Παρεξηγημένη ἀγάπη
π. Ἀνδρέου Ἀγαθοκλέους
Μου ανέφερε ένας γνωστός μου για τη χαρά που ένιωσε, όταν μικρό παιδί
του Δημοτικού τον αγκάλιασε ο δάσκαλος και τον επαίνεσε για την απάντηση
που έδωσε σε δύσκολη ερώτηση. Η χαρά του, βασικά, προερχόταν όχι τόσο
από τον έπαινο όσο από το αγκάλιασμα γιατί «κανένας δεν με αγκάλιαζε»,
όπως μου είπε.
Το περιστατικό αυτό μου θύμισε την προτροπή των προϊσταμένων των
εκπαιδευτικών να «μην αγγίζουν αγαπητικά τα παιδιά, για να μην
παρεξηγηθούν». Βέβαια, η συμπεριφορά αυτή προεκτείνεται, απ’ ότι
φαίνεται, στην ευρύτερη κοινωνία, μη εξαιρούμενη της κοινωνίας των
κληρικών. Ακόμα και ο ασπασμός που γίνεται πριν το «Πιστεύω» μεταξύ των
συλλειτουργούντων κληρικών γίνεται από απόσταση, ψυχρά και τυπικά, που
κάθε άλλο εκφράζει αγάπη.
Ο φόβος να εκφράσουμε τα αισθήματά μας έχει βαθιές θεολογικές ρίζες,
που θεωρεί αμαρτία τον έρωτα, τη φιλία, τη συμπάθεια. Μια θεολογική
θεώρηση που παραπέμπει στη Δυτική αντίληψη περί αμαρτίας, που επηρέασε
και τους ποιμένες και διδασκάλους της καθ’ ημάς Ανατολής, που με τη
σειρά τους επηρέασαν τον κόσμο.
Μια απλή ματιά στους βίους και τα συγγράμματα των Πατέρων μας θα μας
βεβαιώσει πως ζούσαν φυσιολογικά, χωρίς νευρώσεις και καταπιέσεις
εσωτερικές. Εξέφραζαν τα αισθήματά τους με λόγια, κινήσεις και έργα, με
απλότητα καρδιάς. Δεν είχαν την καχυποψία που σκοτώνει τις σχέσεις ούτε
τις αναστολές στην έκφραση των αισθημάτων που δημιουργούν απόσταση.
Ο
Απόστολος Παύλος στις επιστολές του καταλήγει με την προτροπή
«Ασπάσασθε αλλήλους εν αγίω φιλήματι. Ασπάζονται υμάς οι άγιοι πάντες»
(Β΄Κορ.13,12) που σημαίνει «φιληθείτε μεταξύ σας με άγιο φίλημα. Σας
φιλούν όλοι οι άγιοι (δηλ. οι χριστιανοί)». Είναι ενδεικτική της
θεώρησης που υπάρχει, η μετάφραση του «ασπάσασθε» με «χαιρετήστε» και
του «ασπάζονται» με «σας χαιρετούν».
Κι ακόμα, μελετώντας τα συγγράμματα των Πατέρων που απευθύνονται στους
φίλους ή στα πνευματικά τους παιδιά, βλέπει κανείς με πόση στοργή
γράφουν, χωρίς να φοβούνται να εκφραστούν.
Ασφαλώς η περιρρέουσα εκκλησιαστική ατμόσφαιρα όχι μόνο δεν βοηθά αλλά
ενθαρρύνει την καταπάτηση των αισθημάτων, σ’ αντίθεση με την παράδοσή
της. Το αποτέλεσμα στη ζωή των ανθρώπων είναι τραγικό, γιατί χάνεται η
επικοινωνία που είναι στη φύση μας. Γράφει ο Μ. Βασίλειος: «Ο
Θεός που μάς έπλασε μας έδωσε την χρήση του λόγου για να φανερώνουμε ο
ένας στον άλλο τις σκέψεις των καρδιών και να μεταδίδουμε ο καθένας στον
πλησίον, λόγω της κοινωνικότητας της φύσεως, σαν από κάποια ταμεία,
προσφέροντας τις σκέψεις από τα κρυπτά της καρδιάς».
Η αλλαγή δεν γίνεται ούτε με εντολές άνωθεν ούτε με φοβίες δικές μας.
Δεν αλλάζει, δηλαδή, τη νοοτροπία που φυτεύτηκε μέσα μας καμιά εγκύκλιος
συνόδου ούτε με το να φοβόμαστε μήπως κάνουμε υπερβολές. Δεν περπατούμε
μην τυχόν πέσουμε;
Η συνειδητοποίηση, πρώτα, της αναγκαιότητας της φυσιολογικής ανθρώπινης
έκφρασης των αισθημάτων και η λίγη έστω προσπάθεια για αλλαγή, μετά, θα
προκαλέσουν μεγάλη χαρά στην καρδιά του ανθρώπου. Γιατί θα βιώσει το
ομοούσιο της Τριαδικής σχέσης, θα βρει τη φύση του και θα ευχαριστεί το
Θεό για το μεγάλο δώρο να αγαπά και να το εκφράζει.
