H (παρ)αφροσύνη της Ευρώπης

του Αρχιμ. Χρυσόστομου Χρυσόπουλου, για το Αmen.gr
16 Νοεμβρίου 2013, 21:51
Τα λόγια που θ’ ακουσθούν  αύριο στο Ευαγγέλιο   δεν είναι μυθοπλασίες  ενός αποτυχημένου,  άρα και κομπλεξικού  πλούσιου.  Είναι παραβολική  διήγηση  του πάμπλουτου  σε σοφία και χάρη Θεού, που έτσι θέλει να είναι  και τα πλάσματά Του.  Δεν στηλιτεύει,  δεν  χαρακτηρίζει,  δεν ασχολείται αυθαίρετα,  γενικά  και αόριστα,  με κάποια  κοινωνική τάξη   των καιρών Του  και των ημερών μας, τους έχοντες  δηλαδή. Επικεντρώνει  το ενδιαφέρον Του  και  τοποθετείται  με  αυστηρότητα  με τους άφρονες  κατέχοντες.  Όσοι απέκτησαν  ή διαχειρίζονται  τον όποιο πλούτο  τους με σύνεση  δεν τους αφορά  η κριτική Του.  Οι χαρακτηρισμοί και η κρίση   του Θεού  έχουν αποδέκτες  αυτούς που με  ύποπτα  μέσα  αποκτούν  πλούτο,  ασχολούνται διαρκώς μ’ αυτόν,  τον πολλαπλασιάζουν και τον χαίρονται ικανοποιώντας  μόνο το εγώ τους.  Είναι  οι όντως  άφρονες  πλούσιοι. 
Πριν  σκεφτεί , ο πλούσιος  της  αγιογραφικής  περικοπής, το γκρέμισμα   των  αποθηκών με  υλικά αγαθά,  είχε γκρεμίσει  εκείνες  του κορεσμού,  των συναισθημάτων,  της  λογικής.   Η υπέρβαση   του μέτρου δείχνει  την αφροσύνη  του.  Δεν  μπόρεσε  όμως τελικά να  αποτρέψει  τον χρόνο,  δεν  κατάφερε  το γκρέμισμά του και να τον  αρχίσει  απ’ την   αρχή. Τελείωσε  ο καιρός  του και μαζί και τα έργα του,  οι  απολαύσεις του,  τα  σχέδιά του. 
Ο Χριστός  δεν τον χαρακτήριζει  ως  άμυαλο,χωρίς λόγο και αιτία. Τον γνωρίζει  καλά. Ψάχνει παρά ταύτα να βρεθεί  ο σώφρον  από τους άφρονες,  ο λογικός  από τους παράλογους,    ο  ιδεολόγος  από τους συμφεροντολόγους. Αναζητά την μικρή ζύμη   που θα σώσει  την αξία του ανθρώπου. Τα κέντρα  που ρυθμίζουν  την οικονομική  ζωή  των κρατών της  γης βρίσκονται αλλού  και μακριά.  Για την μέλλουσα   όμως ζωή τα κριτήρια βρίσκονται στην ψυχή μας,  κατά πόσο αυτή θα  έχει  μεγάλες  αποθήκες  μετάνοιας   και αλλαγής,  αγάπης και αλληλεγγύης.  
Μην σπεύσουμε ως χριστιανοί  νεοέλληνες να  λοιδορήσουμε τον πλούσιο  για τον οποίο θ’ ακούσουμε  να μας διηγείται  αύριο ο Κύριος.   Κάπου η ζωή του  και η σκέψη του  ακουμπά την δική μας  βιωτή.   Πολύ κοντά είναι ο καιρός που  γκρεμίζαμε  τις αποθήκες των μέχρι  τότε  επιτευγμάτων  μας για να χτίσουμε  ευρυχωρότερες και εντυπωσιακότερες.   Εκεί που διαθέταμε απλά σπίτια και  αυτοκίνητα, γνήσια  διασκέδαση,  αγορά  στην  γειτονιά,  δεν μας άρεσε.  Θελήσαμε  να τα  γκρεμίσουμε όλα. Τα μεγαλύτερα σπίτια,  τα ταχύτερα  αυτοκίνητα,  η άνετη ζωή,  τα επώνυμα πολυκαταστήματα αντικατέστησαν  ότι χθες μας χαρακτήριζε και μας ικανοποιούσε.  Είχαμε εωσφορικό εγωισμό,  γι’ αυτό και το τίμημα δεν άργησε, ήρθε και   δείχνει την απερισκεψία την  δική  μας και συνάμα την (παρ)αφροσύνη της Ευρώπης,  που μετρά πτώχευση  και θύματα.
Η ήπειρός μας  διάλεξε να γκρεμίσει τις αποθήκες  των εθνικών οικονομιών.  Ήρθε ως οδοστρωτήρας  των παραδόσεων των λαών της, της  ιστορικής αξιοπρέπειάς τους και των κεκτημένων των εργαζομένων τους. Οι πολλοί και  αδύναμοι  πλέον  κακοπαθούν  και οι λίγοι και  ισχυροί  επιβιώνουν.  Ακόμα και η κάθε μορφής  ισονομία και ισοπολιτεία  εντός  της μεγάλης  ευρωπαϊκής «αποθήκης»,  ως μια  κοινοπολιτεία,  έπεσε στο γκρεμό που χάνεται η εθνική ταυτότητα και η ιδιοσυγκρασία των λαών.  Το ιστορικό παρελθόν τους  δεν  απασχόλησαν  σοβαρά τους  υπεύθυνους.  Φτάσαμε λοιπόν σήμερα να μιλάμε για  φτωχό νότο και πλούσιο βορρά.  Ξεχνούν  πως όλα  αντιστρέφονται και  καταστρέφονται αυτοστιγμής. Οι πάντες έχουμε τα  αυτά δικαιώ-ματα  στην εδώ  και στην άλλη ζωή,  αρκεί  να πολιτευόμαστε  σύννομα και πνευματικά.
Ήλθε  η  οικονομική κρίση,  ως το τέλος της ευμάρειάς μας, γιατί  ήταν ψεύτικη και βασισμένη  σε πλαστικό ή δανεικό  χρήμα.     Η φωνή Κυρίου έρχεται   ως βροντή και έλεγχος  για  όσα  ζούμε σαν άτομα και   σαν κράτος  εδώ και χρόνια.   Αυτά που ετοιμάσαμε που είναι ; Απλά,  στην επιθανάτια  οικονομική κλίνη προσπαθούμε να περισώσουμε  τα ουσιώδη και  κεκτημένα  μας ως άτομα,   την αξιοπρέπεια και  την ανεξαρτησία μας  ως κράτος. 
Το όραμα  της  ενωμένης  Ευρώπης  έγινε εφιάλτης   σε λαούς  που είδαν  να χάνουν αντί να κερδίζουν.   Ζήλεψαν τις μεγάλες  αποθήκες, χάνουν και τα σπίτια  τους. Ήρθε  το τέλος ξαφνικό αλλά και  καταστρεπτικό.  Γράφονται  σιγά σιγά  οι τίτλοι τέλους της παραφρονημένης  Ευρώπης. 
Τι αποζητούσαν  όταν προ δεκαετιών κάποιοι οραματίζονταν  την Ευρωπαϊκή  Ένωση;   Ήθελαν  να γκρεμίσουν τις αποθήκες  των τοπικών οικονομιών  και να κτίσουν μια και μεγάλη, την λεγόμενη  Ευρωπαϊκή  Οικονομική  Κοινότητα, μ’ ένα σύστημα, μ’ ένα νόμισμα.   Δεν το κατάφεραν. Με βήματα αργά  και σταθερά σβήνει  ως σύνολο.  Απλά λαμβάνει τεχνητές παρατάσεις ζωής.   Ταυτόχρονα  συντηρείται ο μύθος  της  υπερδύναμης,  με την υπεροχή ενός και μόνο κράτους  ως ρυθμιστή της πανευρωπαϊκής  ζωής  και τα υπόλοιπα να είναι οι ουραγοί,  ή οι απ’ έξω  θεατές,  ή το χειρότερο  οι  επαίτες,  όπως το δικό μας. Κάποτε  καυχόμασταν ότι  ρυθμίζαμε τις τύχες  άλλων και  κτίζαμε την αποθήκη της φήμης μας και των δικών μας  αγαθών. Τώρα  ζητιανεύουμε για να  διατηρηθούμε. 
Ως  Ευρωπαίοι  και πραγματικοί  άφρονες ικανοποιήσαμε το τώρα  και αγνοήσαμε το μετά. Θέλαμε να κάνουμε έναν οικονομικό κολοσσό έναντι του  τότε  του  ανατολικού μπλοκ και αυτού της απέναντι  ηπείρου. Λησμονήσαμε όμως ότι ενωπίον Θεού  δεν βρισκόμαστε  με το τι έχουμε, αλλά με το τι είμαστε.  Δεν είμαστε  αριθμητικές  πράξεις  αλλά  ψυχές  ζώσες. Επειδή δεν τα προσέξαμε αυτά επαρκώς απεμπολήσαμε  ήθη, παράδοση, ιστορία.   Όλα στο όνομα της μιας και μεγάλης αποθήκης, αυτής  των Ευρωπαίων. Οι τριγμοί  που άρχισαν  να ακούγονται  και οι ρωγμές  που εμφανίζονται δειλά – δειλά είναι η θεόθεν απάντηση στην ασυδοσία και την απληστία  του παρελθόντος,  που έχει υποθηκεύσει το μέλλον μας, ζώντας ένα αβέβαιο και προβληματικό  παρόν.  Όποιας  μορφής  αγώνα και αν αναλάβουν οι λαοί  για να περισώσουν  τις  δικές τους  εθνικές   αποθήκες τίποτε δεν θα καταφέρουν αν δεν προσανατολιστούν,  αντί προς στην δύση της  κατ’ επίφασης ενωμένης Ευρώπης  στην ανατολή του Ήλιου της  Δικαιοσύνης , τον  Χριστό.  Εκείνον  να  εμπιστευόμαστε. Να αγωνιζὀμαστε για  τα παιδιά Του με ρεαλισμό  και ανθρωπισμό.   Να καταδικάζουμε πρακτικές  που θέλουν κάποιους  να είναι  στο οικονομικό  απυρόβλητο  και ο παράλογος  πλουτισμός  τους  να είναι  πρόκληση. Από  την άλλη πλευρά οι πολλοί  να πονούν και   να πεινούν, να ξενιτεύονται ,να αυτοκτονούν. Απέτυχαν οι οικονομικές κοσμοθεωρίες  γιατί στην ουσία  αγνόησαν ή πολέμησαν τον Θεό. Αντί να  μετρούν πρόοδο κάνουν απολογισμό.  Αντί να  βελτιώνουν την ζωή των πολλών,  την υποβαθμίζουν ποικιλότροπα και ποικιλόμορφα.    
Είναι  σ’ όλους γνωστό  ότι η παγκόσμια κρίση  είναι  πρώτα ηθική και ύστερα οικονομική. Η εξαφάνιση  πλέον της λεγόμενης  μεσαίας τάξης  και η παγίωση ύπαρξης  δύο κοινωνικών  ομάδων  είναι πραγματικότητα  στην αρχή  του 21ου  αι.  Αντιμετωπίζεται πλέον ο άνθρωπος όχι  ως πρόσωπο με αξία, αλλ’  ως  μηχάνημα παραγωγής.   Η μετάλλαξη της  κοινωνίας δεν έγινε  με ορθά  κριτήρια   δικαιοσύνης.   Υπήρξε  σχέδιο  ώστε,  οι  φτωχοί  και περισσότερα να γίνουν  φτωχότεροι μέχρι πείνας   και οι πλούσιοι και ελάχιστοι να γίνουν  πλουσιότεροι  μέχρι  σκανδάλου.  Ο πόλεμος,  ως  λεγόμενη «πάλη   των τάξεων»,  είναι ορατός και ολέθριος.   Οι φτωχοί  πλέον θα ζουν και θα εργάζονται ως  δούλοι  και δεν θα έχουν  εύκολα πρόσβαση  σε  συστήματα υγείας και παιδείας.  Από την άλλη πλευρά, οι πλούσιοι θα απολαμβάνουν προνόμια,  ελαφρύνσεις  φορολογικές  και  εξυπηρετήσεις νομικές.  
Οι  υποχωρήσεις έφεραν  ελλείμματα και κενά.  Η ρήξη  μέχρι διάσπασης  θα είναι  η ταφόπλακα  της  δήθεν μιας ευρωπαϊκής οικογένειας. Δεν πρόλαβε  ως συνεταιρισμός  να  εντοπίσει  και  να δαμάσει τους κλυδωνισμούς των μερικών  οικονομιών  και την ελαχιστοποίηση  των κοινωνικών αδικιών  και ανισοτήτων.   Ονειρεύτηκαν  μεγάλες  αποθήκες,  χωρίς να υπολογίζουν τις  αντοχές  ή το μέγεθος  του θέλω τους. 
Όποιες  και όσες  κρίσεις  και αν ξεπεράσει ο άνθρωπος της κατανάλωσης και του εμπορίου, θα έρθει  σίγουρα μια άλλη,  ουσιαστική και οριστική.  Είναι  εκείνη του Θεού, δίκαιη και λογική.  Δεν κρίνει  ο Κύριος με κριτήρια  εξωπραγματικά και αυστηρά.  Τα έργα μας  θα μας κρίνουν.  Αν  αυτά  είναι ταυτισμένα με την αγωνία  ποια αποθήκη και πότε  θα γκρεμίσουμε ή εάν  εκφράζουν  τον αγώνα μας ποιό τοίχος και πότε  θα καταρρεύσουμε.  Ο λόγος είναι για τα τείχη των  διαιρέσεων, της εγωπάθειας, της  αποξένωσης  από Θεό και ανθρώπους.  Πρέπει να ακυρωθούν οι υπολογισμοί  όλων όσων εργάστηκαν για αυτή την μεταμόρφωση της γηραιάς  ηπείρου. Ήταν σχέδια συγκεκριμένα και με βάθος  χρόνου. Η επανάσταση των πολλών έναντι των λίγων φαίνεται  πλέον αναπόφευκτα ως η μόνη  διέξοδος. Οι αποθήκες  που έφτιαξαν φαίνονται ακατάλληλες  να στεγάσουν  την ματαιοδοξία  τους και την φιλοχρηματία  τους. Ταυτόχρονα σε  μικρά σπίτια  φτωχών ανθρώπων  της  βιοπάλης   βρίσκεται η αγάπη, η συμπαράσταση, η  αλληλοκατανόηση.  Κυρίως  υπάρχει  εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού ότι το αύριο θα είναι καλύτερο από το σήμερα.  Παράλληλα οι άλλοι χάνονται στα προγράμματα ποιά αποθήκη θα  γκρεμίσουν μέχρι  την απρόβλεπτη γι’ αυτούς,  πλην όμως  σίγουρη  για όλους,  επίσκεψη του βιολογικού θανάτου. 
Ο Ιησούς κάνει πολύ συχνά λόγο  για  τον  οικονομικό πλούτο.  Δεν τον αγνοεί, είχε  ταμία  στην συνοδεία Του. Η κατάχρηση είναι καταδικαστέα.  Η χρήση σαφέστατα  επιτρέπεται για  εξυπηρέτηση  αναγκών και μόνο.  Άλλωστε,  λίγοι  έχουν χρήμα και το σκορπούν αλόγιστα.  Γίνονται υπηρέτες  του πλούτου τους και μ’ αυτόν να κάνουν υπηρέτες  τους άλλους.  Εξαγοράζουν   συνειδήσεις, δεν μπορούν όμως υγεία  και ζωή, σωφροσύνη και παράδεισο.  Νομίζουν μάλιστα  κάποιες  φορές, ότι οι δωρεές τους θα  είναι επιταγές  εξασφάλισης  αιώνιας  ζωής,  αυταπατώνται  οικτρά. 
Σ’ αρκετές περιπτώσεις  η κατ’ ευφημισμό ενωμένη Ευρώπη ξεπέρασε κάθε όριο προκλητικότητας.  Το 1/3  του πληθυσμού της  να ζει στην ανεργία,  στην αβεβαιότητα, στην εκμετάλλευση.  Όλα  δηλώνουν ότι απέτυχε  το  εγχείρημα  για μια νέα οικονομική και όχι μόνο  μεγάλη  υπερδύναμη.  Το σύστημα  φάνηκε  ανάξιο να προλάβει κρίσεις, να βοηθήσει τους ασθενέστερους, να  θέσει όρους και όρια.  Ο πλούτος υπάρχει  στα χέρια  ελάχιστων και επωνύμων.  Το μέλλον ανήκει όμως  στους  πολλούς και ανώνυμους. Είναι όλοι όσοι  έχουν δυναμισμό  για  διεκδικήσεις,  για  αλλαγές, για επαναστάσεις. 
Ο κυριακός  λόγος  δεν κολακεύει. Καταγγέλλει  την αδικία. Απορρίπτει  την  θεωρία  των μεγάλων αποθηκών  και αφυπνίζει όλους  όσους θέλουν να  διατηρηθούν εντός  της μικρής  και οικείας  αποθήκης, της Ελλάδας  δηλαδή. 
Ο καθένας μας μπορεί να αξιοποιήσει ότι έχει, υλικά ή πνευματικά. Πρέπει όμως να  σκεφτόμαστε  και  το τέλος.  Είναι μεν σίγουρο,  αλλά όχι το πότε.  Ας  είμαστε έτοιμοι γιατί θα  στερούμαστε δυνατότητας διόρθωσης  εκείνη την ώρα.  Η μόνη  σίγουρη  συνάντησή μας είναι  αυτή με τον βιολογικό θάνατο.  Μην μας προλάβει όμως  ο πνευματικός.  Κάθε  σχέδιο μας  για το μέλλον  μπορεί να μείνει μόνο σε χαρτιά  ή στην σκέψη μας.   Τα παραδείγματα  αμέτρητα  από το παρελθόν  του περίγυρού μας,  το πλέον   τρανταχτό  είναι αυτό που θα  ακούσουμε  αύριο από τον Χριστό μας. 
Η ,κατά  τ’ άλλα χριστιανική και πολυπολιτισμική, Ευρώπη       έχει άνεση καιρού να  αλλάξει  ρότα  πλεύσης και να  σωθεί. Συλλεκτική  δύναμη  για να μαζέψει  τα συντρίμμια  των μεγάλων  αποθηκών που με  κομπασμό  ήθελε να κτίσει,  είναι η ταυτότητά της  απ’ όποιο  μετερίζι  και αν την καθορίζει  αυτή.  Έχει πιά   ελπίδα, η  μετανιωμένη  ριζικά Ευρώπη, να μην βρει την ιστορία  απέναντί της ως  κατήγορο, αλλά  να έχει  τον Χριστό δίπλα της  ως  συνήγορο. 
_____________
Εκφωνήθηκε  στον Ι. Ναό Αγίας Ειρήνης  οδ.  Αιόλου,  
στην σειρά κηρυγμάτων  «ΦΩΝΗΣ ΚΥΡΙΟΥ» 
(Σάββατο, 16.12.2013)