Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, Λόγοι Ἀσκητικοί
Κυκλοφόρησε εὐρύτατα στοὺς μοναστικοὺς κυρίως κύκλους καὶ ἐπηρέασε καίρια τὴ νηπτικὴ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ συλλογὴ διασώζεται σὲ πλῆθος χειρόγραφων κωδίκων, μὲ ἀρκετὲς διαφορὲς μεταξύ τους.
Τὸ 1770 ἐκδόθηκε σὲ βιβλίο ἀπὸ τὸν Νικηφόρο Θεοτόκη μὲ βάση δύο κώδικες. Τὸ κείμενο τοῦ Θεοτόκη ἐπανεκδόθηκε τὸ 1895 ἀπὸ τὸν Ἰωακεὶμ Σπετσιέρη καὶ τὸ 1871 σὲ δημώδη γλώσσα ἀπὸ τὸν Καλλίνικο Παντοκρατορινό. Ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἐκδόσεις γνωρίζουμε μέχρι σήμερα τὸν λόγο τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ.
Ἡ Ἱερὰ Μονὴ Ἰβήρων ἀνέθεσε στὸν φιλόλογο Μάρκελλο Πιρὰρ νὰ ἐκπονήσει μία κριτικὴ ἔκδοση αὐτῶν τῶν Λόγων, μὲ βάση τὴ σύνολη ἑλληνικὴ χειρόγραφη παράδοση, ὥστε νὰ πραγματοποιηθεῖ μία ἔκδοση μὲ στερεότυπο κείμενο, πλησιέστερο, ὅσο εἶναι δυνατόν, στὸ κείμενο τῶν δύο πρώτων μεταφραστῶν.
Ἀνέθεσε ἐπίσης στὶς Ἐκδόσεις Δόμος νὰ ἐπιμεληθοῦν αὐτὴ τὴν ἔκδοση.
Γιὰ πρώτη λοιπὸν φορὰ ἐκδίδονται οἱ Ἀσκητικοὶ Λόγοι τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαὰκ τοῦ Σύρου μὲ τὴ μορφὴ κριτικῆς ἐκδόσεως. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι τὸ κείμενο τῶν Λόγων ὑποστηρίζεται ἀπὸ κριτικὸ ὑπόμνημα στὸ ὁποῖο καταγράφονται οἱ διαφορετικὲς γραφὲς ποὺ ὑπάρχουν στοὺς χειρόγραφους κώδικες.
Ἐπίσης παρατίθεται ὑπόμνημα ποὺ καταγράφει ἀναγωγὲς στὶς συριακὲς πηγὲς τῶν Λόγων, καθὼς καὶ ὑπόμνημα (testimonia) μὲ παραπομπὲς λέξεων ἢ φράσεων σὲ πηγὲς ἐκκλησιαστικῆς καὶ θύραθεν γραμματείας.
Ἡ ἔκδοση περιλαμβάνει ἐκτενὴ εἰσαγωγὴ στὴν ὁποία περιέχονται: α) Βίος τοῦ ἀββᾶ Ἰσαάκ, β) Πηγὲς τοῦ ἔργου καὶ θεολογία τῶν πηγῶν, γ) Περὶ τοῦ συριακοῦ πρωτοτύπου, τῶν ἀρχαίων μεταφράσεων καὶ τῆς γλώσσας τῆς ἑλληνικῆς μετάφρασης, δ) Ἱστορία τοῦ ἑλληνικοῦ κειμένου μὲ περιγραφὴ τῶν χειρόγραφων κωδίκων, ε) Τὶς ἐκδοτικὲς ἀρχὲς τῆς ἔκδοσης.
Σὲ Παράρτημα παρατίθενται πέντε κείμενα φερόμενα ὡς τοῦ ἀββᾶ Ἰσαάκ, ποὺ ἔχουν παρεισφρήσει σὲ μερικοὺς κώδικες.
