Προετοιμάζομαι διὰ τὴν τοῦ Χριστοῦ Γέννησιν μέσα ἀπὸ τοὺς ὓμνους

τοῦ Ἀρχιμ.Ἰακώβου Κανάκη

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀναφέρεται στήν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ λέγοντας: «Δευτέραν κοινωνεῖ ὁ Υἱός κοινωνίαν πολύ τῆς προτέρας παραδοξοτέραν, ὅσῳ τότε μέν μετέδωκε τοῦ κρείττονος· νῦν δέ μεταλαμβάνει τοῦ χείρονος». Αὐτή ἡ πατερική ἀναφορά ἀπαντᾶ στό δεύτερο τροπάριο τῆς ΣΤ´ὠδῆς τοῦ Ἰαμβικοῦ κανόνα τῶν Χριστουγέννων, τό ὁποῖο ἀναφέρει:

Ὅς ἦν ἐν ἀρχῇ, πρός θεόν θεός Λόγος

Νυνί κρατύνει, μή σθένουσαν τήν πάλαι,

Ἰδών φυλάξαι, τήν καθ᾽ἡμᾶς οὐσίαν

Καθείς ἑαυτόν, δευτέρα κοινωνίᾳ

Αὖθις προφαίνων, τῶν παθῶν ἐλευθέραν.

Ἑρμηνευτικά τό τροπάριο ἀποδίδεται:

Ὁ Θεός Λόγος, ὁ ὁποῖος ἦταν πρό πάντων τῶν αἰώνων ἑνωμένος μέ τό Θεό Πατέρα, βλέποντας τήν ἀνθρώπινη φύση ὅτι δέν μπορεῖ νά φυλάξει τήν προτέρα κοινωνία, δηλαδή τό «κατ᾽εἰκόνα», τήν ἐνδυναμώνει τώρα ἀφοῦ κατεβίβασε, μέ τήν Ἐνανθρώπηση, τόν Ἑαυτό του σέ μιά δεύτερη κοινωνία. Ἀποδεικνύοντας πάλι αὐτήν ἐλεύθερη ἀπό τά πάθη.

Τά τροπάρια πού ψάλλουμε στίς ἑορτές τῆς Πίστης μας εἶναι γεμάτα φῶς γιατί τά συνέθεσαν ἄνθρωποι πού εἶχαν μεγάλη ἀγάπη γιά τόν Χριστό, τήν Παναγία καί τούς ἁγίους καί φυσικά εἶχαν πλούσια τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Εἶναι μοναδικός ὁ τρόπος πού συνέθεταν τά θεόπνευστα κείμενά τους χρησιμοποιώντας τήν Παλαιά καί τήν Καινή Διαθήκη μέ τόση ἄνεση. Αὐτό δηλώνει ὅτι μελετούσαν τά Ἱερά Κείμενα καί μάλιστα γνώριζαν σχεδόν ἀπό στήθους ὅλα τά βιβλία, ὅπως γνωρίζουμε γιά τόν ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη. Προσπαθοῦμε λοιπόν νά μεταφέρουμε στήν καθημερινή μας γλῶσσα τά τροπάρια γιά νά πλησιάσουμε εὐκολότερα τά σπουδαία νοήματά τους.

Τό τρίτο τροπάριο τῆς ΣΤ´ ὠδῆς τοῦ Ἰαμβικοῦ Κανόνα, πού μελετοῦμε, ἀναφέρει:

Ἷκται δι᾽ἡμᾶς, Ἀβραάμ ἐξ ὀσφύος

Λυγρῶς πεσόντας, ἐν σκότει τῶν πταισμάτων

Υἱ ούς ἐγεῖραι, τῶν κάτω νενευκότων

Ὁ εἰς φῶς κατοικῶν, καί φάτνην παρ᾽ἀξίαν

Νῦν εὐδοκήσας, εἰς βροτῶν σωτηρίαν.

Ἑρμηνευτική ἀπόδοση:

Ὁ Μονογενής Υἱός τοῦ Θεοῦ ἔχει ἔρθει ἐκ τῆς ὀσφύος τοῦ Ἀβραάμ δι᾽ἡμᾶς, οἱ ὁποῖοι πέσαμε ἀθλίως στό σκότος τῶν ἁμαρτιῶν, γιά νά ἐγείρει τέκνα ἀπό ἐκεῖνα πού βλέπουν κάτω ( διά νά ἐγείρη τέκνα στόν Ἀβραάμ ἀπό τούς λίθους, ἀπό τά ἔθνη δηλαδή. Σύ Χριστέ, ὁ Ὁποῖος κατοικεῖς στό φῶς καί στήν φάτνη ἀπό φιλανθρωπία, τώρα θέλησες τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων.