Προϋποθέσεις για καρποφόρα Σαρακοστή

π. Ανδρέα Αγαθοκλέους

Η Κυριακή της Τυρινής μάς φέρνει στα πρόθυρα της Μεγάλης Σαρακοστής. Από την Καθαρά Δευτέρα αρχίζουμε το «στάδιο των αρετών», την προσπάθεια για μετάνοια, ώστε να ζήσουμε μέσα μας την προσωπική ανάσταση από τα πάθη που μας χαρίζει η Ανάσταση του Κυρίου μας.

Στη Λειτουργία αυτής της μέρας διαβάζεται από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο ένα απόσπασμα από την επί του όρους ομιλία του Χριστού. Σ’ αυτό μας λέει τις τρεις προϋποθέσεις που απαιτούνται, για να είναι η πορεία μας τη Μ. Σαρακοστή καρποφόρα, δηλ. να υπάρχουν «καρποί μετανοίας».

Η πρώτη είναι η συγχώρεση των παραπτωμάτων των συνανθρώπων μας. Ζώντας ανάμεσα και μαζί με ανθρώπους ατελείς και αμαρτωλούς, όπως εμάς, δεν είναι δυνατό να μην ψυχρανθούμε κάποτε, να στεναχωρηθούμε, να πικραθούμε. ΄Ετσι δημιουργείται μια εσωτερική απόσταση, ένα σφίξιμο της καρδίας, που δεν μας αφήνει να ελευθερωθούμε και να ξανοιχτούμε στην άνεση, στην απλότητα, στη χαρά. Η «άφεση των παραπτωμάτων» τους από μας, πρώτα θα αναπαύσει εμάς, θα ελευθερώσει το μέσα μας κόσμο και θα μας κάνει «οικείους του Θεού» που συγχωρεί. Αν και αυτό δεν είναι εύκολο, κυρίως όταν αισθανόμαστε ότι μας πόνεσε η συμπεριφορά τους, είναι όμως αναγκαίο για να τακτοποιηθεί η δική μας σχέση με το Θεό. Γιατί όλοι, ως παιδιά του ίδιου Πατέρα, αποτελούμε το ένα σώμα της οικογένειας Του. Η ενότητα των καρδιών, ως έκφραση αγάπης, είναι η ουσία της πνευματικής οικογένειας.

Η δεύτερη προϋπόθεση για αποτελεσματική πορεία τη Μ. Σαρακοστή, είναι η νηστεία. Ο άνθρωπος, ως ψυχή και σώμα, ζει την αμαρτία όπως και την αγιότητα ως ψυχοσωματική ύπαρξη. ΄Ετσι, η άσκηση της νηστείας δεν είναι αποσπασματική ενέργεια του σώματος χωρίς την επίδρασή στη ψυχή. Ούτε όμως και η ψυχή μπορεί να ελευθερωθεί από τα πάθη χωρίς τη συμβολή του σώματος. Ο Χριστός για τη νηστεία λέει ότι πρέπει να γίνει με χαρά και μυστικά. Αυτό σημαίνει ότι το μίζερο και η επίδειξη δεν αποδίδουν. Η νηστεία, αν και έχει δυσκολία, χρειάζεται να γίνεται ελεύθερα όπως οι ασκήσεις του αρρωστημένου σώματος για να θεραπευτεί. Αν και ζορίζουν, όμως γίνονται αποσκοπώντας στο αποτέλεσμα. Η άσκηση της νηστείας, ως πνευματική άσκηση, αρχίζει από το μυστικό κόσμο του εαυτού μας, γιατί εκεί διενεργείται η επιθυμία για συνάντηση με το Χριστό.

Η τρίτη προϋπόθεση είναι η ελευθερία μας από όσα θεωρούμε «θησαυρούς επί της γης». Η Σαρακοστή γίνεται, για όσους θέλουν, δυνατότητα να δουν τη ζωή τους με καθαρό βλέμμα. Να δουν ότι τίποτα δεν παίρνουμε μαζί μας φεύγοντας από αυτό τον κόσμο και άρα είναι κρίμα να δεσμεύεται η καρδία μας με τα υλικά. Βέβαια, η ανθρώπινη ικανότητά μας μάς βοηθά να δικαιολογούμε την καρδιακή προσκόλληση στα λεφτά και στα κτήματα, ως αναγκαία για να ζήσουμε. Όμως στο βάθος, αν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, ξέρουμε πόσο δεσμευτήκαμε από την αναγκαιότητα που κατέληξε σε δουλικότητα.

Ο Χριστός και η Εκκλησία Του μας προτείνουν ζωή ελευθερίας από τη σκληρότητα, τη φιλαυτία, την αναγκαιότητα. Η Μ. Σαρακοστή γίνεται πάλι μια ευκαιρία για μια πορεία ζωής που ανασταίνει το πρόσωπο και το οδηγεί σε μια μεγάλη χαρά, τη χαρά του σταυρωθέντος και αναστάντος Ιησού Χριστού.