"Το θεοπρεπές όχημα"

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας
κ.κ. Σεραφείμ

Την αποκάλυψη, αδελφοί μου, «του απ’ αιώνος σεσιγημένου μυστηρίου» για την ελευθερία του ανθρώπου από τα δεσμά του θανάτου και της αμαρτίας, γιορτάζουμε και πανηγυρίζουμε σήμερα μέσα στο πνευματικό κλίμα της Αγίας μας Εκκλησίας.

«Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις»1.

«Το απ’ αιώνος μυστήριον, ανακαλύπτεται σήμερον, και ο Υιός του Θεού, Υιός ανθρώπου γίνεται, ίνα του χείρονος μεταλαβών, μεταδώ μοι του βελτίονος. ... Ευφραινέσθω η κτίσις, χορευέτω η φύσις, ότι Αρχάγγελος Παρθένω, μετά δέους παρίσταται, και το Χαίρε κομίζει, της λύπης αντίθετον»2 ψάλλουν γεμάτοι θαυμασμό οι θεόπνευστοι ιεροί υμνογράφοι.

Δοξάζουμε, λοιπόν, και εμείς σήμερα, αλλά και πάντοτε, τον δωρεοδότη Κύριο για την ανέκφραστη αυτή θεϊκή συγκατάβαση. Χαιρόμαστε, συγχρόνως, για την άπειρη αγαθότητά Του, που θέλησε δια φιλανθρωπίαν να γίνει άνθρωπος «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Αειπαρθένου και Θεοτόκου», με σκοπό να επανορθώσει το πταίσμα του Αδάμ και να νεκρώσει τον θάνατο και την φθορά.

Υμνολογούμε και μακαρίζουμε οι πηλινόγλωσσοι, κατά την έκφραση του θεοφόρου Δαμασκηνού, την ταπεινή κόρη της Ναζαρέτ που με «την ωραιότητα της παρθενίας της και το υπέρλαμπρον το της αγνείας της»3, αλλά και με το πλήθος των χαρισμάτων που ήταν στολισμένη, έγινε το όργανο εκπληρώσεως της μυστικής βουλής του Θεού. Με την υψοποιό ταπείνωση που διέθετε υπηρέτησε την θεία αλήθεια και κατενόησε το ανερμήνευτο μυστήριο, άγνωστο ακόμη και σ αὐτές τις αγγελικές δυνάμεις. Με την ελεύθερη δε αποδοχή της στην πρόσκληση του Θεού έγινε η ταπεινή διάκονος της επίγειας παρουσίας του Μονογενούς Υιού και Λόγου του Θεού.

Χαρίστε μου, λοιπόν, αδελφοί μου αγαπητοί, για λίγα λεπτά σήμερα την προσοχή σας, για να μεταφέρω στην αγάπη σας και στην θεομητορική ευλάβειά σας ένα λόγο δανεισμένο από τον μεγάλο πατέρα της Εκκλησίας, Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, για το πρόσωπο και κυρίως για την διακονία της Παναγίας στην σωτηρία του κόσμου.

Σε μία ομιλία του, που εκφωνήθηκε στην εορτή των Εισοδίων, την χαρακτηρίζει ως «θεοπρεπές όχημα του υπερουρανίου Θεού»: «Και αυτή η Παρθένος (κατέστη) θεοπρεπές όχημα του υπερουρανίου Θεού για να ανακαλέσει τους ανθρώπους προς ουράνια υιοθεσία»4.

Πρώτον. «Θεοπρεπές όχημα».

Την διαλέγει ο Θεός, για να την καταστήσει κατοικητήριό Του, μέσα από όλες τις γυναίκες όλων των αιώνων, που διέπρεψαν στην ευσέβεια και την σύνεση5, όπως τονίζει ο θεοφόρος πατήρ.

Έτσι, η Παρθένος Μαρία αξιώνεται της υψίστης διακονίας να βαστάσει στην άχραντη γαστέρα της «τον βαστάζοντα πάντα», να γεννήσει «τον πριν ασώματον Θεόν», να Τον θρέψει με το γάλα της και να Τον καταφιλεί με τα χείλη της.

Δεν έστειλε ο Θεός μόνο την χάρη Του δια μέσου αυτής. Δεν την επεσκίασε απλώς η δόξα Του. Αλλά, πραγματικά και αληθινά σαρκώθηκε και γεννήθηκε από την άχραντη γαστέρα της ο Υιός και Λόγος του Θεού. Συνάντησε την Μητέρα Του, την μόνη άξια να λειτουργήσει στο λυτρωτικό θαύμα Του6. Πόσο ωραία διατυπώνει την αλήθεια αυτή ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός! «ο Θεός εν ανθρώποις, ο αχώρητος εν μήτρα, ο άχρονος εν χρόνω• και το παράδοξον, ότι και η σύλληψις άσπορος, και η κένωσις άφραστος ... Θεός γαρ κενούται, και σαρκούται, και πλάττεται»7.

Γι αὐτό, με δέος ο ιερός υμνογράφος την αποκαλεί «όχημα πανάγιον», και «οικητήριον» του Υιού και Λόγου του Θεού, αφού υπήρξε ο έμψυχος αργαλειός, στον οποίο υφάνθηκε η θεανθρώπινη υπόσταση του Σωτήρος Χριστού. Προσέφερε στον Θεό «σκήνωμα δόξης» και «σκηνή θαυμαστή» και «βασιλική πορφύρα», για να γίνει ο Λόγος σαρξ και να σκηνώσει στο ανθρώπινο γένος. Έτσι και η δόξα της είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερη και από αυτές τις αγγελικές δυνάμεις και δικαίως η Εκκλησία την χαρακτηρίζει «τιμιωτέραν των χερουβείμ και ενδοξωτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ», αφού «αδιαφθόρως Θεόν Λόγον» έτεκε.

Δεύτερον. «Θεοπρεπές όχημα».

Με την διακονία της στο ανερμήνευτο μυστήριο της σαρκώσεως του Υιού και Λόγου του Θεού, η πανάμωμη Δέσποινα γίνεται για τα παιδιά της, για την κληρονομία του Υιού της, «ζωοδότις γη», χωράφι δηλαδή γόνιμο που βλάστησε τον στάχυ τον θείο, όπως ψάλλει ο ιερός υμνογράφος στην Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου («στάχυν η βλαστήσασα τον θείον ως χώρα ανήροτος σαφώς»8). Καρποφόρησε τον Άρτο της αθανάτου ζωής και έγινε η θεία τράπεζα, η οποία προσφέρει την κοινή αμβροσία και το ζωοποιό νέκταρ, την σάρκα και το αίμα του Σωτήρος Χριστού9.

Έτσι, κάθε φορά που τελούμε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, αυτή γίνεται φροντιστής και γενναιόδωρος εστιάτωρ της θεοποιού τροφής, με την οποία γινόμαστε σύσσωμοι και σύναιμοι Χριστού.

Και όπως έγινε τροφός του Κτίστου της, έτσι ο Κτίστης και Υιός της, της έδωσε την χάρη να γίνει και αυτή με την σειρά της «τροφός κάθε νοεράς και λογικής φύσεως, αφού παρέχει με αφθονία σε τροφή και κάθε είδους απόλαυση και μυστική ευφροσύνη τις ατελείωτες δωρεές του Αγίου Πνεύματος»10. Να γιατί, οι Πατέρες της Εκκλησίας τιμούν και ευλαβούνται σε τέτοιο μεγάλο βαθμό το πρόσωπο της Παναγίας και την ονομάζουν ναό έμψυχο της μεγαλοπρεπούς δόξης του ενανθρωπήσαντος Θεού, αγαλλίαμα όλου του κόσμου και παγκόσμιον σέβασμα11.

Αδελφοί μου αγαπητοί, την εορτή του Ευαγγελισμού θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε εορτή της ελευθερίας, αλλά και παγκόσμια εορτή ολοκλήρου του χριστιανικού κόσμου.

Εορτή της ελευθερίας, γιατί δια του Χριστού, ο οποίος έγινε άνθρωπος «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Αειπαρθένου», επιστρέφουμε στην αρχέγονη ελευθερία και στην αποκατάσταση της πρωταρχικής δόξης και μακαριότητος. Ο Χριστός έρχεται στον κόσμο για να μας χαρίσει το αρχαίο κάλλος και την πρώτη ελευθερία. Έρχεται να απαλλάξει τον κόσμο από τον άρχοντα του σκότους, που είναι ο διάβολος, και από την φθοροποιό αμαρτία.

Και για να κρατηθεί αυτή η ελευθερία χρειάζεται κόπος και αλλαγή συμπεριφοράς. Χρειάζεται μετάνοια και άσκηση, όπως ακριβώς μας τα παραδίδει η Αγία μας Εκκλησία. Ο λόγος του Αποστόλου Παύλου είναι χαρακτηριστικός: «Τη ελευθερία ουν, η Χριστός ημάς ηλευθέρωσε, στήκετε, και μη πάλιν ζυγώ δουλείας ενέχεσθε»12.

Και μαζί με αυτήν την ελευθερία από τα δεσμά της αμαρτίας, γιορτάζουμε εμείς οι Ορθόδοξοι Έλληνες και την ελευθερία μας από την σκλαβιά και την τυραννία τετρακοσίων ετών. Την αποκτήσαμε με την βοήθεια του Θεού και με την προστασία της Παναγίας. Την κερδήσαμε με την θυσία των Μαρτύρων και των ηρώων, που έπεσαν «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία». Όλοι αυτοί, που σαν ουράνιο νέφος βρίσκονται σήμερα ανάμεσά μας, μας υπενθυμίζουν:

Τι χρειάζεται σήμερα ο τόπος μας;

Τι ζητά σήμερα η πατρίδα μας από μας;

Μας χρειάζεται:

η πίστη του Μακρυγιάννη,

ο ηρωισμός του Κολοκοτρώνη.

Μας χρειάζεται του Υψηλάντη η θυσία.

του Καποδίστρια η ευσέβεια,

του Παύλου Μελά η προσφορά.

Μας χρειάζεται η ανδρεία των Νεομαρτύρων,

ο αποστολικός ζήλος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.

Μας χρειάζεται, ακόμα, η αγιότητα.

Έτσι μόνο θα κατορθώσουμε να διατηρήσουμε την πνευματική και σωματική μας ελευθερία. Να τιμήσουμε την πατρίδα μας και την ένδοξη ιστορία της, προκειμένου να αναβλαστήσει σ αὐτόν τον ηρωικό τόπο και πάλι η τιμή και η αρετή.

                        

1 Απολυτίκιον εορτής Ευαγγελισμού.

2 Δοξαστικόν Αίνων Ευαγγελισμού.

3 Κάθισμα ήχου γ .

4 Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Ομιλία ΝΒ "Εις τα Άγια των Αγίων Είσοδον της Πανυπεράγνου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου" ΕΠΕ 11,248-249.

5 ο.π. 241.

6 Ανδρέου Θεοδώρου, Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 1993, σελ. 153.

7 Ιδιόμελον εορτής Ευαγγελισμού, εις το τέλος των Ακολουθιών εκτός τυπικής διατάξεως.

8 Τροπάριον ωδής γ τοῦ Κανόνος του Ακαθίστου Ύμνου.

9 Αρχιμ. Γρηγορίου, Η Θεία Λειτουργία, εκδ. Δόμος 1985, σελ. 292.

10 ο.π. 293.

11 Αγίου Γερμανού Πατριάρχου Κων/λεως, Λόγος εις τον Ευαγγελισμόν της υπεραγίας Θεοτόκου, PG 98,321.

12 Γαλ. 5,1.

πηγή:imkastorias.gr