Παναγιά Σκριπού: Το θαύμα της Μεγαλόχαρης στον Ορχομενό το 1943
Posted: 28 Oct 2015 11:52 AM PDT
Ο Ναός της Παναγίας βρίσκεται στην ενορία της Σκριπούς στον Ορχομενό. Γιορτάζει στις 10 Σεπτεμβρίου.
Για εκατοντάδες χρόνια ήταν ανδρικό μοναστήρι και μόνο κατά τον τελευταίο αιώνα λειτούργησε σαν ενοριακός ναός. Κατά τους Πουκεβίλ και Λικ, ως το 1821 διατηρούσε 60 καλογέρους, που διαλύθηκαν το 1926 μετά την απαλλοτρίωση των κτημάτων του μοναστηριού.
Για εκατοντάδες χρόνια ήταν ανδρικό μοναστήρι και μόνο κατά τον τελευταίο αιώνα λειτούργησε σαν ενοριακός ναός. Κατά τους Πουκεβίλ και Λικ, ως το 1821 διατηρούσε 60 καλογέρους, που διαλύθηκαν το 1926 μετά την απαλλοτρίωση των κτημάτων του μοναστηριού.
Γραπτή επιγραφή ενσωματωμένη στο
εξωτερικό της αψίδας του ιερού αναγράφει τον κτήτορα Λέοντα Βασιλικό
Πρωτοσπαθάριο (οστιάριος, εκκλησιαστικός αξιωματούχος και στρατηγός,
διοικητής του θέματος της Ελλάδας που είχε έδρα τη Θήβα) και τη
χρονολογία κατασκευής του ναού 873/4. Στην τοιχοδομία του ναού έχει
χρησιμοποιηθεί και αρχαίο υλικό από τον περιβάλλοντα αρχαιολογικό χώρο.
Ο ναός είναι εγγεγραμμένος
σταυροειδής με τρούλλο, με προεξέχουσες τις κεραίες του σταυρού και
στενό νάρθηκα. Από το αρχικό συγκρότημα σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό,
αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στους Αποστόλους Πέτρο και
Παύλο, όπως αποδεικνύει το τρισυπόστατο Ιερό Βήμα. Ο γλυπτικός διάκοσμος
στις εσωτερικές και εξωτερικές του επιφάνειες είναι πλούσιος με πολλά
μέλη ενσωματωμένα στα μεταγενέστερα κελλιά, νότια του Καθολικού και στο
δυτικό πρόπυλο. Πολλές τοιχογραφίες διαφόρων εποχών βρίσκονται στα τρία
Ιερά και σποραδικά στον κυρίως ναό. Οι παλαιότερες ανήκουν στον 17ο
αιώνα. Νοτιοδυτικά του ναού ήταν χτισμένα τα αρχικά κελλιά σε πέντε
διαδοχικούς κεραμοσκεπείς χώρους. Ανατολικά από αυτά υπάρχουν τα νεότερα
κελλιά τα οποία χρησιμοποιούνται και σήμερα για θρησκευτικές και
πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Βορειοδυτικά βρίσκεται το
καμπαναριό που κατασκευάστηκε το 1939. Ανασκαφικές εργασίες στο παρελθόν
αποκάλυψαν στο εσωτερικό του ναού την ύπαρξη παλαιοχριστιανικού
ψηφιδωτού και εξωτερικά, στον περίβολο, κτήριο μυκηναϊκής περιόδου.
Νοτιοδυτικά του ναού και σε πολύ
μικρή απόσταση, βρίσκεται ο θολωτός τάφος του Μινύα . Πρόκειται για ένα
από τα λαμπρότερα δείγματα ταφικής αρχιτεκτονικής της μυκηναϊκής
περιόδου και συγκρίνεται με τον θολωτό τάφο του "Ατρέως" στις Μυκήνες.
Αποκαλύφθηκε από τον H. Schliemann το 1880-1886 και η ανασκαφή στην
ευρύτερη περιοχή ολοκληρώθηκε κατά το 1903-1905, από βαυαρική αποστολή,
με επικεφαλείς τους H. Bulle και A. Furtwaengler.
Δυτικά του ναού υπάρχει το
αρχαίο θέατρο που οικοδομήθηκε προς το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, και
έφερε στο φως η ανασκαφική έρευνα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας (έφορος Θ.
Σπυρόπουλος) το 1970-1973. Διατηρείται το κοίλο, με τα εδώλια για τους
θεατές, η ορχήστρα και μέρος της σκηνής. Το αρχαίο θέατρο
χρησιμοποιείται σήμερα για πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Ανατολικά του θολωτού τάφου υπάρχει μυκηναϊκό ανάκτορο που
καταστράφηκε περί το 1200 π.Χ. Έχει εν μέρει μόνο αποκαλυφθεί (από την
αποστολή που αποκάλυψε και το αρχαίο θέατρο) και αποτελείται από τρεις
πτέρυγες διακοσμημένες με πλούσιες τοιχογραφίες.10 Σεπτεμβρίου 1943 : Το θαύμα της Μεγαλόχαρης στον Ορχομενό
Στις 8 Σεπτέμβρη του 1943 οι Ιταλοί συνθηκολόγησαν και στην αρχή αρνήθηκαν να παραδώσουν τον οπλισμό τους στους συμμάχους τους Γερμανούς. Τότε η περιφερειακή οργάνωση του Ε.Α.Μ. Ορχομενού θεώρησε ότι μπορούσε να επωφεληθεί και να παραλάβει αυτή τον ιταλικό οπλισμό.Γι' αυτό παρακίνησε τους οπλισμένους και μη Ορχομενίους να κινηθούν προς τη Λειβαδιά. Οι Γερμανοί όμως κύκλωσαν και αφόπλισαν τους Ιταλούς κι όταν έμαθαν για τις προθέσεις των Ορχομένιων έστειλαν εναντίον τους την άλλη μέρα, 9 Σεπτέμβρη, απόσπασμα με τεθωρακισμένα. Οι Ορχόμενιοι, που είχαν φτάσει στο μεταξύ στο σταυροδρόμι του Άγιου Ανδρέα, ανέτοιμοι και αδιοργάνωτοι καθώς ήσαν, σκόρπισαν στη γύρω περιοχή με κατεύθυνση οι περισσότεροι τον απόμερο Διόνυσο. Οι Γερμανοί όμως συνέχισαν την καταδίωξη με σκοπό να επιβάλλουν αντίποινα στον Ορχομενό, όπως ήταν η συνηθισμένη τακτική τους.
Τη νύχτα της 9ης προς τη 10η
Σεπτεμβρίου 1943 λίγα μέτρα πιο κάτω από την εκκλησία της Παναγίας, τα
γερμανικά τανκς ακινητοποιήθηκαν χωρίς να υπάρχει κανείς φανερός λόγος.
Όπως εξιστόρησε ο επικεφαλής του γερμανικού αποσπάσματος Όφμαν, η μορφή
της Παναγίας φανερώθηκε στο νυχτερινό ουρανό.
Μετά το τέλος του πολέμου ο
επικεφαλής επέστρεψε προσκυνητής στην Παναγία της Σκριπούς, χαρίζοντας
στο ναό μια εικόνα με την αναπαράσταση του οράματός του. Από τότε σχεδόν
κάθε χρόνο επιστρέφει στο ναό για να προσκυνήσει στις 10 Σεπτεμβρίου.
Για το λόγο αυτό η Παναγία της Σκριπούς, εκτός των άλλων ημερομηνιών,
γιορτάζει και στις 10 Σεπτεμβρίου με λιτανεία και μεταφορά της εικόνας,
στον τόπο που ακινητοποιήθηκαν τα τανκς.
Πηγές :
Μηχανή του χρόνου
Πηγή
