ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ
π. Ανδρέα Αγαθοκλέους
Η παραβολή αυτή, γνωστή από τα παιδικά μας χρόνια, κρύβει δύο αβύσσους:
της ανθρώπινης κατάντιας και της Θεϊκής αγάπης. Όποιος δεν έζησε την
ασωτία του δεν ξέρει τι σημαίνει πατρική αγκαλιά. Ο άνθρωπος επιστρέφει
σε Αυτόν που ποτέ δεν τον ξέγραψε.
Η ασωτία δε βρίσκεται βασικά στην ανήθικη ζωή. Γιατί η ανήθικη ζωή
είναι έκφραση της βαθύτερης, της υπαρξιακής ασωτίας, όπου το πρόσωπο
γίνεται άτομο, αυτονομείται, ζει χωρίς τη Ζωή, την κοινωνία, τη σχέση. Η
ασωτία στην πραγματικότητα είναι θάνατος. Χωρίζεσαι από Αυτόν που σου
δίνει ζωή, τρέφοντάς σε με την αγάπη Του που είναι το παν.
Υπάρχουν άλλοι που ονομάζουν την παραβολή του ασώτου «παραβολή του
σπλαχνικού πατέρα», τονίζοντας πιο πολύ την αγάπη παρά την ασωτία. Η
αγάπη Του αποδείκτηκε τέλεια και αληθινή την ώρα της ασωτίας του υιού.
Γιατί δεν είχε λόγο να τον αγαπήσει. Ήταν άσωτος! Αλλά «δεν έχουμε τους
λόγους μας που αγαπούμε». Αν υπήρχαν λόγοι, τότε η αγάπη θα ήταν
ελλιπής, εφόσον σταματώντας οι λόγοι που υφίστανται, για τους οποίους
αγαπούμε, σταματά η αγάπη μας.
Βαδίζουμε στηριγμένοι στην αγάπη κάποιων, πρώτα των γονιών, των
αδελφών, των σγγενών κατά σάρκα. Μετά, αυτή των φίλων, των ερωτευμένων,
των συγγενών κατά πνεύμα. Όμως κάποια στιγμή συνειδητοποιείς ότι καμιά
αγάπη δεν είναι όπως την αγάπη του Εσταυρωμένου και Αναστάντος. Την
ανακαλύπτεις, όταν μείνεις μόνος και ζητάς αυτό που ζητά η καρδιά στο
βάθος. Τότε, καταλάβεις τη μοναξιά του ασώτου υιού που «ήρξατο
υστερείσθαι» και «έφτασε στο σημείο να θέλει να χορτάσει με τα
ξυλοκέρατα που έτρωγαν οι χοίροι» και «ουδείς εδίδου αυτώ».
Στο έσχατο σημείο της υπαρξιακής μοναξιάς και εξαθλίωσης, μόνη ελπίδα
μένει η επιστροφή κι ας σημαίνει επιβεβαίωση της αποτυχίας. Άλλωστε,
Εκείνος που σε περιμένει δε σ’ αφήνει να τη νιώσεις, γιατί είναι εκεί
και περιμένει να τρέξει, να σ’ αγκαλιάσει σφικτά και να σε καταφιλήσει,
αγνοώντας το πριν της ζωής σου και πιστεύοντας σ’ αυτό που μπορείς να
γίνεις.
Η ιστορία της Εκκλησίας είναι γεμάτη από ασώτους υιούς. Επιβεβαίωση πως
η μετάνοια, που στηρίζεται στη συνειδητοποίηση της αμαρτίας ως
κατάστασης παρά ως πράξη αφενός και στην αγάπη του Θεού που μας αγαπά
στην αμαρτωλότητά μας αφετέρου, μπορεί να μεταβάλει τις πόρνες σε οσίες
και τους τελώνες σε αποστόλους. Όπως, βέβαια, είναι γεμάτη και από
«πρεσβύτερους υιούς», που στηρίζονται στην αυτάρκεια των καλών τους
έργων, που αγνοούν τι σημαίνει επιστροφή από το χάος στο φως, που
δείχνουν τη σκληρότητα της καρδιάς τους με την απόρριψη των αμαρτωλών.
Γι’ αυτό και σκανδαλίζονται με το «Θεό των μετανοούντων».
Λέχθηκε πως, αν χανόταν το Ευαγγέλιο κι έμενε μόνο η παραβολή του ασώτου, ήταν αρκετή για να καταλάβουμε πόσο ο Θεός μάς αγαπά.
Ευλογημένοι όσοι δέχονται αυτή τη χωρίς όρια αγάπη του μεγάλου Θεού
μας, όχι ως αμοιβή για τις όποιες αρετές τους, αλλά ως ευλογία ουράνια
που ενεργοποιεί το «φιλότιμο», κατά το Γέροντα Παίσιο, σε μετάνοια. Τη
μετάνοια που οδηγεί σε νέα ζωή και τη νέα ζωή σε δυνατή εμπειρία Θεού,
δηλαδή σε χαρά, χαρά, χαρά.
