«ΔΟΣ ΜΟΙ ΚΥΡΙΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΗΝ ΧΡΗΣΤΟΤΗTΑ ΒΑΛΕΙΝ ΑΡΧΗΝ»
(Ἄγ. Ἀρσένιος)
Ἅπαντα τά ἐν τῇ ἐκκλησιαστικῇ λατρείᾳ ἐν σοφίᾳ ἐθέσπισαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες, πιστῶς ἀκολουθοῦντες τήν Ἀποστολικήν, Παράδοσιν. Οὕτω συνέταξαν τήν ἑπταδικήν ἀκολουθίαν τοῦ ἡμερονυκτίου(1), ἤτοι τάς καθορισμένας εὐχᾶς πρός συγκεκριμμενας ὥρας τοῦ ἡμερονυκτιουκαι εὑρίσκονται διατετυπωμέναι εἰς τό εἰδικόν ἐκκλησιαστικόν βιβλίον, τό «ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ».
Αὐτό τό ὁποῖον τώρα θέλομεν νά τονίσωμεν εἶναι ἕνα μήνυμα τό ὁποῖον μεταδίδουν ὅλαι ὁμοῦ αἱ προσευχαὶ αὗται εἰς ὅποιον ἐν συναισθήσει τάς ἐπιτελεῖ. Τουτέστιν τὸ νά αἰσθάνεται ὡσἄν νά ἔχῃ ἀρχίσει ἡ ζωή τοῦ τήν ἡμέραν ἔκεινην καί νά θέτῃ νέαν ἀρχήν διά τήν πνευματικήν τοῦ πρόοδον(2).
Κάθε ἄνθρωπος εἰς τήν θέαν ἑνός νεκροῦ αἰσθανεται νά ἀναμοχλεύωνται ἐντός του πνευματικαί ἀνησυχίαι περί τοῦ προορισμοῦ τοῦ ἄνθρωπου, τῆς ζωῆς μετά θάνατον κ.ἄ.. Δέν εἶναι ὀλιγοι τοῦτοι οἱ ὁποῖοι ἐπηρεασμένοι ἀπό τάς πολύ διαδεδομένας ἐκ τῆς ἀρχαιότητος θεωρίας περὶ μετενσαρκώσεως, ἀναρωτιῶνται: «διατί ὁ θεός νά δίδη εἰς κάθε ἄνθρωπον μόνον μίαν ζωήν; Δέν θά ἦτο καλύτερον ἐὰν εἴχωμεν πολλὰς ζωὰς διά νά δοκιμασθῶμεν»; Ἀποτελεῖ δεδομένον τῆς ἁγίας μας Πίστεως ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος μίαν φορὰν ἔρχεται εἰς τόν κόσμον καί μίαν φοράν ἀποθνησκει(3). Εὐκαιρίας ὅμως τελειοποιήσεως ἔχει πολλὰς. Ὅπως διδασκόμεθα ἐκ τῶν ἰ. ἀκολουθιῶν ἔχει τουλάχιστον τόσας εὐκαιρίας, ὅσαι εἶναι αἱ ἡμέραι τῆς ζωῆς του.
Τό διάστημα μιᾶς ἡμέρας ὁμοιάζει μέ μίαν ζωή εἰς μικρογραφίαν. Τό πρωΐ ἐγειρόμενοι βλέπομεν τό φῶς τῆς ἡμέρας, ὡσάν νά γεννώμεθα, ἐνῶ τό ἑσπέρας πίπτομεν εἰς τήν κατάστασιν τοῦ ὕπνου, ὁ ὁποῖος ἐπέχει τόν τόπον τοῦ θανάτου.
Λαμβανομένου ὕπ᾿ ὄψιν ὡς μέσου ὄρου ζωῆς τά ἑβδομήκοντα ἔτη, ἔχει πλέον ἡ εἴκοσι πέντε χιλιάδας ἡμέρας μέ ἰσαρίθμους γεννήσεις, κατά τάς ὁποίας δύναται νά βάλῃ νέαν ἀρχήν εἰς τήν ἐργασίαν τῆς σωτηρίας του. Ἔχει ἐπιπλέον τό πλεονέκτημα, ὅτι κατά τήν ἀρχήν τῆς κάθε νέας εὐκαιριας κληρονομεῖ καί ὅλην τήν ἐμπειρίαν τοῦ προηγουμένου καιροῦ καί ἠμπορεῖ νά ἀγωνισθῇ μέ καλύτερον τρόπον.
Εἶναι ὅμως, ἀρκετόν το διάστημα μιᾶς, ἡμέρας διά νά προοδεύσῃ πνευματικῶς ὁ ἄνθρωπος; «Εἶπεν ὁ ἀββᾶς Ἁλώνιος, ἐάν θέλει ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ πρωΐ ἕως ἑσπέρας ἔρχεται εἰς μέτρον θεῖον» (Γεροντ. σελ. 20). Εἶναι ὡστόσο ἀναγκαῖον νά βιώνη δύο πνευματικὰς καταστάσεις: α) Κάθε πρωΐ νά αἰσθάνεται ὡς «ἀρτιγέννητον βρέφος», «ἀποθέμενος πᾶσαν κακίαν καί πάντα δόλον καί ὑποκρίσεις καί πᾶσας καταλαλιᾶς», ὥστε κατά τήν διάρκειαν τῆς ἡμέρας νά αὐξηθῇ εἰς σωτηρίαν» (Α´ Πέτρ. Β 1-3). β) Νά αἰσθάνεται καθημερινῶς ὡσἄν ἡ ζωή του νά τελειώνῃ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ - ὅτι ὁ βίος τοῦ εἶναι κυριολεκτικῶς ἐφήμερος - συμφώνως πρὸς τόν λόγον τοῦ Κυρίου: «Μή μεριμνήσητε εἰς τήν αὔριον· ἀρκετόν τῇ ἡμέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς» (Ματθ, ΣΤ´ 34). Ἡ μνήμη τοῦ ἐπικειμένου θανάτου κωλύει ἠμᾶς ἀπό κάθε ἁμαρτίαν.
Λέγει σχετικῶς καί ὁ Ἄγ. Ἰσαὰκ ὁ Σύρος: «Σύ οὖν ὅταν θέλῃς βαλεῖν ἀρχὴν εἰς ἔργον σου, πρῶτον διαθήκην (=συνθήκην) ποίησον μεταξύ σοῦ καί τοῦ Θεοῦ ὡς μή ἔχων ζωήν ἐν τῷδε τῷ βίῳ καί ὥσπερ προευτρεπισθεῖς πρός θάνατον καί πάντι ἀπελπίσας τῆς παρούσης ζωῆς ταύτης· καί τοῦτο ἔχε ἐν τῇ διανοία σου καί οὕτω δυνήσει, τοῦ Θεοῦ συνεργείᾳ, ἀγωνίσασθαι καί νικῆσαι» (Εὐεργετ., τόμ. Α´, σελ. 407).
Πῶς ὅμως συντελεῖ ἡ ἑπταδική τῆς ἡμέρας ἀκολουθία εἰς τήν βίωσιν τῆς καθημερινῆς ἀνανεώσεως τῶν πνευματικῶν μας προσπαθειῶν; Τό μήνυμα τῆς θέσεως νέας ἀρχῆς τό δίδει ἡ ἀκολουθία τῆς πρώτης ὥρας, Ἡ τρίτη ὥρα μᾶς πληροφορεῖ ὅτι εἰς νέαν προσπάθειάν μας χρειαζόμεθα τήν βοήθειαν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ ἕκτη ὥρα μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι κατά τόν ἀγῶνα μας πρέπει νά «ἄρωμεν τόν σταυρόν μας» καί νά πάθωμεν, πολλά. Ἡ ἐννάτη ὅτι ὁ, Χριστός δι᾿ ἡμᾶς ἀπέθανε καί ἐλύτρωσεν ἡμᾶς ἀπό τῶν ἀνομιῶν ἡμῶν, δι᾿ τοῦτο ἅς μή ἀπελπιζώμεθα ἐνθυμούμενοι καί τόν Ληστήν. Ὁ Ἑσπερινός μᾶς καλεῖ νά δοξάσωμεν Αὐτόν ὁ ὁποῖος ἔπλασε τήν κτίσιν ὅλην καί ἡμᾶς τούς ἴδιους.
Τό Ἀπόδειπνον μᾶς προτρέπει νά μετανοήσωμεν ἐνώπιον τοῦ ἐπικειμένου θανάτου. Τό Μεσονυκτικόν νά εἴμεθα πάντοτε ἕτοιμοι διά τήν ἀνάστασιν τῶν νεκρῶν καί τόν ἐρχομόν τοῦ Κυρίου. Ὁ δέ Ὄρθρος τήν μέλλουσαν κρίσιν καί τήν ζωήντοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ὁ ῎Ορθρος προσμετρᾶται πάντοτε μέ τήν πρώτη ὥρα ὡς μία ἀκολουθία, διότι εἶναι τά δύο ἄκρα τά ὁποῖα συνενοῦνται διά νά κλείση ὁ κύκλος τῆς ἡμερονυκτίου ἀκολουθίας.
Παναγία Πορταΐτισσα
