Ποιοὶ ἐπίσκοποι τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας εἶναι κάτοχοι τοῦ παπικοῦ δακτυλιδίου

 

 

Ποιοὶ ἐπίσκοποι τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας εἶναι κάτοχοι τοῦ παπικοῦ δακτυλιδίου

100.000 ἘΥΡΩ ΔΙ' ἘΞΑΓΟΡΑΝ ἈΡΧΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΝ;

- δύο Ιουστινίται τιμῶνται μὲ τὸ ἐπισκοπικὸ δακτυλίδιον τοῦ Πάπα -

- ὑπερήφανοι διότι οὕτως ἀνεγνωρίσθησαν ἀπὸ τὸν Πάπα ὡς κανονικοὶ ἐπίσκοποι τῆς «ἐκκλησίας» τοῦ Χριστοῦ -

Ἀρχιμ. Συμεὼν (Βιλόφσκυ)

Μία περίεργη ἀντίληψη αἰωρεῖται ἐδῶ καὶ δεκαετίες εἰς τὴν Ἑλλάδα γιὰ τὸν χαρακτήρα καὶ τὸ εἰδοποιὸ γνώρισμα τῶν μαθητῶν τοῦ ἁγίου Ιουστίνου Πόποβιτς. Θεωρεῖται δηλαδὴ ὅτι εἶναι πατερικοὶ θεολόγοι, ὅτι πιστὰ ἀκολουθοῦν τὴν ὁδὸ τῶν Ἁγίων Πατέρων, ὅτι εἶναι βαθυνούστατοι γνῶστες τῆς πατερικῆς θεολογίας καὶ ὅτι ἔχουν παραδοσιακὸ καὶ πατερικὸ φρόνημα.

Εἶναι μία εἰκόνα ποὺ ἐπιμελῶς χτίστηκε ἐδῶ στὴν Ἑλλάδα -καὶ δὲν θὰ εἶναι λάθος νὰ εἰπωθεῖ, καὶ μὲ σκοπιμότητα (βλ. π.χ. τήν δεκαετία τοῦ ΄70 ἔκδοση τοῦ βιβλίου «Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καὶ ὁ οἰκουμενισμὸς» τοῦ γέροντὸς τοὺς Ιουστίνου Πόποβιτς· ποὺ εἶναι μιὰ ἄλλη καὶ ἐνδιαφέρουσα ἱστορία, ἀλλὰ τὴν ἀφήνουμε τώρα)- ἐνῶ στὸ ἔδαφος τῆς δικαιοδοσίας τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας ἔχουνε ἤδη ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ '70 (ὡς καθηγητὲς πλέον τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Βελιγραδίου) ἀρχίσει τὴν συμμετοχὴ τοὺς στὴν οἰκουμενικὴ κίνηση, μὲ τοὺς ἀδελφοὺς παπικοὺς ἀπὸ τὴν Κροατία καὶ Σλοβενία (πράξη ποὺ ἐγκαινιάστηκε μὲ τὴν δικὴ τοὺς ἐισέλευσι στὴν Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Βελιγραδίου). Ἄλλο ζήτημα ποὺ τίθεται εἶναι τὸ ἑξῆς ἐρώτημα· πὼς ἔτυχαν διορισμοῦ ὡς καθηγητὲς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς, ἐνῶ ἦσαν μαθητὲς τοῦ γέροντος Ιουστίνου, ὁ ὁποῖος ὡς γνωστὸν βρισκόταν γιὰ δεκαετίες ὑπὸ περιορισμὸ στὴ μονὴ τῶν Ἀρχαγγέλων τοῦ Τσέλιε, χωρὶς νὰ ἔχει διόλου καλὲς σχέσεις μὲ τὸν τότε πανίσχυρο Πατριάρχη Γερμανό, γνωστὸ συνεργάτη καὶ ὑποστηριχτὴ τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος τοῦ Τίτο, τοῦ ὁποίου καὶ ἦταν ἐπιλογὴ γιὰ τὸν πατριαρχικὸ θρόνο· καὶ δὲν ἄργησε νὰ τοὺς ἀνταποδόσει τὴν ἄνοδὸ τοῦ στὸν θρόνο, δημιουργώντας σύντομα τὸ «Μακεδονικὸ» σχίσμα, ὕστερα καὶ τὸ «Ἀμερικάνικο», κατὰ τὴν ἀπαίτηση τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος, καὶ ἄλλα πολλὰ (γιὰ αὐτὸ καὶ ἀπέκτησε τὴν προσωνυμία «κόκκινος» πατριάρχης). Ἐπιπλέον δὲ «ἔτυχαν» φιλοξενίας στὸ Πατριαρχικὸ μέγαρο τοῦ Βελιγραδίου - μένοντας οὕτως γιὰ πολλὰ χρόνια κάτω ὑπὸ τὴν ἴδια στέγη μαζὶ μὲ τὸν Πατριάρχη Γερμανό. Ἐκεῖ, ἦταν μόνημα ἐγκαταστημένοι ἕως τῆς εἰς Ἐπίσκοπον προαγωγῆς τούς, ἡ ὁποία εἶχε ἀρχίσει σταδιακὰ ἤδη ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ ἀκόμα σκληροῦ κομμουνισμοῦ καὶ ἐπὶ πατριαρχείας τοῦ Πατριάρχου Γερμανοῦ, ὁ ὁποῖος ὁ ἴδιος ἄρχισε νὰ τοὺς προάγει εἰς τὸ ἐπισκοπικὸ ἀξίωμα. Ἀλλὰ δεδομένου ὅτι πρότερον εἴχανε περάσει ἀπὸ Σχολὲς εἴτε παπικὲς στὴ Ρώμη εἴτε κατὰ παράδοση καὶ ἀκραιφνῶς νεορθόδοξες ὡς Ἰνστιτοῦτο τοῦ ἁγίου Σεργίου στὸ Παρίσι (ὅπου πέρασαν καὶ οἱ τρεῖς, Ἀμφιλόχιος, Ἐιρηναίος Μπούλοβιτς καὶ Ἀθ. Γιέφτιτς)- κάποια πράγματα ἀπὸ τὴν σταδιοδρομία τοὺς δὲν πρέπει νὰ μᾶς ἐκπλήττουν. Μόνο μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου ἄρχισε νὰ ισχναίνει τὸ ἐπιμελῶς δημιουργημένο προσωπεῖο καὶ νὰ ἀναδύεται τὸ πραγματικὸ τοὺς πρόσωπο.

Ἐδῶ θὰ παρουσιαστοῦν μερικὰ στοιχεῖα ποὺ προέρχονται ἀπὸ τοὺς ἰδίους τοὺς πρωταγωνιστὰς καὶ μαρτυροῦν τὴν στενότατη καὶ μακροχρόνια σχέση τοὺς μὲ τὸ Βατικανό, σχέση ἀλληλοσεβασμοῦ, ἕως τῆς τρυφερῆς ἀγάπης..., καὶ συνεργασίας.

Πρόκειται κατ' ἀρχὰς γιὰ μία ὁμιλία τὴν ὁποία ἐκφώνησε ὁ ἐπίσκοπος Μπάτσκας Ἐιρηναίος Μπούλοβιτς σὲ πανηγυρικὴ ἐπέτειο γιὰ τὰ 25 χρόνια τῆς παποσύνης τοῦ πάπα Ἰωάννη Παύλου τοῦ Β'. Ἡ ὁμιλία πραγματοποιήθηκε σὲ παπικὸ ναὸ τοῦ Βελιγραδίου καὶ δημοσιεύτηκε στὸν ἡμερήσιο τύπο[1]. Ἡ ὁμιλία τοῦ διακρίνεται ἀπὸ μεγάλη τρυφερότητα πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ πάπα, σεβασμὸ ποὺ μετατρέπεται σὲ θαυμασμό, καὶ καύχηση γιὰ τὴν ἐμπειρία τῆς προσωπικῆς γνωριμίας μαζὺ τοῦ. Ἐκεῖ, στὴν ροὴ τοῦ λόγου καὶ ἐπάνω στὸν ἐνθουσιασμὸ ποὺ τὸν συνέπαιρνε μιλώντας γιὰ τὸν ποντίφικα, ἀπεκάλυψε τὴν τιμὴ ποὺ τοὺς ἔκανε ὁ ποντίφικας -δωρίζοντὰς τοὺς τὸν ἐπισκοπικὸ σταυρὸ καὶ τὸ δαχτυλιδί, τὸ ἴδιο δαχτυλίδι ποὺ δίδει καὶ στοὺς ρωμαιοκαθολικοὺς ἐπισκόπους ὡς διακριτικὸ γνώρισμα τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος, καὶ τὴν συγκίνηση ἀπὸ τὴν ὁποία ἐνεφοροῦντο ἕνεκεν αὐτῆς τῆς πράξεως τοῦ πάπα.

Δὲν τοὺς συγκίνησε ὅμως ἡ ἀνάμειξη τοῦ πάπα Ἰωάννου Παύλου τοῦ Β΄στὴν κρίση τῆς Γιουγκοσλαβίας, οὔτε ἡ ἀφ' ἑνὸς μὲν ἐχθρικὴ τοῦ στάση ἐναντίον τὸν Σέρβων, ἀφ' ἑτέρου δὲ προστατευτικὴ καὶ εὐνοϊκὴ πρὸς τοὺς Μουσουλμάνους καὶ τοὺς Κροάτες. Δὲν τοὺς συγκίνησε ἡ ἀνοιχτὴ τότε ἀπαίτηση τοῦ πάπα Ἰωάννου Παύλου 'β «ἀφοπλίστε τοὺς Σέρβους καὶ ἐξοπλίστε τοὺς Μουσουλμάνους». Δὲν τοὺς συγκίνησε τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ Βατικανὸ ὑπὸ τοῦ πάπα Ἰωάννου Παύλου 'β ήτο τὸ πρῶτο κράτος παγκοσμίως ποὺ ἀναγνώρισε τὴν ἀνεξαρτησία τῆς Κροατίας καὶ τὴν νομημότητα ἐξόδου τοῦ ἀπὸ τὴν Ὁμοσπονδία τῆς Γιουγκοσλαβίας. Δὲν τοὺς συγκίνησε ἡ τραγικότητα τῆς πραγματικότητας ποὺ χιλιάδες Σέρβοι ἐκείνη τὴν ἐποχὴ -καὶ ὄχι μόνο, διότι αὐτὸ συνεχίζεται μέχρι σήμερα, ὅπως καὶ προηγεῖτο στὸ 'β Παγκόσμιο Πόλεμο καὶ στὴν μεταπολεμικὴ ἐποχὴ- ἀναγκάστηκαν καὶ ἀλλαξοπίστησαν δεχόμενοι τὸν ρωμαιοκαθολικισμό, γενόμενοι οὕτως φανατικότεροι καὶ ἀπὸ τοὺς ἰδίους τοὺς Κροάτες μὲ τὸ μίσος τοὺς ἐναντίον τῶν Σέρβων. Καὶ ὁ ἴδιος τότε εὐρωβουλευτὴς τοῦ ΠΑΣΟΚ Γ. Ρωμαῖος μαρτυρεῖ ὅτι «ἀπροκάλυπτα τὸ Βατικανὸ συνεισφέρει τὴν πολιτικὸ-οἰκονομικὴ τοῦ δύναμη στὸν κοινὸ σκοπό, τὴ συρρίκνωση καὶ ἐθασθένηση τῆς Ὀρθόδοξης Σερβίας, ὥστε νὰ ἐνισχυθεῖ ὁ δικὸς τοῦ ρόλος στὴ "Νέα Τάξη" ποὺ σχεδιάζεται στὰ Βαλκάνια» (Τὸ Βῆμα, 31-1-1993). Ἐπίσης, σύμφωνα μὲ τὸν π. Θεόδωρο Ζήση «μὲ τὶς εὐλογίες τοῦ πάπα [Ἰωάννου Παύλου β'] διαλύθηκε ἡ Γιουγκοσλαβία στὶς ἡμέρες μᾶς»[2]. Ἂς μὴ γυρίσουμε πιὸ πίσω στὸ 'β Παγκόσμιο Πόλεμο, στὸ τότε Ἀνεξάρτητο Κράτος τῆς Κροατίας, τὸ κράτος τῶν Ουστάσι, στὴν κρατικὰ ὀργανωμένη γενοκτονία τῶν Ὀρθοδόξων (σχισματικῶν κατ' αὐτοὺς) Σέρβων, μὲ ἐνεργὸ καὶ πρωταγωνιστικὸ ρόλο τοῦ ρωμαιοκαθολικοῦ κλήρου σὲ σφαγὲς τοῦ ἀμάχου Σερβικοῦ πληθυσμοῦ (εἶναι πλέον ἱστορικὰ ἀποδεδειγμένα αὐτὰ τὰ στοιχεῖα). Ἡ γενοκτονία γινόταν μέσα σὲ στρατόπεδα συγκέντρωσης ὅπως τὸ Γιασένοβατς, μὲ τοὐλάχιστον 700.000 θύματα τῶν ἀμάχων μόνο σ' αὐτὸ τὸ στρατόπεδο- πολλοὺς ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἀναβάπτιζαν πρὶν ἀπὸ τὴν ἐκτέλεση γιὰ νὰ σώσουν τὶς ψυχὲς τοὺς (!), «ταῖς ἐυλογίαις» τοῦ Βατικανοῦ,  τὸ ὁποῖο εἶχε τὸ ρόλο τοῦ ἠθικοῦ αὐτουργοῦ ὅλου αὐτοῦ τοῦ ὀργανωμένου ἐγκλήματος, μὲ ἀποτέλεσμα τὸ μεθεπόμενο χρονικὸ διάστημα νὰ ἀρχίσει ὁ πάπας Ἰωάννης Παῦλος 'β τὴν διαδικασία τῆς «ἁγιοποιήσεως» τοῦ καρδιναλίου Στέπινατς, ἀνακηρύσσοντὰς τὸν ἤδη «μακάριο» (beatus) τὸ 1998, εὐλογώντας καὶ ἐπιβραβεύοντας τὰ προηγούμενα, δείχνοντας ἐμμέσως πλὴν σαφῶς καὶ τὸν δρόμο γιὰ τὰ μελλοντικά. 

Καὶ λογικὸ εἶναι νὰ μὴν τοὺς συγκινοῦν ὅλα αὐτὰ τὴν στιγμὴ ποὺ τοὺς συγκίνησε πολὺ τὸ δῶρο τοῦ πάπα -τὸ δαχτυλίδι καὶ ὁ ἐπισκοπικὸς σταυρὸς- μὲ τὰ ὁποία τοὺς ἔδειξε ὅτι σὲ αὐτοὺς τοὺς δύο «βλέπει νομίμους ἐπισκόπους τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ὡς βλέπει καὶ σὲ δικοὺς τοῦ ἐπισκόπους». Ἐπίσης, τοὺς συγκινεῖ, ὅπως θὰ δοῦμε ἀπὸ τὴν ὁμιλία τοῦ, τὸ ἐνδιαφέρον ἐκ μέρους τοῦ πάπα Ἰωάννου Παύλου γιὰ αὐτοὺς τοὺς δύο. Σὲ αὐτὴ τὴ φάση τὶ νὰ ποῦμε γιὰ τὰ δόγματα καὶ τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, τὰ ὁποία ἀσφαλῶς καὶ ὑπερτεροῦν ἀπέναντι σὲ ὅλα ἐκεῖνα ποὺ ἐκθέσαμε προηγουμένως, τὴν στιγμὴ ποὺ ἡ Ἐκκλησία μᾶς μὲ ὅλη τὴν Παράδοση καὶ μὲ ὅλους τοὺς Πατέρες καὶ Ἁγίους τῆς μαρτυρεῖ καὶ βοᾶ ὅτι ὁ παπισμὸς εἶναι αἵρεση, δὲν εἶναι Ἐκκλησία, καὶ ὁ πάπας εἶναι αἱρεσιάρχης; Καὶ τὶ μπορεῖ νὰ σκεφτεῖ κανείς, ἐφόσον γιὰ λογαριασμὸ τίνος θὰ λειτουργοῦν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι, τίνος συμφέροντα θὰ ὑπηρετοῦν; Ἐκείνου ποὺ τοὺς συγκινεῖ -μὲ τὰ πολύτιμα δῶρα ποὺ τοὺς κάνει, ὥστε νὰ ὑπερηφανεύονται γιὰ τὴν προσωπικὴ γνωριμία μαζὶ τοῦ, καὶ ποὺ τοὺς ἀναγνωρίζει καὶ «προάγει» σὲ ἀληθινοὺς ἐπισκόπους τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ἰσότιμους πλέον μὲ τοὺς δικοὺς τοῦ, παπικοὺς ἐπισκόπους, ἢ ἐκείνων ποὺ τοὺς εἶναι ἀδιάφοροι; Ὁ νοῶν νοείτω.

Ἀρχιμ. Συμεὼν (Βιλόφσκυ)

Ἃς δοῦμε, ὅμως, τώρα τὴν ὁμιλία ποὺ ἐκφωνήθηκε στὸ παπικὸ ναὸ τοῦ Βελιγραδίου, μέσα σὲ μιὰ θρησκευτικὴ τελετή.

«Πρῶτα θέλω νὰ ἐκφράσω τὴν εὐγνωμοσύνη μοῦ ἐξ ὀνόματος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας γιὰ τὴν πρόσκληση ... καὶ γιὰ τὴν εὐκαιρία νὰ συμμεριστῶ ἀπόψε μαζὶ σᾶς τὶς ταπεινὲς μοῦ σκέψεις, ἐντυπώσεις καὶ αἰσθήματα, σ' αὐτὴ τὴν ἐπίσημη στιγμὴ ποὺ ὅλη ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία σ' ὅλο τὸν κόσμο, μὲ τὴ συμμετοχὴ καὶ ἄλλων χριστιανῶν καὶ ὅλων τῶν ἀνθρώπων τῆς καλῆς θελήσεως, πανηγυρίζει τὴν ἀργυρὴ ἐπέτειο τοῦ ποντιφικάτου, τῆς ἀρχιποιμαντικὴς διακονίας τοῦ Παναγιοτάτου ἐπισκόπου Ρώμης, τῆς καλουμένης αἰώνιας πόλης, τοῦ ἡγέτη τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, ἢ ὡς ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι λέμε μὲ τὴ δικὴ μᾶς ὁρολογία - τοῦ πατριάρχου ὅλης τῆς χριστιανικῆς Δύσεως. Ἡ ἀργυρὴ ἐπέτειος εἶναι γεγονός, ἀφορμὴ γιὰ ὅλους μᾶς νὰ συλλογιστοῦμε ἐπάνω σὲ παράδειγμα καὶ μήνυμα τοῦ προσώπου τοῦ.

+  +  +

Πιστεύοντας, λοιπὸν -πρὶν ἀπὸ ὅλα ὅλοι οἱ ρωμαιοκαθολικοὶ πιστοὶ- σὲ κάθε ἐπίσκοπο, καὶ ἰδιαίτερα σὲ πρῶτο μεταξὺ τῶν ἐπισκόπων τοῦ, ἐκείνου ποὺ ἐπὶ μία σειρὰ αἰώνων, σὲ ὁλόκληρα 1000 χρόνια, ἦταν καὶ πρῶτος ἐπίσκοπος ὅλης τῆς χριστιανικῆς οἰκουμένης, τὴν ἐποχὴ ποὺ ὑπῆρχε μιὰ καὶ ἑνιαία χριστιανικὴ οἰκουμένη, ἐλπίζουμε καὶ δεόμεθα στὸ Ἅγιο Πνεῦμα νὰ ἔλθει πάλι ὁ χρόνος γιὰ ἀποκατάσταση μιᾶς ἑνιαίας χριστιανικῆς οἰκουμένης, ὅταν, ἐὰν αὐτὸ πραγματοποιηθεῖ μέσα σὲ ἱστορία -ὅπως ἐλπίζουμε καὶ δεόμεθα- ὁ ἐπίσκοπος τῆς πόλεως Ρώμης, σύμφωνα μὲ τὴν ἀρχαία κανονικὴ τάξη, θὰ γίνει πρῶτος ἐπίσκοπος τῆς χριστιανικῆς οἰκουμένης.

Ὁμιλώντας, λοιπόν, γιὰ αὐτὸ τὸ πρωτεῖο, ἔχω τὴν ἐντύπωση, καὶ ἐπιτρέψτε μοῦ νὰ τὸ μοιραστῶ μαζὶ σᾶς, ὅτι ὁ σημερινὸς πάπας Ρώμης, ἡ Αὐτοῦ Ἁγιότητα Ἰωάννης Παῦλος Β', καὶ προσωπικὰ βίωνε καὶ ἐνώπιον ὅλου τοῦ κόσμου μαρτύρησε τὴν διακονία τοῦ καὶ τὸ πρωτεῖο τοῦ, πρὶν ἀπὸ ὅλα ἀκριβῶς ὡς διακονία εἰς τὸ ὄνομα τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ. Ὄχι πρωταρχικὰ ὡς ἐξάσκηση τῆς ἐξουσίας καὶ δικαιοδοσίας τοῦ, ἀλλὰ ὡς γεγονὸς τῆς νέας κεχαριτωμένης ἐν Χριστῶ ζωῆς μᾶς, ζωῆς ὡς καινῆς κτίσεως ἐν Χριστῶ, ἀναγεγεννημένων καὶ Πνεύματι Ἀγίω τεθεραπευμένων προσωπικοτήτων, βεβαπτισμένων, κεχρισμένων καὶ κοινωνῶν τῶν ἁγιασμάτων τοῦ Σώματος καὶ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ.

Ἐδῶ πρέπει νᾷ ὑπογραμμιστεῖ αὐτὴ ἡ βαρύτητα τῆς διακονίας, καὶ ὄχι τῆς ἐξουσίας. Ἡ προσωπικότητα τοῦ Ἰωάννου Παύλου β' ὄντως ἐκπληροῖ τὸν ρόλο καὶ τοῦ ἄλλου τιμητικοῦ τοῦ τίτλου, τοῦ τίτλου τοῦ ποντίφικα, κατασκευαστὴ γεφυρῶν[3], διακονώντας όλους, πριν από όλα την Εκκλησία του και την ενότητα της, και μετά διακονώντας όσο καλύτερα είναι δυνατόν την ενότητα όλων. Με αυτόν τον τρόπο πράγματι κατασκευάζει γέφυρες και δείχνει τον εαυτό του ως γνήσιο κατασκευαστή γεφυρών πνευματικότητος, τον ποντίφικα.

Δὲν πρέπει νὰ ἀποσιωπήσω ὅτι ἕνας ἐκ τῶν μεγάλων Ἁγίων Πατέρων καὶ διδασκάλων, τοῦ ὁποίου καὶ ἐγὼ ὁ ἀνάξιος ἔχω τὸ μοναχικὸ μοῦ ὄνομα Ἐιρηναίος -ἄλλωστε Ἕλληνας τῷ γένει ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία καὶ ἔμμεσα μαθητὴς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, ἀποστόλου τῆς ἀγάπης ὁ ὁποῖος πρῶτος στὴν Ἐκκλησία ἔλαβε τὸν τίτλο τοῦ θεολόγου- ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος μὲ τὴ ζωὴ τοῦ καὶ τὴν προσωπικότητὰ τοῦ συνέδεε εἰς τὸν ἑαυτὸ τοῦ τὴν ἑνότητα τῆς ἀγάπης[4], την χριστιανική Ανατολή με την Δύση, τ.ε. την οικουμένη, ως να ήταν επίσης παράδειγμα και πρόδρομος του σημερινού πάπα Ρώμης Ιωάννου Παύλου Β', ο οποίος με τη ζωή και τη διακονία του, καταγόμενος από την Ανατολική Ευρώπη, από τον σλαβικό μας κόσμο, και ζώντας εις την Εκκλησία της Πολωνίας έως το 1978, μέχρι την εκλογή εις τον θρόνο του Πέτρου στην Ρώμη [sic!], από κοντά και σε επαφή με την Ορθόδοξη Εκκλησία και διακονώντας ύστερα και μέχρι του νυν ... με αυτόν τον τρόπο ενώνει την Ανατολή και την Δύση, θέλοντας να δημιουργεί, και δημιουργεί γέφυρες μεταξύ τους.

Διατὶ μνημόνευσα τον ἅγιο Ἐιρηναίο Λυώνος; Διότι αὐτὸς κάποτε, στίς ἀρχές του τρίτου αἰῶνος μετὰ την γέννηση του Χριστοῦ, ὡς μεγάλος θεολόγος της ὅλης Ἐκκλησίας Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως, ἀναφερόμενος στὸ πρωτεῖο της Ἐκκλησίας της Ρώμης εἰς τον τότε χριστιανικὸ κόσμο, ἀπεκάλεσε την Ἐκκλησία αὐτὴ ὡς «Ἐκκλησία προεδρεύουσα ἐν ἀγάπη».

Αὐτὴ εἶναι ἡ οὐσιώδης διάσταση καὶ ἐγὼ πιστεύω ὅτι αὐτὸ ποὺ λέω ἐκφράζει ὄχι μόνο ἐμένα καί την ὀρθόδοξη θεώρηση ἀλλὰ καὶ ὅλους ἐσᾶς, καὶ ὅτι ἐκφράζει την γνήσια θεώρηση των καθολικῶν χριστιανῶν, συμπεριλαμβανομένης καί της Αὐτοῦ Ἁγιότητος πάπα Ἰωάννη Παῦλο Β'. Ἡ οὐσία της διακονίας του, της εὐθύνης του, της θέσης του στὴν Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία, συνίσταται εἰς το νὰ καταβάλει κάθε προσπάθεια ὥστε νὰ συμβάλει στὴ διακονία, στή σωτηρία ὅλων ... εἰς το ὄνομα της ἀγάπης, διά τη σωτηρία ὅλων.

Αὐτὸ εἶναι ἐξάλλου το περιεχόμενο κάθε πρωτείου, του ἐπισκοπικοῦ, του ἱερατικοῦ, καὶ μεταξὺ πιστῶν, καὶ μεταξὺ μεγαλύτερων καὶ νεότερων κτλ. Κάπως, ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι στὴν θεολογικὴ θεώρηση των προβλημάτων αὐτῶν, δὲν θὰ θέλαμε τὶς ἐποχές του ἱστορικοῦ υπερτονισμού του πρωτείου αὐτοῦ της διακονίας καί της προεδρίας ἐν ἀγάπη -ὅπως καὶ ὄχι πάντα πετυχημένης ἔκφρασης του κατὰ την διάρκεια των αἰώνων- νὰ διορθώνουμε ζητώντας ὡς ἄλλη λύση, ἄλλη προοπτικὴ την κατάργηση ἤ την ἀτονία της κάθε μιᾶς τέτοιας διακονίας εἰς την Ἐκκλησία. Ἐξ ἀντιθέτου θεωροῦμε ὅτι ἡ σύνθεση καὶ ἀμοιβαία περιχώρηση των δύο θεμελιωδών  ἀρχῶν στὴν ὀργάνωση της Ἐκκλησίας: ἀρχῆς της sobornost, ὅπως τον καλοῦμε ἐμεῖς, τ.ε. συνοδικότητας -ἀρχῆς ποὺ ἡ Βἡ  ΄Βατικάνειος Σύνοδος ἐπίσης τόνισε καὶ σ' αὐτό το σημεῖο συναντήθηκε μέ την Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ ὅλη την Ἐκκλησία ὅλων των αἰώνων- ἀλλὰ καί της ἀρχῆς ὅτι αὐτὴ ἡ κοινωνία ἐν Χριστῶ δὲν δύναται νὰ εἶναι ἀκέφαλη, ὡς καὶ ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι ἀκέφαλη, ἀλλὰ εἶναι σῶμα Χριστοῦ, καὶ ὁ Χριστὸς εἶναι κεφαλὴ της Ἐκκλησίας.

+  +  +

Νομίζω ὅτι την βαθιὰ πεποίθησή του εἰς την σπουδαιότητα της διακονίας του ... καί την ἀφοσίωσή του στὴν ἐκτέλεση της μέχρι τέλους, μέχρι ἱδρῶτος καὶ αἵματος, καθὼς το ἀπαιτεῖ το Εὐαγγέλιο, δὲν μπορεῖ νά του ἀρνηθεῖ κανείς.

Ἐγὼ εἶχα την εὐκαιρία νὰ γνωρίσω ἀπὸ κοντὰ καί τον προκάτοχό του, του ὁποίου το ὄνομα συμπεριελήφθη καὶ εἰς το ὄνομά του, της μακαρίας μνήμης πάπα Παῦλο ΣΤ'. Αὐτὸς ἦταν ἄλλος χαρακτήρας, ὅμως το ἴδιο ἐπιβλητικὸς εἰς την ἁπλότητά του, ταπείνωση καὶ ἀφοσίωση στὴν διακονία.

Τον σημερινὸ πάπα την Αὐτοῦ Ἁγιότητα Ἰωάννη Παῦλο ΒΠαῦλο  ΄συνάντησα, ὅσο μπορῶ νὰ θυμηθῶ, τέσσερις φορὲς τοὐλάχιστον. Τρις φορὲς μαζὶ μέ τον ἀδελφό μου τον Μητροπολήτη Μαυροβουνίου καὶ Παραθαλασσίας Ἀμφιλόχιο, καὶ μία φορὰ μὲ ἄλλους τρεῖς ἐπισκόπους, χωρὶς τον ἀναφερθέντα Μητροπολήτη. Αὐτὸ ἦταν πρόσφατα κατὰ την ὥρα της πανηγυρικῆς ποντιφικὴς λειτουργίας στὸ Osijek [της Κροατίας].

Κάθε φορὰ -τόσο πρὶν ἀπὸ δέκα χρόνια ποὺ πρώτη φορὰ μιλήσαμε μέ την Αὐτοῦ Ἁγιότητα, ὅσο καί τον περασμένο Φεβρουάριο ποὺ δύο φορές, μιὰ φορὰ σύμφωνα μέ το ἐπίσημο πρωτόκολλο καὶ ἄλλη φορὰ σὲ κατ' ἰδίαν γεῦμα ἔξω ἀπὸ κάθε πρωτόκολλο κατόπιν προσκλήσεως της Αὐτοῦ Ἁγιότητος, συζητήσαμε- ἡ συζήτηση πάντα ἦταν ἐγκάρδια καὶ ἐιληκρινής, μέσα σὲ ἀτμόσφαιρα ἀγάπης καὶ ἐνδιαφέροντος γιά μας, γιά τα προβλήματα καὶ δυσκολίες μας, γιά τον σταυρό μας, ἐπιθυμώντας νά μας βοηθήσει ὅσο εἶναι δυνατὸν περισσότερο. Ἐμᾶς μας ἔκανε κατὰ τὶς συζητήσεις αὐτές, θέλω νά το τονίσω, μεγάλη ἐντύπωση ἡ καλὴ ἐνημέρωση ποὺ εἶχε ἡ Αὐτοῦ Ἁγιότητα γιά μας καὶ ἡ ἐπιθυμία του νὰ παρακολουθεῖ σὲ λεπτομέρειες την ζωὴ καί τα προβλήματα της Ἐκκλησίας μας ὅπως καί των ἄλλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἀπό τὶς ἐρωτήσεις πού μας ἔκανε αὐτὸ ἦταν ὁρατὸ καὶ αἰσθητό. Οἱ ἀπαντήσεις μας βεβαίως ἦταν ἀνάλογες καὶ ἐμεῖς μέ την συγκίνηση στὴν ψυχή μας διαπιστώσαμε ἀκριβῶς αὐτό, ὅτι δέν μας βλέπει σὰν ξένους, σὰν χριστιανοὺς δευτέρας κατηγορίας.

Αὐτὸ ἔδειξε καὶ χαρίζοντάς μας τον ἐπισκοπικὸ σταυρό το ὁποῖο δίδει στοὺς ρωμαιοκαθολικοὺς ἐπισκόπους, καὶ ἕνας ἀπό τους στενοὺς συνεργάτες του μας εἶπε ἀργότερα, εἰλικρινά, ἀδελφικά, μέ ἀγάπη: "Μὴ νομίζετε ὅτι αὐτὸ εἶναι μόνο τυπικά. Ἐὰν ήτο τυπικὰ θὰ εἴχατε λάβει κάτι ἄλλο ὡς δῶρο, ἴσως βιβλίο ἢ κάτι ἀνάλογο. Ἀλλά μέ το νὰ λάβετε σταυρὸ καὶ δαχτυλίδι, αὐτὸ εἶναι μήνυμα ὅτι Σας βλέπει ὡς κανονικοὺς ἐπισκόπους της Ἐκκλησίας του Χριστοῦ, ὅπως βλέπει καί τους δικοὺς του ἐπισκόπους". Ἐμᾶς αὐτὴ ἡ πράξη μας συγκίνησε ἀκόμη περισσότερο.

Ἔχω ἤδη παραβεῖ τον λόγο ποὺ ἔδωσα πὼς δὲν θὰ μακρηγορήσω. Ζητῶ συγγνώμη ἄλλα ἤθελα μὲ λίγα λόγια νὰ μεταφέρω ὅλη την ἐντύπωση ποὺ ἔχει ὁ ἄνθρωπος σὲ συνάντηση μὲ πρόσωπο ποὺ θὰ εἶχε ὅλο το δικαίωμα νὰ ζεῖ πιὸ ἀπομακρυσμένα ἀπό τον κόσμο ἀπ' ὅτι ζοῦσε ὁποιοσδήποτε ἄλλος ἐπίσκοπος στὴν ἱστορία, μόνο ἂν ἤθελε νὰ ἐπικαλεστεῖ την κατάσταση της ὑγείας του καί την ἡλικία του. Ἀλλὰ παρόλο τον σταυρό του ... ἀπολύτως περιφρονώντας τον ἑαυτό του καί την φυσική, ἀνθρώπινη ἀνάγκη γιὰ ἀνάπαυση, ξεκούραση, θεραπεία, γιὰ προσωπικὴ ζωή, αὐτὸς προσπαθεῖ συνεχῶς νὰ βρεῖ τον χρόνο καὶ γιὰ στοχασμό, διαλογισμὸ [meditation], γιὰ θεολογικὰ κείμενα, ἀκόμα καὶ γιά την ποίηση καθὼς ἀκούσαμε.

Αὐτὴ ἡ πολὺ ἰσχυρὴ θέληση καὶ ἡ προθυμία του γιὰ ὁλοκληρωτικὴ αὐτοθυσία μαρτυρεῖ ὅτι πρόκειται γιὰ πολὺ ἔντονη ἐσωτερικὴ πνευματικὴ καὶ ἡ ἐν προσευχὴ ζωή, καὶ ἐκφράζει πνευματικὴ δύναμη ποὺ σήμερα, ἴσως καί σὲ ἄλλες ἐποχές, ἰδιαίτερα ὅμως σήμερα, πολὺ σπάνια συναντᾶται. Γι' αὐτὸ καί σὲ ἐκείνους ποὺ δὲν συμμερίζονται ὅλο το περιεχόμενο της πίστεως μέ τους ἀδελφοὺς ρωμαιοκαθολικοὺς -χριστιανοὺς καὶ μὴ- ἡ προσωπικότητά του ἐπιδρᾶ μὲ ἐξαιρετικὴ δύναμη. Δὲν ξέρω κατὰ πόσο δύναμαι νά το ἐκφράσω αὐτό.

Ἔτσι ἀπό τὶς δικές μου -ὄχι τόσο σπάνιες, ὄχι τόσο συχνὲς- ἐμπειρίες ἑνὸς ἁπλοῦ ἐπισκόπου μιᾶς μικρῆς Ἐκκλησίας, ὅπως εἶναι ἡ Ἐκκλησία ποὺ ὑπηρετῶ, μπορῶ ἐντούτοις νὰ ἰσχυριστῶ ὅτι ένιωσα την παρουσία ἑνὸς ὄντως ἐξαιρετικοῦ καί μέ τον τρόπο του χαρισματικοῦ προσώπου στὰ ὅρια ἀλλαγῆς χιλιετίας.

+  +  +

Ἐγὼ τὸν ἐπισκέφτηκα καὶ πρόσφατα καὶ μπορῶ νὰ πῶ ὅτι καὶ σὲ τόσο πλῆθος ὑποχρεώσεων καὶ στενοχωριῶν, μὲ τὸν ὑπάρχοντα σταυρὸ τοῦ βιοτικὸ καὶ ποιμαντικό, πάλι, ὅπως μὲ πληροφόρησαν, ἔβρισκε τὸν χρόνο νὰ ρωτήσει: "Ποὺ εἶναι ἐκεῖνοι οἱ βέστσοβοι Σέρβοι [vescovi = ἐπίσκοποι στὰ ἰταλικὰ]", ποὺ τὸν ἐπισκέφτηκαν; Αὐτὸ ἦταν ἐπίσης πολὺ συγκινητικὸ γιὰ τὸν δεσπότη Ἀμφιλόχιο καὶ γιὰ μένα».

Δύο χρόνια ἀργότερα (7-12-2005) ὁ ἐπίσκοπος Μπάτσκας ἔκανε μία διάλεξη στὴ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἀρχιεπισκοπὴ τοῦ Ζάγκρεμπ μὲ θέμα: «Ὀρθόδοξη θεώρηση τῶν καθολικὸ-ὀρθοδόξων σχέσεων 40 χρόνια μετὰ τὴν ἄρσῃ ἀναθεμάτων τοῦ 1054[5]». Τὸν ἐπίσκοπο Μπούλοβιτς προσφώνησαν πρῶτα ὁ καρδινάλιος του Ζάγκρεμπ Josip Bozanic, ὕστερα ὁ πρόεδρος του Συμβουλίου τῆς Ἐπισκοπικῆς Συνελεύσεως τῆς Κροατίας για Οικουμενισμὸ καὶ διάλογο βοηθὸς ἐπίσκοπος του Ζάγκρεμπ Vlado Kosic, καί μετὰ τὸν παρουσίασε στο ἀκροατήριο ὁ πρόεδρος του τμήματος τῆς οικουμενιστικὴς θεολογίας τῆς Ρωμαιοκαθολικὴς θεολογικῆς Σχολῆς του Ζάγκρεμπ καθηγητὴς Jure Zecevic. Στο ἀκροατήριο ἦσαν παρόντες οἱ καθηγητὲς καὶ φοιτητὲς τῆς παπικῆς Θεολογικῆς Σχολῆς του Ζάγκρεμπ, παπικοὶ «ἱερεῖς, μοναχοί, καὶ μοναχὲς», ἀντιπρόσωποι τῶν ἄλλων χριστιανικῶν δογμάτων στῇ Κροατία καὶ τὰ ΜΜΕ. Εἶναι σαφὲς ὅτι ὑπῆρξε οργανωμένη προσέλευση στῇ διάλεξη του ἐπισκόπου Μπάτσκας στο Ζάγκρεμπ -συγκεντρώθηκε ἡ ἀφρόκρεμα τῆς παπικῆς αἱρέσεως στῇ Κροατία νᾷ τὸν ἀκούσουν- καὶ ὅτι ἐδόθη μεγάλη σημασία καὶ τιμὴ ἐκ μέρους τῆς παπικῆς ἡγεσίας τῆς Κροατίας στον ὁμιλητὴ. Αὐτὸ δεν πρέπει νᾷ μας ἐκπλήττει, διότι πρόκειται πλέον για έναν ἐπίσκοπο ισότιμο με τοὺς παπικοὺς -γεγονὸς ἀποδεδειγμένο ἀπὸ τὸν πάπα- ὁ ὁποῖος ἀπλώς ὑπηρετεῖ σε μία Ορθόδοξη Ἐκκλησία. Ἃς δούμε μερικὰ σημεῖα τῆς διαλέξεως.

Ἀμέσως στην ἀρχὴ διετάθη ὅτι τὰ κείμενα τῶν ἀναθεμάτων του 16 Ἰουλίου 1054 ἱστορικὰ δεν δημιούργησαν de facto τὸ σχίσμα, ὡς συνήθως θεωρεῖται, ἀλλὰ δημιούργησαν μόνο μιᾷ ἀπὸ τις προϋποθέσεις για νᾷ ἀκολουθήσει τὸ σχίσμα. Τόνισε ἐπίσης ὅτι σήμερα λογικὰ μπορεὶ νᾷ υποστηριχτεὶ πὼς τὰ ἀναθέματα ήταν ad hominem, τ.ε. ἀφορούσαν τὰ συγκεκριμένα πρόσωπα. Δία τοῦτο, ὅσον ἀφορά τὰ ἀναθέματα, μᾶλλον δεν μπορεὶ νᾷ υποστηριχτεὶ ὅτι έγινε πλήρης, ὁριστικὸς καὶ γενικὸς ἀφορισμὸς τῶν Ἐκκλησιῶν -τῆς μιᾶς ἀπὸ τὴν ἄλλη- ἀπὸ τὴν ἑνότητα τῶν Ἐκκλησιῶν του Θεοῦ, ἐφόσον ἐπρόκειτο για διένεξη συγκεκριμένων προσώπων, καρδιναλίου Ουμβέρτου καὶ πατριάρχου Κυρουλαρίου.

Στῇ συνέχεια ἐξέφρασε τῇ γνώμη ὅτι ὁ ἴδιος δεν πιστεύει πὼς οἱ δύο πρωταγωνιστές, ὁ καρδινάλιος καὶ ὁ πατριάρχης, ἐίχαν συνειδητοποιήσει ὅτι δημιουργοῦν μόνιμο σχίσμα τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, πολὺ περισσότερο ολόκληρης τῆς Χριστιανικῆς Ἀνατολῆς ἀπὸ τῇ Δύσῃ. Ἐπιβάλλεται ἐπίσης νᾷ τεθεὶ τὸ ἐρώτημα τῆς νομιμότητας τῶν ἀποφάσεὼν τούς, διότι οὐδεὶς ἀπὸ τοὺς δύο δεν συμβουλεύθηκε τὴν Ἐκκλησία του πρὶν λάβει ὁριστικὴ ἀπόφαση, τὰ ὑπόλοιπα Πατριαρχεῖα ἀφενός, καὶ τὸν ἴδιον τὸν Πάπα ἀφετέρου. Ἀυτές οἱ πράξεις ὅμως τῶν συγκεκριμένων ἱστορικῶν προσώπων -ποὺ βρέθηκαν σε διένεξη- ἐκ τῶν ὑστέρων ἐξαπλώθησαν στις δύο Ἐκκλησίες τῆς «Παλαιὰς» καὶ τῆς «Νέας» Ῥώμης, καὶ με τὴν σιωπηλὴ ὑποδοχὴ κατέληξαν γενικῶς ἀποδεκτό γεγονός. Πρέπει ὅμως νᾷ τονιστεί, κατὰ τὸν ἐπίσκοπο Μπάτσκας, ὅτι ἡ ἑνότητα τῶν Ἐκκλησιῶν με αὐτὴ τὴν πράξῃ δεν εἶχε ὁριστικὰ διακοπεί, ἀλλὰ συνεχίστηκε έτσι για ἀρκετό καιρό. Ὥστε τὸ 1054 δεν σημάδεψε τὸ τέλος τῆς ἐυχαριστιακής καὶ κανονικῆς κοινωνίας, διότι υπάρχουν ιστορικὲς μαρτυρίες οἱ οποίες μαρτυροῦν καὶ για τις μετέπειτα περιπτώσεις ἐυχαριστιακής κοινωνίας, ἐὰν εἶναι κἂν δυνατὸν νᾷ μιλάμε για ὁριστικὴ διακοπὴ ἑνότητας. Ἐπρόκειτο για μιᾷ μακροχρόνια ἐξέλιξη ἡ ὁποία τις ἔφερε σε οριστικὸ μεταξὺ ἀλλήλων χάσμα. Εἶναι ὅμως ἀναμφίβολο ὅτι ἡ ἄρσῃ ἀναθεμάτων -παρ' όλες τις ἀμφισβητήσεις- μαρτυρεῖ τῇ συνεχῆ δράσῃ του Ἀγίου Πνεύματος μέσα στην Ἐκκλησία.

Τὴν οικουμενιστικὴ ομήγυρη στο τέλος τῆς διαλέξεως χαιρέτησε καὶ ὁ κοσμήτωρ τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς θεολογικῆς σχολῆς τοῦ Ζάγκρεμπ Τensek, διακρίνοντας στῇ σκέψῃ του ἐπισκόπου Μπάτσκας πνεῦμα του «μάρτυρα του Χριστοῦ», καὶ υπενθυμίζοντας τὴν περίοδο 1974-1990 ποὺ διεξάγονταν οικουμενιστικὰ Συνέδρια με τῇ συμμετοχὴ καὶ τῶν τριῶν θεολογικῶν σχολῶν, του Βελιγραδίου, του Ζάγκρεμπ καὶ τῆς Λιουμπλιάνας [Σλοβενίας], πορεία ποὺ διεκόπη με τις πολεμικὲς πράξεις ποὺ άρχισαν τὸ 1991. Ἡ διάλεξη ολοκληρώθηκε με τὴν συμπροσευχὴ για τὴν ἑνότητα τῶν Χριστιανῶν.

Τὸ ἐρώτημα ποὺ τίθεται εὐθὺς ἀμέσως εἶναι πὼς αὐτὴ ἡ ἀγαστὴ οικουμενιστικὴ συνεργασία καὶ οἱ συμπροσευχὲς τῶν Ὀρθοδόξων καὶ Ρωμαιοκαθολικὼν τῆς πρώην Γιουγκοσλαβίας -ἡ ὁποία ὅπως βλέπουμε ἀναπτύχτηκε με τὴν ἀνάληψη τῶν πανεπιστημιακῶν θέσεων ἐκ μέρους τῶν Ιουστινιτὼν καὶ συνεχίστηκε με ἐνεργῆ συμμετοχὴ τοὺς- δεν ἔφερε τὴν εἰρήνη, τὴν ἑνότητα, τὴν ἀγάπη, για τὰ ὁποία ἐκόπτοντο τόσο πολὺ ὑποτίθεται οἱ συμμετέχοντες, ἀλλὰ κατέληξε σε φρικτὸ πόλεμο μεταξὺ Κροατὼν καὶ Σέρβων, συνέχεια στην οὐσία του 'β Παγκοσμίου πολέμου, με τὸν οποίο ολοκληρώθηκε διωγμὸς καὶ ἐκκαθάριση τῶν Σέρβων ἀπὸ τὰ μέρη τῆς σημερινῆς Κροατίας (του πρώην Ἀνεξάρτητου Κράτους τῆς Κροατίας τῶν Ουστάσι ἐπὶ του 'β Παγκοσμίου Πολέμου), διεπράχθησαν πάλι ἀποτρόπαια ἐγκλήματα εἰς βάρος του Σερβικοῦ λαοῦ καὶ διαλύθηκε ἡ Γιουγκοσλαβία; Αὐτὰ εἶναι τὰ ἀποτελέσματα. Τὴν οικουμενιστικὴ πορεία ὅμως τὴν συνεχίζουνε, σαν νᾷ μὴν συνέβη τίποτα. Ὑπάρχει μήπως καμμία δέσμευση;

Ὁ ἄλλος κάτοχος τοῦ παπικοῦ δακτυλιδίου, μητροπολίτης Μαυροβουνίου Ἀμφιλόχιος, δὲν ὑπολείπεται σὲ φιλοπαπικὸ φρόνημα. Ἃς δοῦμε μερικὲς ἀπὸ τὶς δηλώσεις τοῦ.

Μετὰ τὴν παραίτηση τοῦ πάπα Βενέδικτου τὸ Φεβρουάριο τοῦ 2013 (καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν ἐκλογὴ τοῦ νῦν πάπα Φραγκίσκου) προσκεκλημένος σὲ μία τηλεοπτικὴ ἐκπομπὴ[6] μίλησε για τις σχέσεις του και γνωριμίες με διάφορους πάπες.

«Τρέφω ιδιαίτερη ἐκτίμηση πρὸς τὸ πρόσωπο του νὺν πάπα Βενεδίκτου ΙΣΤΙΣΤ .΄

Γνωρίζω καὶ ἄλλους δύο πάπες. Τὸν πάπα Παύλο ΣΤ', τὸν ἐπισκέφτηκα τὸ 1965».

Ἃς φωτίσουμε λίγο περισσότερο αὐτὸ τὸ γεγονός, τὸ ὅτι έγινε δεκτὸς ἀπὸ τὸν πάπα Παύλο 'Τσ τὸ 1965. Πρόκειται τότε για έναν νεαρὸ φοιτητῇ, λαϊκό, ἡλικίας μόλις 27 ἐτῶν (ὁ Ἀμφιλόχιος γεννήθηκε τὸ 1938), ξένο, ὁ ὁποῖος βρέθηκε στῇ Ῥώμη για μεταπτυχιακὲς του σπουδές. Τι ισχυρὲς διασυνδέσεις πρέπει νᾷ ἔχει κανεὶς για νᾷ γίνει δεκτὸς ἀπὸ τὸν πάπα, ἔχοντας αὐτὴ τὴν ἰδιότητα! Μέσῳ κρατικῆς πρεσβείας βέβαια αὐτὸ μπορεὶ νᾷ γίνει ἐφικτό. Ὁ νεαρός, λοιπόν, τότε Ρίστο Ράντοβιτς ἔφθασε τὸ 1963 (σε ἡλικία 25 ἐτῶν) στῇ Ῥώμη για σπουδὲς του στο Παπικὸ Ἀνατολικό Ινστιτούτο (Pontifical Oriental Institute, Pontificium Institutum Orientalium), τό ἀνώτατο ἐκπαιδευτικό ἵδρυμα τῆς Ἑταιρείας του Ἰησοῦ, δηλαδὴ του γνωστοῦ παπικοῦ τάγματος τῶν Ιησουιτὼν (ποιὸς του παρεῖχε τὴν ὑποτροφία; Εἶναι ἄλλο ἐδνιαφέρον ζήτημα...). Ἐκεῖ έκανε τὴν μεταπτυχιακὴ του ἐργασία με θέμα «Ἡ ἐκκλησιολογία εἰς ὀρθοδόξους Σέρβους», θέμα καθαρὰ ἐκκλησιολογικό (=οικουμενιστικὸ), ποὺ ὡς γνωστὸν βρίσκεται στο κέντρο ἐνδιαφέροντος τῆς ρωμαιοκαθολικὴς θεολογίας του 20ου αἰῶνα καὶ εἰδικὰ τῆς 'β Βατικανὴς Συνόδου. To ἐνδιαφέρον τῆς υπόθεσης βρίσκεται στο ὅτι ἐκείνη τὴν ἐποχὴ -τὴν ἐποχὴ του σκληροῦ κομμουνισμοῦ- για ἀπλό πολίτῃ τῆς Γιουγκοσλαβίας ήταν ἀδύνατο νᾷ βγει ἔξω ἀπὸ τῇ χώρα καὶ νᾷ πάει στο ἐξωτερικό. Αὐτὸ ὀφείλεται στο γεγονὸς ὅτι οἱ κομμουνιστὲς μετὰ τὴν ἀνάληψη τῆς ἐξουσίας ἐίχανε κλείσει τὰ σύνορα καὶ οἱ πολίτες δεν ἐίχαν τῇ δυνατότητα οὔτε τὸ διαβατήριο νᾷ ἀποκτήσουν (παρόμοια κατάσταση ἴσχυε καὶ σε άλλες κομμουνιστικὲς χώρες - Ῥωσία, Ἀλβανία, κ.ο.κ). Ἀκόμα πιο δύσκολη ἔξοδος ἀπὸ τῇ Γιουγκοσλαβία 'σ ὅλη τὴν περίοδο του κομμουνισμοῦ ήταν για ἐκείνους ποὺ δεν τελείωσαν τὴν στρατιωτικὴ τοὺς θητεία -ποὺ ήταν ἄκρως ὑποχρεωτικὴ καὶ ἀναπόφευκτη τὴν περίοδο αὐτὴ- καὶ ὁ νὺν Μητροπολίτης Μαυροβουνίου δεν τὴν έκανε ποτέ. Τὸ διαβατήριο τότε ἀποκτάτο με τὴν ἄδεια του κομμουνιστικοῦ κόμματος καὶ στο ἐξωτερικό ταξίδευαν μόνο οἱ ἐπιλεγμένοι. Ὁ γέροντας Ἰουστῖνος βρισκόταν στῇ Μονὴ Τσέλιε ὑπὸ περιορισμὸ καὶ παρακολούθηση ἐκ μέρους του κομμουνιστικοῦ κόμματος, καὶ ἡ γνωριμία μαζὶ του δεν θα μπορούσε νᾷ βοηθήσει σε μία τέτοια υπόθεση, μᾶλλον τὸ ἀντίθετο. Τὴν ἴδια ἐποχὴ (ἀπὸ τὸ 1963) καὶ στο ίδιο ἐκπαιδευτικό ἵδρυμα (The Pontifical Oriental Institute) βρισκόταν για τις σπουδὲς του καὶ ὁ νὺν πατριάρχης Βαρθολομαῖος, ἐξ οὗ καὶ ἡ γνωριμία τῶν δύο σήμερα ἐπιφανῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀνδρὼν, ἡ ἀρχὴ τῆς ὁποίας προέρχεται ἀπὸ τῇ Ῥώμη. Εἶναι ταυτοχρόνως καὶ ἡ ἐποχὴ τῆς διεξαγωγῆς τῆς 'β Βατικανὴς Συνόδου. Τὸ πρώτο λοιπὸν στάδιο τῆς ἐξειδίκευσης στῇ θεολογικὴ ἐπιστήμη του νὺν Μητροπολίτου Ἀμφιλοχίου - μετὰ τὴν ολοκλήρωση τῶν προπτυχιακὼν σπουδῶν του στῇ Θεολογικὴ Σχολὴ του Βελιγραδίου- ποὺ ἐπιμελῶς ἀποσιωπάται, παραγκωνίζεται καὶ παραμένει σχεδὸν άγνωστο στο εὐρὺ κοινό, ήταν στο Ιησουιτικὸ Ινστιτούτο στῇ Ῥώμη. Ἀπὸ ἐκεῖ ἦλθε μετὰ στήλην Ἀθήνα.

«Τὸν Ἰωάννη Παῦλο β'», συνεχίζει ὁ Μητροπόλιτης Ἀμφιλόχιος τὸν λόγο τοῦ στὴν προαναφερθεῖσα ἐκπομπή, «τὸν ἐπισκέφτηκα τὸ 2003... Ἔχω εἰσέλθει καὶ στὸν προσωπικὸ τοῦ χῶρο. Ὑπάρχει παρεκκλήσιον τὸ ὁποῖο ἔκανε ἕνας Σλοβένος, καὶ ἐκεῖ βρίσκονται κομματάκια τοῦ λειψάνου τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, ὁ ὁποῖος ἐθεμελίωσε... Αὐτὰ βρέθηκαν σὲ 3-4ο στρῶμα τοῦ σημερινοῦ ἐπιβλητικοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Πέτρου. Προσκύνησα τὰ λείψανα, καὶ ἐπιθύμησα νὰ μοῦ δώσει ὁ πάπας ἕνα κομματάκι. Ἀκόμα καὶ σήμερα λυπᾶμαι, πρώτη φορὰ τὸ ὀμολογῶ, ποὺ δὲν ζήτησα, σίγουρα θὰ μοῦ τὸ ἔδινε». Παραλίγο, βλέπουμε, νὰ ἐκστομίσει ὁλόκληρη τὴν παπικὴ κακοδοξία ὅτι ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ἐθεμελίωσε τὴν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης! Συγκρατήθηκε τελευταία στιγμή. σ' αὐτὴ τῇ συνάντηση ὁ πάπας Ἰωάννης Παῦλος β' τοὺς ἔδώσε -ἦταν καὶ αὐτὴ τῇ φορὰ μαζὶ μὲ τὸν ἐπίσκοπο Μπάτσκας Ἐιρηναίο- μιὰ ἐπιταγὴ τῶν 100.000 εὐρώ[7].

Τῆς συνάντησης τοῦ 2003 προηγήθηκε τὸ πρῶτο ἀπὸ κοινοῦ ταξίδι τοῦ Μητροπολίτου Ἀμφιλοχίου καὶ τοῦ Ἐπισκόπου Μπάτσκας Ἐιρηναίου στὸ Βατικανὸ καὶ ἐπίσκεψὴ τοὺς στὸν πάπα Ἰωάννη Παῦλο 'β τὸ 1993. Ἡ ἐπίσκεψή τοὺς αὐτὴ ἔγινε λαθραίως καὶ χωρὶς τὴν προηγούμενη γνώμη καὶ γνώση καὶ συναίνεση τῆς Ἱεραρχίας τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας. Ἰδοὺ πὼς τὴν περιγράφει ἀργότερα ὁ Μητροπολίτης Ἀμφιλόχιος· «Ἡ συνάντηση μὲ τὸν πάπα ἔγινε μὲ μεγάλη ἐπισημότητα. Μιλήσαμε πάνω ἀπὸ μία ὥρα. Ὁ πάπας εἶπε ὅτι πρόκειται γιὰ ἱστορικὴ συνάντηση, καὶ ὄντως εἶναι, διότι εἶναι πρώτη φορὰ ποὺ δύο ὀρθόδοξοι ἐπίσκοποι Σέρβοι γίνονται δεκτοὶ ἀπὸ τὸν πάπα, ἀκόμα ἀπὸ τὸν καιρὸ τοῦ Ἁγίου Σάββα». Σὲ μία ἐπίσκεψη ποὺ κράτησε μία ὁλόκληρη ἑβδομάδα εἶχαν πολλὲς συναντήσεις μὲ καρδιναλίους καὶ ἄλλα ἐπίσημα πρόσωπα τοῦ Βατικανοῦ, ἐπισκέψεις σὲ ἱδρύματα, συμπροσευχές, ἐνῶ στὴν βασιλικὴ Santa Maria in Trastavere ὅπου ὁ Μητροπολίτης Ἀμφιλόχιος ἔκανε τὸ κήρυγμα, «ἦταν μία ἀπὸ τὶς σπάνιες περιπτώσεις ποὺ εἶχα τόσο προσεκτικοὺς ἀκροατὰς», ὅπως διαβεβαίωνε ἀργότερα. Αὐτὴ ἡ ἐπίσκεψη τοῦ 1993 ἔγινε ὅμως μερικοὺς μόνο μῆνες μετὰ τὴν ἀναγνώριση τῆς Κροατίας, Σλοβενίας καὶ Βοσνίας-Ἐρζεγοβίνης ὡς ἀνεξαρτήτων κρατῶν ἐκ μέρους τοῦ Βατικανοῦ. Τὸ Βατικανὸ ἦταν πρῶτο ποὺ ἀνεγνώρισε τὴν ἀνεξαρτησία τῶν ἀποσπασθεισῶν τότε μερῶν τῆς πρώην Γιουγκοσλαβίας, καὶ αὐτὸ ἐκτόξευσε σὲ ὕψος τὶς βιαιότητες, τὰ ἐγκλήματα καὶ τὴν αἱματοχυσία. O Milan Bulajic στὸ βιβλίο τοῦ «Διάλυση τοῦ κράτους τῆς Γιουγκοσλαβίας 1989/1992 - ἔγκλημα κατὰ τῆς εἰρήνης»[8] γράφει· «Τὴν ἀπόφαση γιὰ ὁριστικὴ διάλυση τοῦ κράτους τῆς Γιουγκοσλαβίας τὴν ἐκκίνησε τὸ Βατικανό...· αὐτὸ συμφωνήθηκε στὴ συνάντηση τοῦ πάπα Ἰωάννου Παύλου 'β μὲ τὸν ΥΠΕΞ τῆς Γερμανίας Γκένσερ στὸ Βατικανὸ στὶς 29-11-2001».

Γιὰ τὸν Βενέδικτο ΙΣΤ' συνεχίζει ὁ Μητροπολίτης Ἀμφιλόχιος στὴν ἴδια ἐκπομπὴ· «Διαβάζω τὶς μελέτες τοῦ, εἶναι ἕνας βαθυνούστατος θεολόγος, ἀπὸ τοὺς λίγους στὴ σύγχρονη Εὐρώπη, μὲ τὸ θεολογικὸ τοῦ νοῦ νὰ βρίσκεται πολὺ κοντὰ στὴν Ὀρθόδοξη Ἀνατολή, παραπέμπει συχνὰ καὶ στοὺς Ὀρθοδόξους Πατέρες, καὶ στὰ θεμέλιὰ τούς... [δὲν ὁλοκλήρωσε ἐδῶ τὴν σκέψη τοῦ, σ.σ] εἰδικὰ ὅταν γράφει γιὰ τὸν Ἰησοῦ ἀπὸ τὸ Ναζαρὲτ -πρόκειται γιὰ τὸ καινούργιο τοῦ βιβλίο, πολὺ ἐνδιαφέρον- ὁ Βενέδικτος ΙΣΤ' λοιπὸν θεώρησε ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ συνεχίσει νὰ ἀνταποκρίνεται στὰ καθήκοντὰ τοῦ, καὶ αὐτὸ τὸν τιμᾶ».

Στὸ τέλος διηγήθηκε ἕνα στιγμιότυπο ἀπὸ τῇ συνάντηση μὲ τὸν πάπα Ἰωάννη Παῦλο β'· «Νὰ σᾶς πῶ κάτι ἀπὸ τῇ συζήτηση μὲ τὸν μακαρίας μνήμης πάπα Ἰωάννη Παῦλο Β', στὸ γεῦμα στὸ σπίτι τοῦ. Ἦσαν παρόντες δύο καρδινάλιοι, ἤμασταν ἐμεῖς οἱ δύο ὀρθόδοξοι ἐπίσκοποι, καὶ ἕνας σύμβουλὸς τοῦ Πολωνός, ἐπίσκοπος. Καὶ ἔτσι καθόμαστε καὶ συζητᾶμε, καὶ θὰ πῶ ἐγὼ - ἐνῶ μοῦ εἶχε πεῖ νωρίτερα ὁ ἀδελφὸς Μπάτσκας κάτι παρόμοιο, καὶ τοὺς λέω. Παναγιώτατε, αὐτὸς ὁ ἀδελφὸς μοῦ Μπάτσκας Ἐἰρηναῖος λέει ὅτι θὰ ἦταν πολὺ ἐπικίνδυνο ἕνας Μαυροβούνιος νὰ γίνει πάπας Ρώμης. Γιατί, ἀπαντάει ὁ πάπας. Λόγω τῆς ὑπερηφανείας Παναγιώτατε, τοῦ λέω [θεωρεῖται κοινῶς ὅτι οἱ Μαυροβούνιοι διακρίνονται γιὰ τὴν ὑπερηφάνεια τούς, σ.σ]. Βλέπετε ὅτι συζητήσαμε καὶ γιὰ αὐτὸ τὸ ζήτημα... [γελῶντας]».

Ὁ Μητροπολίτης Ἀμφιλόχιος συναντήθηκε καὶ μὲ τὸν νῦν πάπα Φραγκίσκο τρεῖς φορὲς στὸ Βατικανό. Πρώτη φορὰ κατὰ τὴν ἐνθρόνιση τοῦ τὸν Μάρτιο τοῦ 2013, δεύτερη φορὰ τὸν ἐπισκέφτηκε μαζὶ μὲ τὸν ἀδελφὸ Μπάτσκας Ἐιρηναίο τὸν Ἰανουάριο τοῦ 2016, καί τρίτη φορὰ τὸν Ἰούλιο τοῦ 2016, πού ἦταν πάλι παρὸν καὶ ὁ ἀδελφὸς Μπάτσκας Ἐιρηναίος. Σύνολο βλέπουμε ὅτι ὁ Μητροπολίτης Ἀμφιλόχιος εἶχε (τοὐλάχιστον) ὀκτὼ συναντήσεις μὲ διάφορους πάπες στὸ Βατικανὸ (Παῦλο ΣΤ' - Ἰωάννη Παῦλο 'β - Βενέδικτο ΙΣΤ' - Φραγκίσκο), κατὰ τὸ διάστημα 1965-2016. Τό ἴδιο μπορεῖ νὰ ἰσχυριστεῖ καὶ γιὰ τὸν ἐπίσκοπο Μπάτσκας Ἐιρηναίο, καὶ αὐτὸς εἶχε (τοὐλάχιστον) ὀκτὼ συναντήσεις μὲ διάφορους πάπες (Παῦλο ΣΤ' - Ἰωάννη Παῦλο 'β - Βενέδικτο ΙΣΤ' - Φραγκίσκο).

Ὁ γραμματεὺς τῆς μητροπόλεως Μαυροβουνίου πρωτοπρεσβύτερος Obren Jovanovic σὲ ἐπιστολὴ τοῦ πρὸς τὴν παπικὴ Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Ζάγκρεμπ τὸ 2012 γράφει· «Ἔχοντας ὑπόψη τὴν συνεργασία τῶν ὀρθοδόξων καὶ ρωμαιοκαθολικῶν θεολόγων τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν Λιουμπλιάνας, Ζάγκρεμπ καὶ Βελιγραδίου, ἡ ὁποία καθιερώθηκε τὴν δεκαετία τοῦ '70 καὶ '80 τοῦ 20ου αἰῶνος, μέσα στὴν ὁποία ἐξέχουσα θέση εἶχε ὁ Μητροπολίτης Ἀμφιλόχιος, σᾶς στέλνουμε...»[9]. Ακόμα μία φορά ἐπιβεβαιώνεται ἡ συμμετοχὴ τῶν καθηγητῶν τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Βελιγραδίου στὶς οικουμενιστικὲς συναντήσεις καὶ Συνέδρια μὲ ἐξέχουσα θέση νὰ κατέχουν οἱ Ιουστινίται. Αὐτὸ ἄλλωστε διαπιστώνεται καὶ ἀπὸ τὰ τεύχη τοῦ ἐπίσημου περιοδικοῦ τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ὅπου ὑπάρχουν εἰδήσεις ἀπὸ τὶς συναντήσεις αὐτές, μὲ φωτογραφίες -στὶς ὁποῖες διακρίνονται οἱ Ιουστινίται, π.χ. ὁ πρώην Ἐρτζεγοβίνης Ἀθ. Γιέφτιτς- καὶ τὶς ἀνάλογες περιγραφὲς τῶν δραστηριοτήτων καὶ πορισμάτων τούς. Τὴν ἴδια ἐποχὴ ποὺ στὴν Ἑλλάδα ἐπιμελοῦνται καὶ κυκλοφοροῦν τὸ βιβλίο «Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καὶ Οἰκουμενισμὸς»! Ἀλλά, αὐτὴ εἶναι μιὰ ἄλλη ἱστορία στὴν ὁποία, ὅπως εἴπαμε, δὲν θὰ ἐπεκταθοῦμε ἐδῶ.

Εἶναι πλέον γνωστὸς ὁ λόγος τοῦ γέροντος Παϊσίου γιὰ τὸν νῦν Μαυροβουνίου Ἀμφιλόχιο Ράντοβιτς, ποὺ εἶπε σὲ μερικοὺς ἐπισκέπτες τοῦ, καὶ δημοσιεύεται στὸ βιβλίο «Γέροντας Παϊσιος ὁ Ἁγιορείτης - Μαρτυρίες προσκυνητῶν», τ. Β', έκδ. Ἀγιοτόκος Καπαδοκία 2012· «καὶ τότε ὁ Γέροντας εἶπε κάτι ἀνατριχιαστικὸ γιὰ ἐμᾶς, τοὺς ἀνυποψίαστους: "Αὐτὸς ποὺ λές, εἶναι φίδι κολοβό!". Τότε ἀπορήσαμε ὅλοι· τώρα πιὰ ὅμως, μὲ τὶς ἐξελίξεις στὴν Σερβικὴ Ἐκκλησία, ἀναγνωρίζουμε τὴν σημασία καὶ τὴν ἀλήθεια τῶν λόγων τοῦ».

Ὁ Μητροπολίτης Ἀμφιλόχιος ἔχει ζήσει γιὰ ὁρισμένο χρονικὸ διάστημα μαζὶ μὲ τὸν γέροντα Παΐσιο στὸ κελὶ τοῦ στὸ Ἅγιον Ὄρος, κατὰ τὴ διάρκεια τῶν σπουδῶν τοῦ στὴν Ἑλλάδα -γεγονὸς ἄλλωστε πολὺ γνωστὸ στὴν Σερβικὴ Ἐκκλησία, τὸ ὁποῖο ἀνέβασε στὰ ὕψη τὴν ὑπόληψὴ τοῦ καὶ δημιούργησε μία αὔρα μυστικότητας γύρω ἀπὸ τὸ πρόσωπὸ τοῦ- καὶ σὲ κάποιες ἐκπομπὲς καὶ ὁμιλίες τοῦ ἔχει μεταφέρει σто σερβικὸ κοινὸ τὶς ἐμπειρίες τοῦ ἀπὸ αὐτὴν τὴν περίοδο, γιὰ π.χ. μία λεπτομερέστατη περιγραφὴ ἐμφανίσεως τοῦ Χριστοῦ στὸν Γέροντα, ὅπως τοῦ διηγιόταν τότε, λέει, ὁ ἴδιος ὁ Γέροντας Παϊσιος.

Ἀρχιμ. Συμεὼν (Βιλόφσκυ)

[1] Βλ. ἐφημερίδα Danas, 7-10-2003, σ. 13, Βελιγράδι.

[2] Περιοδικό Θεοδρομία, τ. 2, σελ. 116, 1999, Θεσσαλονίκη.

[3] Ἡ λατινικὴ λέξη «Pontifex» κυριολεκτικὰ σημαίνει «Κατασκευαστὴς Γεφυρῶν» (pons+facere). Στὴν συγκεκριμένη περίπτωση μᾶλλον περιγράφει τὴν δημιουργία γεφυρῶν μεταξὺ θεοῦ καὶ ἀνθρώπων.

[4] Κάποιες ἀσυναρτησίες ὀφείλονται προφανῶς στὸν προφορικὸ λόγο.

[5] Βλ. τὸ περιοδικὸ τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἀρχιεπισκοπῆς τοῦ Ζάγκρεμπ Glas Concila, ἀρ. 51 (1643), 18-12-2005.

[6] https://www.youtube.com/watch?v=vHxdjTah7gk - εἶναι ὀλιγόλεπτο ἀπόσπασμα τῆς ἐκπομπῆς ποὺ ἀφορᾶ μόνο τὸν λόγο τοῦ γιὰ τοὺς πάπες.

[7] To ἐπιβεβαιώνει καὶ ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ ἐκκλησία στὴ Σερβία, βλ. ἐφημερίδα Vesti, 11-8-2014.

[8] Milan Bulajic: Razbijanje jugoslovenske drzave 1989/1992 - zlocin protiv mira.

[9] http://www.vijesti.me/vijesti/don-dejan-turza-amfilohije-najuceniji-zivi-teolog-spc-63081

Ἀναρτήθηκε ἀπὸ τὸ ἱστολογιον ὉΜΟΛΟΓΙΑ