Η Αγία Κασσιανή και το τροπάριό της
"Κύριε,
η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή, την σήν αισθομένη Θεότητα
μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού
κομίζει.
Οίμοι! λέγουσα, οτι νύξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος ερως της αμαρτίας.
Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο
νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς
της καρδίας, ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει.
Καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας,
αποσμήξω τούτους δε πάλιν τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις ων εν τω
Παραδείσω Εύα το δειλινόν κρότον τοις ώσιν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη.
Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου
αβύσσους τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μη με την σήν δούλην
παρίδης, Ο αμέτρητον έχων το έλεος".
(Φώτη Κόντογλου - μεταγραφή)
"Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές
αμαρτίες, σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα και σε άλειψε με
μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου κι έλεγε οδυρόμενη:
Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων, εσύ
που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας. Λύγισε στ'
αναστενάγματα της καρδιάς μου, εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες
στη γης.
Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου, και
θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου· αυτά τα ποδάρια,
που σαν η Εύα κατά το δειλινό, τ' άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της
κρύφτηκε. Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων
σου την άβυσσο, ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου; Μην
καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ' αμέτρητο έλεος.
Η Αγία Κασσιανή γεννήθηκε γύρο στα 805
μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη από ευγενείς γονείς. Είναι πολύ πιθανό η
οικογένειά της να προερχόταν από το μικρό νησί της Κάσου, εξ ου και το
όνομά της. Ήταν μοναχοκόρη και ξεχώριζε για την σπάνια ευφυΐα της αλλά
και για την εξαιρετική ομορφιά της.
Όταν ο αυτοκράτωρ Θεόφιλος ήθελε να
νυμφευθεί, οργάνωσε δεξίωση στη μεγαλοπρεπή αίθουσα των ανακτόρων, που
λεγόταν «τρίκλινο του μαργαρίτου». Στη δεξίωση προσκλήθηκαν οι δώδεκα
ωραιότερες και επιφανέστερες κόρες της αριστοκρατίας της Πόλης. Ο
αυτοκράτωρ έπρεπε να διαλέξει τη μέλλουσα βασίλισσα προσφέροντάς της ένα
χρυσό μήλο. Ο Θεόφιλος εντυπωσιάθηκε αμέσως από την ομορφιά της
Κασσιανής και την πλησίασε. Ήθελε να δοκιμάσει όμως και το πνεύμα της,
γι’ αυτό πριν της δώσει το μήλο αστειευόμενος της είπε: «Από τη γυναίκα
βέβαια πηγάζουν όλα τα κακά», εννοώντας το παράπτωμα της Εύας. Η
Κασσιανή του απάντησε «αλλά κι’ από τη γυναίκα πηγάζουν όλα τα καλά»
εννοώντας την Παναγία. Ο Θεόφιλος δυσαρεστήθηκε από την αναπάντεχη και
εύστοχη απάντηση, φοβήθηκε μάλιστα μήπως είναι ανώτερή του στην ευφυΐα,
πράγμα που δεν ήθελε και την προσπέρασε δίνονας το χρυσό μήλο στη σεμνή
Θεοδώρα.
Μετά από αυτό, η Κασσιανή θέλησε
ν΄αποσυρθεί από την κοσμική ζωή και να αφιερώσει τη ζωή της στο Νυμφίο
Χριστό. Δύο φορές συνελήφθηκε και μαστιγώθηκε, γιατί τιμούσε και
προσκυνούσε τις εικόνες. Μετά δεκατρία χρόνια ο εικονομάχος Θεόφιλος
πέθανε κι η αυτοκράτειρα Θεοδώρα αποκατέστησε την Ορθοδοξία. Τότε κι η
Κασσιανή ίδρυσε δικό της μοναστήρι στο Ξερόλοφο, στο λόφο του Εβδόμου
της πρωτεύουσας, που ονομάστηκε «τα Κασσίας». Εκεί ανέλαβε την ηγουμενία
με τις προτροπές και την πνευματική καθοδήγηση του Αγίου Θεοδώρου του
Στουδίτου. Αλληλογραφούσαν και αλληλοβοηθούνταν κατά τα χρόνια της
εικονομαχίας αλλά και στη συνέχεια. Από τη σχέση τους αυτή σώζονται
τρεις επιστολές του Αγίου Θεοδώρου προς Κασσίαν κανδιδάτισσαν.
Η Κασσιανή έγινε γνωστή κι σεβαστή από τις
αγαθοεργίες και τις ελεημοσύνες της, αλλά κυρίως για το ποιητικό της
έργο. Στη μονή της περιέθαλπε φτωχές γυναίκες, μα συνάμα αποσυρόταν
μελετώντας και γράφοντας. Κατέλιπε στην Εκκλησία μας πλήθος ύμνων,
θησαυρούς θεολογίας και λογοτεχνίας, που μέχρι σήμερα ψάλλονται στις
ακολουθίες της Εκκλησίας. Ο πιο γνωστός της ύμνος είναι ο επώνυμος Ύμνος
της Κασσιανής, ο οποίος ψάλλεται κατά την εσπέρα της Μεγάλης Τρίτης.
Έγραψε επίσης γνωμικά περί φιλίας και άλλα, που χαρακτηρίζονται από τη
σοφία του βίου και τη χάρη του λόγου της. Το ποιητικό της έργο την
κατατάσσει μεταξύ των κορυφαίων υμνογράφων της Εκκλησίας. Κοιμήθηκε
ειρηνικά στη μονή της.
