Ορθόδοξoς Ανατολική Εκκλησία, η Μητέρα της Αγιότητος
Σάββας Ηλιάδης
Διαβάζοντας
το προοίμιο του Αγίου Νικοδήμου στο βιβλίο «Συναξαριστής Νεομαρτύρων»,
εντυπωσιάζει η διαχρονικότητα και το επίκαιρο των λόγων του αγίου.
Αναφερόμενος
στους Νεομάρτυρες και θέτοντας το ερώτημα: γιατί ο Θεός ευδόκησε να
γίνονται μάρτυρες σ` εκείνους τους χαλεπούς καιρούς της Τουρκοκρατίας,
όπου εβασίλευε η έλλειψη του φόβου του Θεού και της αρετής, η
ολιγοπιστία, η ιδιοτέλεια και γενικά η αύξηση της ανομίας, διακρίνει
πέντε λόγους:
Α΄. Για να γίνει ανακαινισμός όλης της Ορθοδόξου πίστεως.
Β΄. Για να μένουν αναπολόγητοι κατά την ημέρα της Κρίσεως οι αλλόπιστοι.
Γ΄. Για να είναι (οι Νεομάρτυρες) δόξα μεν και καύχημα της Ανατολικής Εκκλησίας, έλεγχος δε και καταισχύνη των ετεροδόξων.
Δ΄.
Για να είναι παράδειγμα υπομονής σε όλους τους Ορθοδόξους Χριστιανούς,
οι οποίοι τυραννούνται κάτω από το βαρύ ζυγό της αιχμαλωσίας.
Ε΄.
δε και τελευταίο, για να είναι θάρρος και παρακίνηση στο να μιμηθούν
διά του έργου το μαρτυρικό τους τέλους, και όλοι μεν οι Χριστιανοί οι
κατά περίσταση αναγκαζόμενοι να μαρτυρήσουν. Εξαιρετικά δε και μάλιστα,
όσοι έφθασαν να αρνηθούν πρωτύτερα την Ορθόδοξη πίστη…
Είναι
ενδιαφέρουσα και άξια ιδιαίτερης προσοχής για τα σημερινά χρόνια η
διδασκαλία του Αγίου και στους πέντε λόγους που προβάλλει. Ιδιαίτερα
στον δεύτερο λόγο, καθότι επλήθυναν σε αριθμό στην πατρίδα μας οι
αλλόπιστοι και υφέρπει και παράκειται το κακό. Περισσότερο όμως
ενδιαφέρων και επείγων είναι ο τρίτος, αυτός περί των ετεροδόξων.
Γνώριζε ο άγιος την αλαζονική στάση των ετεροδόξων απέναντι στην
Ορθοδοξία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. (Ας διαβάσουμε ποια ήταν η στάση
των Ελλήνων ετεροδόξων στην Επανάσταση). Γι` αυτό, θα παρουσιάσουμε
συνοπτικά τον τρίτο λόγο, για να δούμε μέσα απ` αυτόν την ουσιώδη
διαφορά της πίστης μας από τους λεγόμενους άλλους χριστιανούς (Παπικούς,
Προτεστάντες κλπ), και την αντιπάθειά που τρέφουν προς το Ρωμαίικο,
τους οποίους αποκαλεί κακοδόξους. Γράφει ο Άγιος:
«Οι
νέοι αυτοί μάρτυρες είναι δόξα μεν και καύχημα της Ανατολικής
Εκκλησίας, έλεγχος δε των κακοδόξων, διότι κοντά στα άλλα δύσφημα τα
οποία εξέρασαν οι αντίπαλοι κατά της Εκκλησίας, πρόσθεσαν κι αυτό ακόμη,
κατηγορώντας την ότι νέο Άγιο ή Μάρτυρα δεν απόκτησε. Ας
καταντροπιαστούν λοιπόν την αιώνια αισχύνη, και ας ντραπούν, τώρα που
βλέπουν διά του παρόντος βιβλίου την Ανατολική Εκκλησία πλουτισμένη και
γεμάτη όχι από έναν ή δύο ή τρεις νέους Μάρτυρες, αλλά από πλήθος νέων
Μαρτύρων…». Γνώριζε ο Άγιος για «τα δύσφημα που ξερνούσαν» και ένιωθε
πόνο για τις συκοφαντίες και τις κακόβουλες κινήσεις τους, σε καιρούς
φοβερά δύσκολους για το Γένος, καθώς τα ζούσε και ο ίδιος την εποχή
εκείνη (1749-1809).
Συνεχίζει
παρακάτω λέγοντας πως αυτοί, οι Νεομάρτυρες, δεν είναι κατώτεροι όλων
των άλλων παλαιών αγίων. Και εξηγεί: «Εκείνοι αγωνίστηκαν κατά της
πολυθεΐας και ειδωλολατρίας, η οποία είναι μια προφανής ασέβεια και η
οποία δύσκολα μπορεί να απατήσει ένα λογικό νου, αυτοί δε αγωνίστηκαν
κατά της μονοπροσώπου μονοθεΐας, η οποία είναι μια κρυμμένη ασέβεια και
μπορεί εύκολα να απατήσει το νου». Ακόμη, ως εργασθέντες στον αμπελώνα
του Κυρίου είτε παλαιοί είτε νέοι στους χρόνους, ο Θεός τους κατέταξε
ίσους, δηλαδή, τους χάρισε το στεφάνι του Μαρτυρίου και την απόλαυση της
αιώνιας βασιλείας.
Προφανώς,
λέγοντας μονοθεΐα, δεν εννοεί μόνο τους Μουσουλμάνους, οι οποίοι ήταν
κατακτητές, άρα και φανεροί εχθροί, αλλά και όλους τους εκτός της
Ορθοδοξίας κρυφούς επίβουλους τυχοδιώκτες «αδελφούς», αυτούς που
επικαλούνταν τον «ένα Θεό» ή την «συγγένεια εν Χριστώ», για να πλανέψουν
το πλήρωμα.
Έρχεται
λοιπόν στην κορύφωση του λόγου του, εκφράζοντας διά του στόματός του τη
χαρά της Εκκλησίας: «Έχει καύχημά της και χαρά της η Εκκλησία τα ιερά
λείψανα των νέων Μαρτύρων και τα Άγια αίματά τους και χαίρεται όλο και
περισσότερο, που συνεχώς αυξάνει ο αριθμός τους», λέγει πολύ χαριτωμένα
και συνεχίζει: «Και από εδώ βεβαιώνεται πως, αυτή η κατηγορουμένη (η
Αγία Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία), ως στείρα και έρημος, γέννησε
αληθινά τώρα επτά, όπως η Άννα και έγιναν πολλά τα παιδιά της, οι νέοι,
λέω, Άγιοι και Μάρτυρες΄ «στεῖρα ἔτεκεν ἑπτά, καὶ ἡ πολλὴ ἐν τέκνοις
ἠσθένησε» (Α΄Βασ. Β,5) και «πολλὰ τὰ τέκνα τῆς ἐρήμου μᾶλλον ἢ τῆς
ἐχούσης τὸν ἄνδρα» (Ησ. 54,1).
Ο
Άγιος κλείνει με ένα παρήγορο μήνυμα, ιδιαίτερα για τις ημέρες μας,
όπου πάλι η πίστη μας αποδυναμώθηκε, η κακία περίσσεψε, ο νόμος του Θεού
δεν εφαρμόζεται και η Ορθοδοξία διακυβεύεται. Μας ενθαρρύνει να
σταθούμε στέρεοι στην Αγία Ορθοδοξία:
«Λοιπόν,
βεβαιότατα αυτοί οι νέοι Μάρτυρες είναι ομολογουμένως και αληθώς Άγιοι
και ευαρέστησαν το Θεό και δοξάστηκαν απ` Αυτόν, διά των θαυμάτων της
θείας Χάριτος και μάλιστα διά της επισκίασης του Θείου φωτός. Είναι δε
αυτοί τέκνα της Ανατολικής Εκκλησίας, οι οποίοι κατέχουν τα δόγματά της.
Τώρα μπορούν να έλθουν και τα μικρά παιδάρια να βγάλουν το συμπέρασμα
και να πουν, ότι, όπως αυτοί είναι Άγιοι και ευάρεστοι στο Θεό, έτσι και
η Ανατολική Εκκλησία, η οποία τους γέννησε πνευματικά, κατά συνέπεια
είναι Αγία και ευάρεστη στο Θεό και ταμειούχος της θείας Χάριτος του
Αγίου Πνεύματος. Κατά διπλή συνέπεια δε και τα δόγματα αυτής είναι
ορθόδοξα και ευσεβέστατα. «Όποιου είδους είναι οι γιοι, τέτοια είναι και
η μητέρα τους και όποιου είδους είναι ο καρπός, τέτοιο είναι και το
δέντρο και όποιου είδους είναι τα αποτελέσματα, τέτοια είναι και τα
αίτια, που τα προκάλεσαν. Και για να μην πω ότι πολύ περισσότερο ισχύει
αυτό για τη μεταφυσική».
Είναι
καιρός να πάρουν οι Νεομάρτυρες τη θέση που τους πρέπει στην καρδιά μας
και στη ζωή μας. Η Εκκλησία μας τους τιμά, κυρίως σε τοπικό επίπεδο.
Τα μαρτύριά τους, όμως, έχουν μέγιστη απήχηση στο Ρωμαίικο αλλά και
Πανορθόδοξη και η αγιότητά τους, που είναι η ίδια με των παλαιών αγίων.
Ηλιάδης Σάββας
Δάσκαλος
Κιλκίς, 24-10-2016
