Σύγχρονη ἀπεικόνιση τοῦ θαύματος τοῦ Ἄξιόν Ἐστιν, στό παρεκκλήσι τῆς Παναγίας Ἐλεούσης τῆς μονῆς Ἁγίας Θεοδώρας στήν Θεσσαλονίκη (ὁδός Τσιμισκῆ)
Σύμφωνα
μέ
τή διήγηση τοῦ θαύματος, ἕνας ξένος ὁδοιπόρος μοναχός ἐμφανίστηκε σέ
μοναχό
τοῦ παντοκρατορινοῦ Κελλίου τῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου στό λάκκο τοῦ Ἄδειν
στίς Καρυές τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἕνα ἀπόγευμα Σαββάτου, ἐνῶ ὁ Γέροντάς του
ἀπουσίαζε στό Πρωτᾶτο
γιά τή συνήθη ἀγρυπνία. Ὁ μοναχός δέχθηκε τόν ξένο, ἄν καί ἦταν ἀργά τό
βράδυ,
καί τόν ὁδήγησε ἐνώπιον τῆς εἰκόνας τῆς Θεοτόκου. Ἐκεῖ ὁ ξένος μοναχός
ἔψαλε μέ
ἐξαίσια μελωδία τόν ἄγνωστο ὡς τότε ὕμνο «Ἄξιον
Ἐστιν ὡς ἀληθῶς, μακαρίζειν σε τήν Θεοτόκον, τήν ἀειμακάριστον καί παναμώμητον
καί μητέρα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν», πού οὐσιαστικά ἀποτελεῖ συμπλήρωση τοῦ
θεομητορικοῦ ὕμνου «Τήν τιμιωτέραν τῶν
χερουβείμ καί ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν σεραφείμ...», πού εἶχε συνθέσει ὁ
ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Μελωδός, ἐπίσκοπος Μαϊουμᾶ († 752/754) καί ὁ ὁποῖος ψαλλόταν μέχρι τότε.
Ἔκθαμβος ὁ μοναχός τοῦ ζήτησε νά γράψει κάπου τόν ὕμνο. Μήν ἔχοντας ὅμως χαρτί
προσκόμισε μιά πλάκα ὅπου ὁ ξένος ἔγραψε τόν ὕμνο, σύροντας θαυματουργικά τό
δάκτυλό του.
Στή
συνέχεια ὁ ξένος, πού δέν ἦταν ἄλλος ἀπό τόν ἀρχάγγελο Γαβριήλ ἔγινε
ἄφαντος. Ἐπιστρέφοντας ὁ Γέροντας τοῦ κελλίου ἄκουσε τά γενόμενα καί
μετέφερε τήν πλάκα στήν κοινή σύναξη τῶν Καρυῶν καί στόν Πρῶτο, ὁ ὁποῖος
μέ τή σειρά του τήν ἔστειλε στήν Κωνσταντινούπολη, μέ συνοδεία
γραμμάτων πρός τόν Πατριάρχη καί τόν Αὐτοκράτορα. Ὁ ὕμνος ἀγαπήθηκε καί
διαθόθηκε ἔκτοτε σ᾿ ὅλον τόν ὀρθόδοξο κόσμο. Ἡ εἰκόνα τῆς Θεοτόκου
μεταφέρθηκε κατόπιν στό ναό τοῦ Πρωτάτου καί τοποθετήθηκε στό σύνθρονο
τοῦ ἱεροῦ Βήματος.
Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου,
Ὁ μοναχός Ἰάκωβος Νεασκητιώτης (+ 1869) καί τό ἔργο του,
(διδακτορική διατριβή), Ἅγιον Ὄρος 2014
