Ο ζηλωτισμός θεωρείται σήμερα φανατισμός και ακρότητα. Ο ζηλωτισμός του Ηλία όμως δεν ήταν μία έκρηξη φονταμενταλισμού. Δεν ήθελε οπαδούς ο Ηλίας, ούτε κουβαλούσε μαζί του μουτζαχεντίν, για να τους στέλνει να δολοφονούν αθώους και αμάχους. Δεν ήταν ένας θρησκευτικά ακραίος και φανατικός, που δεν έβλεπε πώς πορευόταν ο κόσμος.
Ο Ηλίας υπήρξε ερωτευμένος με το Θεό. Και δεν μπορούσε να βλέπει την ειδωλολατρία να θριαμβεύει στον κόσμο του Ισραήλ. Ο Ηλίας αγαπούσε την παράδοση της πίστης. Και δεν άσκησε εύκολη κριτική. Πήγε στον ίδιο τον βασιλιά Αχαάβ. Τόλμησε να του υποδείξει την υποδούλωσή του στις ειδωλολατρικές ιδέες, την ακολασία και την αθεία της γυναίκας στην οποία εκείνος είχε τυφλή εμπιστοσύνη. Και δεν συμβιβάστηκε διαλέγοντας μια ζωή μοιρολατρίας.
Εξορίστηκε. Προσευχόταν σε καιρό ανομβρίας. ¨Εζησε δίπλα σε μια απλή γυναίκα του λαού, με λίγο λάδι και λίγο αλεύρι. Εμπιστεύθηκε το Θεό και περίμενε την κλήση Του για να δώσει στο λαό το μήνυμα της Αλήθειας. Και μπήκε μπροστά ζώντας το θαύμα με την κάθοδο της φωτιάς από τον ουρανό που έδειξε Ποιος είναι ο Αληθινός Θεός στην καύση ενός μοσχαριού, που γελοιοποίησε τους ιερείς της αισχύνης του ειδωλολάτρη Βάαλ.
Ζηλωτισμός της Αλήθειας. Ζηλωτισμός της Αγάπης προς το Θεό. Ζηλωτισμός της τόλμης. Τρία στοιχεία που μας λείπουν. Όπως και η προσμονή του ευπρόσδεκτου καιρού. Ίσως γιατί μας λείπει η κοινωνία με το Θεό και ζούμε την θρησκευτική μας πίστη ως μία παράδοση που δεν μεταμορφώνει τη ζωή μας. Ή ως ένα ακόμη βόλεμα μέσα στα πολλά που ζούμε. Ίσως γιατί μας λείπει η προσευχή και η ασκητική λιτότητα.
Ας μας δώσει ο προφήτης λίγο από το ζήλο, για να ανοίξουμε δρόμο μετανοίας στις ζωές μας.
πρωτ.Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Του Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ
Όταν στέκεται κανείς μπροστά στη μεγάλη μορφή της Παλαιάς Διαθήκης, τον πυρφόρο Ηλία, θα πρέπει οπωσδήποτε να εννοήσει ότι βρίσκεται μπροστά σε έναν ενάρετο άνθρωπο, με ακέραιο χαρακτήρα, με παρρησία προς το Θεό, αφού με την προσευχή του έκλεισε τους ουρανούς τρία χρόνια και μήνας εξ, κατά το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης, ώστε να μη βρέξει. Γι’αυτό ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τον χαρακτηρίζει ως «κλειδούχο του ουρανού», αφού όπως τονίζει ο ίδιος «τους ουρανούς εκλειδούχησεν».
Το χαρακτηριστικό του γνώρισμα ήταν ο ζήλος του Θεού.
«Ζηλών εζήλωκα τω Κυρίω Παντοκράτορι, ότι εγκατέλιπον την διαθήκην σου οι υιοί Ισραήλ..», είναι η απάντηση προς τον Κύριο που τον ρωτάει «τι συ ενταύθα;»
Όταν στέκεται κανείς μπροστά στη μεγάλη μορφή της Παλαιάς Διαθήκης, τον πυρφόρο Ηλία, θα πρέπει οπωσδήποτε να εννοήσει ότι βρίσκεται μπροστά σε έναν ενάρετο άνθρωπο, με ακέραιο χαρακτήρα, με παρρησία προς το Θεό, αφού με την προσευχή του έκλεισε τους ουρανούς τρία χρόνια και μήνας εξ, κατά το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης, ώστε να μη βρέξει. Γι’αυτό ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τον χαρακτηρίζει ως «κλειδούχο του ουρανού», αφού όπως τονίζει ο ίδιος «τους ουρανούς εκλειδούχησεν».
Το χαρακτηριστικό του γνώρισμα ήταν ο ζήλος του Θεού.
«Ζηλών εζήλωκα τω Κυρίω Παντοκράτορι, ότι εγκατέλιπον την διαθήκην σου οι υιοί Ισραήλ..», είναι η απάντηση προς τον Κύριο που τον ρωτάει «τι συ ενταύθα;»
Τι είναι όμως ο ζήλος του Θεού;
Είναι η κινητήριος δύναμη για κάθε καλό έργο.
Είναι ένα δώρο του Αγίου Πνεύματος.
Ζήλος σημαίνει θερμότητα, ζέση, έξαρση.
Γι΄ αυτό παρομοιάζεται με νερό που βράζει και επιτελεί ένα μεγάλο έργο.
Σημαίνει ζεστή καρδιά γεμάτη από βαθειά πίστη.
Ζηλωτής του Θεού ένας άνθρωπος γεμάτος πνευματικές καταστάσεις, που υπακούει πρόθυμα στη φωνή του Θεού και με ανιδιοτέλεια και αφοσίωση εκτελεί το θέλημά Του.
Αυτός ο ζήλος του Θεού κινείται από αγάπη προς το Θεό, βρίσκεται μακριά από εγωιστικά κίνητρα, είναι σφοδρός και καθαρός, κατά τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο.
Χωρίς αυτό το ζήλο, δεν μπορεί κανείς να εργαστεί για τη Βασιλεία του Θεού, ούτε να εισέλθει σ’αυτή, αφού κατά τον Ευαγγελιστή Ιωάννη στο 3ο κεφάλαιο της Αποκαλύψεως «τον χλιαρό θα τον εμέσει ο Θεός εκ του στόματός Του».
Σε τι βοηθάει αυτός ο ζήλος;
Βοηθάει τον άνθρωπο να έχει πάντοτε υπόψη του τη δόξα του Θεού και την επέκταση της Βασιλείας του.
Έκφραση αυτού του ζήλου είναι να μην κρατάει κανείς το πιστεύω του μόνο για τον εαυτό του, ούτε να θέτει το φως «υπό τον μόδιον», αλλά να το προσφέρει στον κάθε άνθρωπο.
Γι’αυτό και ο προφήτης γεμάτος από ένθεο ζήλο δεν κρατάει τίποτα για τον εαυτό του παρά μόνο τα δικαιώματα του Θεού και τα προσφέρει για να μπορεί ο άνθρωπος της εποχής του να αποδεσμευτεί από την ειδωλολατρεία και να ακολουθήσει τον αληθινό Θεό. Δεν διστάζει ακόμη ο προφήτης κινούμενος απ’ αυτόν τον ζήλο του Θεού να ελέγξει ακόμη και τον πανίσχυρο Αχαάβ, «Συ ει ο διαστρέφων τον Ισραήλ..Ου διαστρέφω εγώ τον Ισραήλ, αλλ’η συ, και ο οίκος του πατρός σου, εν τω καταλιμπάνειν υμάς Κύριον τον Θεόν ημών, και επορεύθητε οπίσω του Βάαλ».
Χαρακτηριστικά αυτού του ζήλου είναι η σταθερότητα. Δεν μοιάζει με κάτι που προκαλεί εντυπώσεις και σε λίγο σβήνει! Δεν έχει καμία σκοπιμότητα και δεν κρύβει καμία ιδιοτέλεια! Ο ζηλωτής, ο κινούμενος με ένθεο και ιερό ζήλο, δεν υποστέλλει ποτέ τη σημαία του, ούτε για να αρέσει, ούτε για να χειροκροτηθεί, ούτε για να έχει στο μέτωπό του την ετικέτα του σωτήρα, ούτε οι άνθρωποι να μιλούν γι΄αυτόν, ούτε να βρίσκεται στο σύνδρομο του γεροντισμού. Και ο ζήλος του φαίνεται ακόμη περισσότερο όταν απειλείται και διώκεται. Σ’αυτό το ζήλο υπάρχουν η επιμονή, η σταθερότητα, το θάρρος και κυρίως η παρουσία του Θεού.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτού του ζήλου είναι η διάκριση. Ο ζηλωτής χρησιμοποιεί ως φανάρι στη ζωή του αυτή την αρετή που του δίνει το δικαίωμα να περπατάει άφοβα και να μην προσκόπτει πάνω στους λίθους της αδιακρισίας. Δεν μιλάει κανείς για το δικό του δικαίωμα παρά μόνο για τα δικαιώματα του Θεού, «ζηλών εζήλωκα τω Κυρίω Παντοκράτορι», είναι η απάντηση του προφήτου.
Μόνο για το Θεό...τα πάντα για το Θεό..
Γι’αυτό και η ασυνήθιστη αυτή μορφή του προφήτου Ηλιού, με τον ασυνήθιστο ζήλο και την πυρωμένη καρδιά με το άτρομο της ψυχής του και την ομολογία της αλήθειας, δεν περνάει από τη συνηθισμένη για όλους πόρτα του θανάτου για να μεταφερθεί στη Βασιλεία των Ουρανών, αλλά πάνω στο φλογισμένο άρμα του ο πύρινος προφήτης ουρανοδρόμως κατευθύνεται στην αιώνια πατρίδα.
Μας αφήνει δε σήμερα κάποια μηνυματα.
Δεν μπορούμε να ζούμε με χλιαρότητα.
Δεν μπορεί η καρδιά μας να μην φλέγεται από την αγάπη προς το Θεό και την αγάπη προς το συνάνθρωπο.
Και ακόμη μόνο με ζήλο μπορούμε να ζήσουμε σωστά την αποστολή μας στον κόσμο αυτό ως χριστιανοί.
Μόνο με ζήλο μπορούμε να παλέψουμε «προς τας αρχάς και τας εξουσίας του σκότους...».
Μόνο με ζήλο μπορούμε να κρατήσουμε την «άπαξ της αγίοις παραδοθείσα πίστη», την παράδοσή μας, την ομολογία του ονόματος του Χριστού και την αγάπη προς την πατρίδα μας.
Είναι η κινητήριος δύναμη για κάθε καλό έργο.
Είναι ένα δώρο του Αγίου Πνεύματος.
Ζήλος σημαίνει θερμότητα, ζέση, έξαρση.
Γι΄ αυτό παρομοιάζεται με νερό που βράζει και επιτελεί ένα μεγάλο έργο.
Σημαίνει ζεστή καρδιά γεμάτη από βαθειά πίστη.
Ζηλωτής του Θεού ένας άνθρωπος γεμάτος πνευματικές καταστάσεις, που υπακούει πρόθυμα στη φωνή του Θεού και με ανιδιοτέλεια και αφοσίωση εκτελεί το θέλημά Του.
Αυτός ο ζήλος του Θεού κινείται από αγάπη προς το Θεό, βρίσκεται μακριά από εγωιστικά κίνητρα, είναι σφοδρός και καθαρός, κατά τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο.
Χωρίς αυτό το ζήλο, δεν μπορεί κανείς να εργαστεί για τη Βασιλεία του Θεού, ούτε να εισέλθει σ’αυτή, αφού κατά τον Ευαγγελιστή Ιωάννη στο 3ο κεφάλαιο της Αποκαλύψεως «τον χλιαρό θα τον εμέσει ο Θεός εκ του στόματός Του».
Σε τι βοηθάει αυτός ο ζήλος;
Βοηθάει τον άνθρωπο να έχει πάντοτε υπόψη του τη δόξα του Θεού και την επέκταση της Βασιλείας του.
Έκφραση αυτού του ζήλου είναι να μην κρατάει κανείς το πιστεύω του μόνο για τον εαυτό του, ούτε να θέτει το φως «υπό τον μόδιον», αλλά να το προσφέρει στον κάθε άνθρωπο.
Γι’αυτό και ο προφήτης γεμάτος από ένθεο ζήλο δεν κρατάει τίποτα για τον εαυτό του παρά μόνο τα δικαιώματα του Θεού και τα προσφέρει για να μπορεί ο άνθρωπος της εποχής του να αποδεσμευτεί από την ειδωλολατρεία και να ακολουθήσει τον αληθινό Θεό. Δεν διστάζει ακόμη ο προφήτης κινούμενος απ’ αυτόν τον ζήλο του Θεού να ελέγξει ακόμη και τον πανίσχυρο Αχαάβ, «Συ ει ο διαστρέφων τον Ισραήλ..Ου διαστρέφω εγώ τον Ισραήλ, αλλ’η συ, και ο οίκος του πατρός σου, εν τω καταλιμπάνειν υμάς Κύριον τον Θεόν ημών, και επορεύθητε οπίσω του Βάαλ».
Χαρακτηριστικά αυτού του ζήλου είναι η σταθερότητα. Δεν μοιάζει με κάτι που προκαλεί εντυπώσεις και σε λίγο σβήνει! Δεν έχει καμία σκοπιμότητα και δεν κρύβει καμία ιδιοτέλεια! Ο ζηλωτής, ο κινούμενος με ένθεο και ιερό ζήλο, δεν υποστέλλει ποτέ τη σημαία του, ούτε για να αρέσει, ούτε για να χειροκροτηθεί, ούτε για να έχει στο μέτωπό του την ετικέτα του σωτήρα, ούτε οι άνθρωποι να μιλούν γι΄αυτόν, ούτε να βρίσκεται στο σύνδρομο του γεροντισμού. Και ο ζήλος του φαίνεται ακόμη περισσότερο όταν απειλείται και διώκεται. Σ’αυτό το ζήλο υπάρχουν η επιμονή, η σταθερότητα, το θάρρος και κυρίως η παρουσία του Θεού.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτού του ζήλου είναι η διάκριση. Ο ζηλωτής χρησιμοποιεί ως φανάρι στη ζωή του αυτή την αρετή που του δίνει το δικαίωμα να περπατάει άφοβα και να μην προσκόπτει πάνω στους λίθους της αδιακρισίας. Δεν μιλάει κανείς για το δικό του δικαίωμα παρά μόνο για τα δικαιώματα του Θεού, «ζηλών εζήλωκα τω Κυρίω Παντοκράτορι», είναι η απάντηση του προφήτου.
Μόνο για το Θεό...τα πάντα για το Θεό..
Γι’αυτό και η ασυνήθιστη αυτή μορφή του προφήτου Ηλιού, με τον ασυνήθιστο ζήλο και την πυρωμένη καρδιά με το άτρομο της ψυχής του και την ομολογία της αλήθειας, δεν περνάει από τη συνηθισμένη για όλους πόρτα του θανάτου για να μεταφερθεί στη Βασιλεία των Ουρανών, αλλά πάνω στο φλογισμένο άρμα του ο πύρινος προφήτης ουρανοδρόμως κατευθύνεται στην αιώνια πατρίδα.
Μας αφήνει δε σήμερα κάποια μηνυματα.
Δεν μπορούμε να ζούμε με χλιαρότητα.
Δεν μπορεί η καρδιά μας να μην φλέγεται από την αγάπη προς το Θεό και την αγάπη προς το συνάνθρωπο.
Και ακόμη μόνο με ζήλο μπορούμε να ζήσουμε σωστά την αποστολή μας στον κόσμο αυτό ως χριστιανοί.
Μόνο με ζήλο μπορούμε να παλέψουμε «προς τας αρχάς και τας εξουσίας του σκότους...».
Μόνο με ζήλο μπορούμε να κρατήσουμε την «άπαξ της αγίοις παραδοθείσα πίστη», την παράδοσή μας, την ομολογία του ονόματος του Χριστού και την αγάπη προς την πατρίδα μας.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε
Ὁ ἔνσαρκος Ἄγγελος, τῶν Προφητῶν ἡ κρηπίς, ὁ δεύτερος Πρόδρομος, τῆς
παρουσίας Χριστοῦ, Ἠλίας ὁ ἔνδοξος, ἄνωθεν καταπέμψας, Ἐλισσαίῳ τὴν
χάριν, νόσους ἀποδιώκει, καὶ λεπροὺς καθαρίζει· διὸ καὶ τοῖς τιμῶσιν
αὐτὸν, βρύει ἰάματα.
Κοντάκιον. Ἦχος β’. Αὐτόμελον
Προφῆτα καὶ προόπτα τῶν μεγαλουργιῶν τοῦ Θεοῦ, Ἠλία μεγαλώνυμε, ὁ τῷ φθέγματί σου στήσας τὰ ὑδατόρρυτα νέφη, πρέσβευε ὑπὲρ ἡμῶν, πρὸς τὸν μόνον Φιλάνθρωπον.
Μεγαλυνάριον.
Ζήλῳ οὐρανίῳ πυρποληθείς, φλέγεις τὴν ἀπάτην, ὡς πυρίπνους καὶ ζηλωτής· ὅθεν ἀνυψώθης, ἐν ἅρματι πυρίνῳ, ὦ Ἠλιοὺ Προφῆτα, πρὸς βίον ἄφθαρτον.
Κοντάκιον. Ἦχος β’. Αὐτόμελον
Προφῆτα καὶ προόπτα τῶν μεγαλουργιῶν τοῦ Θεοῦ, Ἠλία μεγαλώνυμε, ὁ τῷ φθέγματί σου στήσας τὰ ὑδατόρρυτα νέφη, πρέσβευε ὑπὲρ ἡμῶν, πρὸς τὸν μόνον Φιλάνθρωπον.
Μεγαλυνάριον.
Ζήλῳ οὐρανίῳ πυρποληθείς, φλέγεις τὴν ἀπάτην, ὡς πυρίπνους καὶ ζηλωτής· ὅθεν ἀνυψώθης, ἐν ἅρματι πυρίνῳ, ὦ Ἠλιοὺ Προφῆτα, πρὸς βίον ἄφθαρτον.
