«Λόγος ἀποδεικτικὸς περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»
«Πάλιν ὁ δεινὸς καὶ ἀρχέκακος ὄφις τὴν ἑαυτοῦ κεφαλὴν καθ’ἠμῶν διαίρων, ὑποψυθιρίζει τὰ τῆς ἀληθείας ἀντίθετα»[1]. «Πάλι ὁ πρωταίτιος τοῦ κακοῦ ὄφις, ὁ διάβολος, σηκώνοντας τὴν κεφαλὴ του ἐναντίον μας, ὑποψυθιρίζει τὰ ἀντίθετα πρὸς τὴν ἀλήθεια». Καὶ παρακάτω, ἀφοῦ λέει ὅτι αὐτὸς ὁ διάβολος εἶναι, ποὺ παρεκίνησε τοὺς Ἀρείους, τοὺς Ἀπολλιναρίους, τοὺς Εὐνομοίους καὶ Μακεδονίους καὶ πολλοὺς ἑτέρους αἱρετικούς, «οὗτος τοίνυν ὁ νοητὸς καὶ διὰ τοῦτο μᾶλλον ἐπάρατος ὄφις, τὸ πρῶτον καὶ μέσον καὶ τελευταῖον κακόν», «αὐτός, λοιπόν, ὁ νοερὸς καὶ γι’αὐτὸ περισσότερο καταραμένος διάβολος, ποὺ εἶναι τὸ πρῶτο καὶ μεσαῖο καὶ τὸ τελευταῖο κακό», «μηδαμῶς ἐπιλελησμένος τῆς οἰκείας κακοτεχνίας», «δὲν ξέχασε καθόλου τὴν κακοτεχνία του, τὸ κακὸ ἔργο του», «διὰ τῶν αὐτῶ πειθηνίων Λατίνων, περὶ Θεοῦ καινᾶς εἰσφέρει φωνᾶς»[2], «μὲ τοὺς λατίνους, ποὺ εἶναι πειθήνια ὄργανά του, εἰσαγάγει καινούργιες φωνὲς σχετικὰ μὲ τὸν Θεό». Ἤδη ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς λέει αὐτό, ποὺ ἀργότερα θὰ πεῖ ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ὅτι ὁ πάπας εἶναι ἀντίχριστος. «Τὸν πάπα νὰ καταράσθε, γιατί αὐτὸς θὰ εἶναι ἡ αἰτία ὅλων τῶν κακῶν (τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως)».
Στὴ συνέχεια ὁ ἅγιος
Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἀναφερόμενος στὴν βλάσφημη διδασκαλία τοῦ Παπισμοῦ
περί τῆς καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τοῦ Filioque,
λέει:
«Ἢν οὒν ἄρα τῶν διακιοτάτων μηδὲ λόγου ἀξιοῦν ὑμᾶς, εἰ μὴ τοῦ προστιθέναι τῷ ἱερῷ συμβόλω παύσησθε΄ τῆς δὲ παρ’ἠμῶν προσθήκης παρ’ ὑμῶν ἐκβεβλημένης πρότερον, ἔπειτα ζητεῖν, εἰ καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ ἢ οὐχὶ καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, καὶ τὸ ἀναφανὲν τοῖς θεοφόροις συνδοκοῦν κυροῦν»[3]. «Δικαιότατο βεβαίως θὰ ἦταν νὰ μὴν σᾶς ἀξιώσουμε οὔτε συζητήσεως, ἂν δὲν σταματήσετε νὰ προσθέτετε στὸ ἱερὸ σύμβολο. Ὅταν ἡ προσθήκη σᾶς ἀφαιρεθεῖ πρῶτα ἀπό’σας, ἔπειτα νὰ συζητήσουμε, ἐὰν τὸ Ἅγιον Πνεῦμα προέρχεται καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ ἢ ὄχι καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ, καὶ νὰ ἐπικυρώσουμε ὅ,τι φανεῖ ὅτι συμφωνεῖ μὲ τὴν γνώμη τῶν θεοφόρων πατέρων». Ποτέ, λοιπόν, δὲν θὰ σᾶς δεχθοῦμε σὲ κοινωνία τοὺς λατίνους, τοὺς παπικούς, μέχρις ὅτου σταματήσετε νὰ λέτε ὅτι τὸ Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ.
Μέχρις
ὅτου ἐξακολουθεῖτε νὰ ἔχετε τὸ Filioque, νὰ λέτε δηλ. ὅτι τὸ Ἅγιον
Πνεῦμα ἐκπορεύεται καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ, καὶ νὰ ἔχετε ἀλλοιώσει τὴν
διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων καὶ Οἰκουμενικῶν Συνόδων, δὲν θὰ
σᾶς δεχθοῦμε σὲ ἐκκλησιαστικὴ κοινωνία. Κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν
Παλαμά, λοιπόν, προϋπόθεση τοῦ διαλόγου μὲ τοὺς λατίνους εἶναι ἡ
ἀφαίρεση ἐκ μέρους τους τῆς παράνομης προσθήκης τοῦ Filioque ἀπὸ τὸ
Σύμβολο τῆς Πίστεως. Σὲ ἄλλο σημεῖο ξεκαθαρίζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὅτι
πίσω ἀπὸ τὴν προσθήκη Filioque, κρύβεται μία καινὴ ἐκκλησιολογικὴ ἀρχή,
δηλ. «ἡ τοῦ περιόντος πάπα περιωπὴ»[4], δηλ. τὸ ἑωσφορικὸ πρωτεῖο καὶ τὸ
ἀλάθητο, τὸ νὰ νομοθετεῖ αὐτὸς μόνος σὰν ἄλλος θεὸς ἐπὶ γὴς ὅ,τι αὐτὸς
κρίνει σωστό, διαστρεβλώνοντας, διαστρέφοντας, παραμελώντας καὶ
περιθωριοποιώντας ἀκόμη καὶ τὰ ἴδια τὰ λόγια του Χριστοῦ.
Οὗτος τοίνυν ὁ νοητός καί διά τοῦτο μᾶλλον ἐπάρατος ὄφις, τό πρῶτον καί μέσον καί τελευταῖον κακόν, ὁ πονηρός καί τήν χαμερπῆ καί γηΐνην πονηρίαν ἀεί σιτούμενος, ὁ τῆς πτέρνης, δηλαδή τῆς ἀπάτης, ἐπιτηρητής ἀκάματος, ὁ πρός πᾶσαν θεοστυγῆ δόξαν ποριμώτατος σοφιστής καί ἀμηχάνως εὐμήχανος, μηδαμῶς ἐπιλελησμένος τῆς οἰκίας κακοτεχνίας, διά τῶν αὐτῷ πειθηνίων Λατίνων περί Θεοῦ καινάς εἰσφέρει φωνάς, μικράν μέν δοκούσας ἔχειν ὑπαλλαγήν, μεγάλων δέ κακῶν ἀφορμάς καί πολλά καί δεινά φερούσας, τῆς εὐσεβείάς ἔκφυλά τε καί ἄτοπα, καί τοῖς πᾶσι φανερῶς δεικνύσας, ὡς οὐ μικρόν ἐν τοῖς περί Θεοῦ τό παραμικρόν.
Εἰ γάρ ἐφ᾿ ἑκάστου τῶν καθ᾿ ἡμᾶς ὄντων ἑνός ἀτόπου τήν ἀρχήν δοθέντος πολλά τά ἄτοπα γίνεται, πῶς οὐ μᾶλλον ἐπί τῆς κοινῆς ἁπάντων ἀρχῆς καί τῶν κατ᾿ αὐτήν οἷον ἀναποδείκτων ἀρχῶν ἑνός ἀήθους δοθέντος οὐκ εὐσεβῶς πολλά γενήσεται παρά τοῦτο τά ἀτοπήματα;
Πρός ἅ καί φανερῶς τό
Λατίνων γένος ἐκπεπτώκασιν ἄν, εἰ μή παρ᾿ ἡμῶν ἀντιλεγόντων τῇ
καινοφωνίᾳ τοῦ δόγματος τῆς κακοδοξίας τό πλεῖστον περιῃρεῖτο.
....Τούτων οὖν Εὐνόμιός τε καί τό τῶν Λατίνων γένος, μηδένα ποιησάμενοι λόγον, τρίτον εἶναι τῇ τάξει καί τῷ ἀξιώματι τό Πνεῦμα τό ἅγιον ἐδογμάτισαν, οὐ τῇ κατά τήν ὁμολογίαν τάξει ἀλλά τῇ φυσικῇ, κακῶς.
....
Κατηγορήσαμεν τῶν Λατίνων ὡς ἐκεῖνα δογματιζόντων, ἐξ ὧν δύο ἀναφέρονται τοῦ ἑνός Πνεύματος ἀρχαί.
Οἱ δέ μηδέν κωλύειν πρός τό μίαν εἶναι ταύτας ἔφησαν, ἐπειδήπερ ἡ μία ἐστίν ἐκ τῆς ἑτέρας·
καί ἀπεδείχθησαν καί κατά τοῦτο βλασφημοῦντες....
....
Πρός δέ τούτοις ἐκ τοῦ τόν
Θεόν καί Πατέρα ὡς Θεόν ἀλλ᾿ οὐχ ὡς Πατέρα κτίζειν, γεννᾶν δέ καί
ἐκπορεύειν ὡς Πατέρα, δείκνυμεν, ὡς εἰ κατά Λατίνους ἐκ τοῦ Πατρός καί
ἐκ τοῦ Υἱοῦ ὡς ἐξ ἑνός τό Πνεῦμα, οὐχ ὡς ἐξ ἑνός ἔσται Πατρός, τοῦ
Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ.
Καί οὕτω τό λατινικόν φρόνημα τελέως ἐξελέγχεται καί ὡς ἐξ ἀμφοτέρων αὐτῶν δυσσεβῶς καθ᾿ ὕπαρξιν τό Πνεῦμα λέγον καί ὡς ἐξ ἑνός Θεοῦ τῶν ἀμφοτέρων.
Καί οὕτω τό λατινικόν φρόνημα τελέως ἐξελέγχεται καί ὡς ἐξ ἀμφοτέρων αὐτῶν δυσσεβῶς καθ᾿ ὕπαρξιν τό Πνεῦμα λέγον καί ὡς ἐξ ἑνός Θεοῦ τῶν ἀμφοτέρων.
Ολόκληρο το κείμενο του αγίου Γρηγορίου μπορείτε να το βρείτε εδω
