μόδας, περιέργως ὄχι καὶ πολὺ ἄνδρες κατὰ κανόνα, γιὰ νὰ τὴν
ξεγυμνώσουν. Ἡ φωτογραφία γυμνῆς γυναῖκας συνοδεύει κάθε διαφήμιση, ἀκόμη καὶ τῆς
πιὸ ἀπίθανης συσκευῆς. Καὶ ἡ τέχνη, ἰδίως αὐτὴ τοῦ κινηματογράφου ἀξιοποιεῖ στὸ
ἔπακρο τὴν «ἐλευθερία» ποὺ τῆς παρέχεται ἀπὸ τὶς μὴ πουριτανικὲς
πλέον κοινωνικὲς δομές, ὥστε νὰ φέρει γυμνὴ τὴ γυναῖκα σὲ κάθε οἰκία ἀκόμη καὶ μπροστὰ
στὰ μάτια μικρῶν παιδιῶν. Βέβαια τὸ ὅτι ἡ ὀφθαλμοπορνεία κυρίως μέσω τοῦ διαδικτύου
ἔχει λάβει ἐκρηκτικὲς διαστάσεις καὶ τὸ ὅτι οἱ ἔμποροι δὲν περιορίζονται στὴν ἐπίδειξη
κατὰ φύσιν ἐρωτικῶν σκηνῶν ἀλλὰ ὁλοένα καὶ περισσότερο προβάλλουν τὴν ἀνωμαλία τῆς
γενετήσιας σφαίρας ἐλάχιστα ἀπασχολεῖ τὶς «χριστιανικὲς» κοινωνίες!
Ἡ «χριστιανὴ» γυναῖκα φαίνεται ἀποποιεῖται τὸ μεγάλο δῶρο τοῦ Δημιουργοῦ
μᾶς νὰ γίνει συνδημιουργὸς στὴ νέα ζωή. Ἔχοντας στὴ διάθεση
τῆς τὰ μέσα ποὺ τῆς
παρέχει ἡ σύγχρονη τεχνολογία, καυχᾶται ὅτι ἔχει τὸ δικαίωμα αὐτοδιαχείρισης τοῦ
σώματὸς τῆς, πρὸς μεγάλη τέρψη τοῦ ἀνάνδρου ἄνδρα, ὁ ὁποῖος διεκπεραιώνει μὲ εὐχέρεια
τὴν κάθε ἀνεπιθύμητη ἐγκυμοσύνη, ἀπόρροια σχέσεως ὑπὸ προθεσμία καὶ χωρὶς δεσμεύσεις
καὶ ἀπὸ τὶς δύο πλευρές! Ἔτσι ἡ γυναῖκα ἀποφασίζει ἀργὰ συνήθως νὰ κυοφορήσει μὲ
τὴ φοβερὴ ἐμπειρία περισσοτέρων ἀπὸ μιὰ ἐκτρώσεων! Καὶ ὁ «χριστιανικὸς» κόσμος ἀντιμετωπίζει σήμερα
τρομακτικὸ πρόβλημα δημογραφικῆς γήρανσης τοῦ πληθυσμοῦ.
Ἡ Παναγία δὲν ἔσφαλε ὅταν προφήτευσε γιὰ τὴν τιμὴ ποὺ θὰ τῆς ἀποδίδουν διαχρονικὰ οἱ ἄνθρωποι καὶ ἰδίως οἱ
γυναῖκες. Ἁπλῶς δὲν ἐννοοῦσε τὰ πρᾶγμα ὅπως ἐμεῖς. Δὲν ἐννοοῦσε τοὺς πολλούς,
ἀλλὰ τοὺς ἐκλεκτούς, ἐκείνους ποὺ ἐπιλέγουν στὸν βίο τοὺς τὴ στενὴ καὶ τεθλιμμένη ὁδὸ τοῦ Υἱοῦ
τῆς. Καὶ αὐτοὶ δὲν θὰ ἐκλείψουν ὅσο καὶ ἂν διαφθαροῦν οἱ «χριστιανικὲς» κοινωνίες.
Πάντοτε θὰ ὑπάρχουν εὐλαβεῖς ψυχές, ποὺ θὰ προσέρχονται μὲ κατάνυξη στὶς παρακλήσεις τοῦ Δεκαπενταυγούστου καὶ θὰ ζητοῦν ταπεινὰ τὴ μεσιτεία
τῆς, ὅπως τότε ποὺ προσφιλῆ πρόσωπα διέτρεχαν κίνδυνο σὲ πολέμους καὶ
ἀναστατώσεις, τότε ποὺ ἡ μάνα, ἡ γυναῖκα, ἡ ἀδελφὴ
τὰ ξεπροβοδούσε μὲ
ἕνα φυλακτὸ τῆς Παναγιᾶς καὶ τὴν προσευχὴ ἡ Μεγαλόχαρη νὰ τὰ προστατεύει. Μήπως
καὶ σήμερα δὲν διατρέχουν τὰ ἀγαπημένα μᾶς πρόσωπα κινδύνους; Ὅταν ὁ ἔφηβος περιχαρὴς
ἀνεβαίνει στὴ «μηχανὴ» γιὰ νὰ κατακτήσει τὸν κόσμο, ὅταν ὁ ἄλλος ξεκλειδώνει περὶ
τὸ μεσονύκτιον τὸ
αὐτοκίνητο τοῦ πατέρα, γιὰ νὰ ἐπιστρέψει χαράματα, ὅταν ἡ κόρη βγαίνει μὲ κάποιον
ἄγνωστο, ὅταν…, ποὺ ἐναποθέτει ἄραγε τὴν ἀγωνία τῆς ἡ σύγχρονη μάνα; Ἀλλοίμονον ἂν δὲν γνωρίζει τὴν Γοργοϋπήκοο, στὴν ὁποία κατέφυγαν γενεὲς καὶ γενεές.
Μέσα στὴν κρίση ποὺ μᾶς μαστίζει κάποιοι νέοι παίρνουν
τὴν ἀπόφαση νὰ ἐγκαταλείψουν τὰ ἐγκόσμια καὶ νὰ ἀποτραβηχθοῦν στὸ Ἅγιον Ὄρος, στὸ Περιβόλι
τῆς Παναγίας, ὅπου θὰ περάσουν τὸν βίο τοὺς ἀγρυπνώντας καὶ ζητώντας τὸ ἔλεος τοῦ
Θεοῦ καὶ τῆς μητέρας τοῦ γιὰ τοὺς ἴδιους καὶ τὸν σύμπαντα κόσμον. Λίγοι ἀσφαλῶς,
ὅμως δὲν θὰ πάψουν, ὅσο καὶ ἂν ὁ κόσμος βυθίζεται στὸ ὑπαρξιακὸ κενὸ λόγῳ τῆς πνευματικῆς
κρίσης ποὺ τὸν
μαστίζει. Αὐτούς, τοὺς μοναχοὺς καὶ τοὺς ταπεινοὺς ἀνθρώπους τοῦ λαοῦ, ἐννοοῦσε
ἡ Παναγία καὶ ὄχι τὰ ἑκατομμύρια τῶν χριστιανῶν τῶν ταυτοτήτων.