Περί τοῦ ὀνόματος τῆς Ὁσίας ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΗΣ τῆς Κλεισοῦρας

Περί τοῦ ὀνόματος τῆς Ὁσίας ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΗΣ τῆς Κλεισοῦρας, π. Δημ. Ἀθανασίου

Οσία Σοφία της Κλεισούρας, Oσία Γερόντισσα Μυρτιδιώτισσα,

Οσία Σοφία Μοναχή ή Οσία Σοφία ;

Ένα σύγχρονο αγιολογικό θέμα. 

Έρευνα: Πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου.

 

Εισαγωγικά

 

Ένα θέμα, που αφορά τη νεοφανή Οσία, η οποία ασκήτεψε στη Μονή Κλεισούρας της Καστοριάς, είναι το τελικό όνομα με το οποίο  θα πρέπει να τη  μνημονεύουμε.

Η Οσία είναι Αγία, που την ευλαβούνται  και οι Γ.Ο.Χ και οι Νεοημερολογίτες .

Όμως το θέμα περιπλέκεται και μόνο από μια μικρή έρευνα στα επίσημα γραπτά κείμενα (επίσημη Συνοδική Πράξη Αγιοκατάταξης, Ακολουθίες, κ.α.), στα βιβλία που έχουν εκδοθεί και σε άλλα  στοιχεία που υπάρχουν.

Τα ονόματα: Η Οσία Σοφία της Κλεισούρας, Oσία Γερόντισσα Μυρτιδιώτισσα, Οσία Σοφία Μοναχή και  Οσία Σοφία Χοτοκουρίδου είναι αυτά που καταγράφονται.

Επίσης στο μεγαλύτερο μέρος του σχετικού υλικού που κυκλοφορεί (κείμενα, εικόνες κλπ.), υπάρχει η επίμονος παρουσίαση της Αγίας ως απλής λαϊκής, ως Σοφίας, χωρίς να αναγνωρίζεται η Μοναχική ιδιότητα της Οσίας Γερόντισσας και χωρίς καμία απολύτως αναφορά στο μοναχικό όνομα αυτής, τ.ε. Μυρτιδιώτισσα.

Πρώτη φορά έμαθα  για τη σύγχρονη Αγία Γερόντισσα όταν κυκλοφόρησε η βιογραφία της από την Ιερά Μονή Αγ. Κυπριανού και Ιουστίνης Φυλής. Τότε υπηρετούσα τη στρατιωτική μου  θητεία  στην περιοχή της Κοζάνης. Εκεί είχα την ευκαιρία να γνωρίσω Ποντίους, που οι πρόγονοί τους ήλθαν στην Ελλάδα μετά τα γεγονότα της Ποντιακής γενοκτονίας και οι περισσότεροι ακολουθούσαν το Παλαιό Εορτολόγιο. Μάλιστα δε στην Πτολεμαΐδα υπάρχει και ενορία του Παλαιού Ημερολογίου της Συνόδου των Ενισταμένων. Η πνευματική σχέση της Οσίας με τον Επίσκοπο  Κυπριανό (τότε Αρχιμανδρίτη) φαίνεται και από τις φωτογραφίες που δημοσιεύονται.

Στο παρακάτω άρθρο γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής των στοιχείων που υπάρχουν, ώστε τελικά να αποκατασταθεί η αλήθεια.

Καταγραφή των υπαρχόντων στοιχείων.

Α. Μαρτυρία από τον τάφο της.

Φωτογραφίες που υπάρχουν από τον τάφο της Οσίας, μαρτυρούν τη μοναχική της ιδιότητα, χωρίς να αναφέρεται το μοναχικό της όνομα. Όπως φαίνεται στην πλάκα που υπήρχε κάτω από τον Σταυρό του τάφου  γράφεται:

ΣΟΦΙΑ ΧΟΤΟΚΟΥΡΙΔΟΥ ΜΟΝΑΧΗ

ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ. ΑΠΕΒΙΩΣΕ 6.5.74.

ΕΤΩΝ 78

Άξιο απορίας παραμένει το γεγονός ότι η Οσία τάφηκε πίσω από το Παρεκκλήσιο του Τιμίου Προδρόμου, που βρίσκεται σε αρκετή απόσταση από τη Μονή. Γραπτές πληροφορίες  λένε ότι αυτός ο χώρος ήταν το κοιμητήριο της Μονής, χωρίς όμως αυτό  να επιβεβαιώνεται.

β. Κείμενο επίσημης  Αγιοκατάταξης από το Οικουμενικό Πατρια-ρχείο.

Στο επίσημο κείμενο της Αγιοκατάταξης του Οικουμενικού Πατριαρχείου πουθενά δεν γίνεται αναφορά για τη μοναχική ιδιότητα της Οσίας.

Στην τελευταία παράγραφο διαβάζουμε: «Διο και θεσπίζομεν Συνοδικώς και εν Αγίω διακελευόμεθα Πνεύματι, όπως η ειρημένη Οσία Σοφία Χοτοκουρίδου συναριθμείται ταις Αγίαις της Εκκλησίας…».

Γ. Ακολουθία της Οσίας Σοφίας της Κλεισούρας – ποίημα Χαραλάμπους Μπούσια.

Πρόκειται για την Ακολουθία που χρησιμοποιείται κατά την εορτή της Οσίας. Δεν αναφέρεται πουθενά η μοναχική της ιδιότητα. Το Συναξάριο που γράφεται στην Ακολουθία είναι το παρακάτω:

Τῇ ΣΤ΄ τοῦ αὐτοῦ Μηνός Μαϊου, μνήμη τῆς Ὁσίας καὶ Θεοφόρου Μητρὸς ἡμῶν Σοφίας, τῆς ἐν τῇ Μονῇ τῆς Παναγίας τῆς Κλεισούρας θεοφιλῶς ἄρτι ἀσκησάσης.

Χάριτι σοφισθεῖσα, Σοφία θείᾳ, Σοφῶς ἤσκησας ἄρτι, ἐν τῇ Κλεισούρᾳ.

Ἡ Ὁσία καὶ θεοφόρος Μήτηρ ἡμῶν Σοφία, ἡ ῥακένδυτος, αλλὰ πνευματοφόρος Ἀσκήτρια τῆς Κλεισούρας, ἐγεννήθη ἐν Ἀρδάσσῃ τοῦ Πόντου τῷ 1883. Ἀκολουθήσασα τῶν προσφύγων τῷ δρόμῳ μετὰ τὴν ἐπὶ τῆς γενετείρας αὐτῆς κώμης ἐπιδρομῆς τῶν υἱῶν τῆς Ἄγαρ καὶ τὴν στέρησιν τοῦ αὐτῆς συζύγου καὶ τέκνου ἦλθεν εἰς Ἀναῤῥάχην Ἑορδαίας. Ποθοῦσα τὴν ἀσκητικὴν πολιτείαν, τὴν πρώτην αὐτῆς καλιὰν τῶν ἀγώνων ἔπηξεν ἐν τῇ Μονῇ τοῦ Ἁγίου Μάρκου Φλωρίνης, ἔνθα παρέμεινεν ἐπὶ διετίαν. Τῇ προτροπῇ ὅμως τῆς Κυρίας Θεοτόκου, κατεστάθη ἐν τῇ Μονῇ Αὐτῆς, τῇ ἐν Κλεισούρᾳ τῆς Καστορίας κειμένῃ, ἔνθα ἐπὶ τεσσαράκοντα καὶ ἑπτὰ συναπτὰ ἔτη θεοφιλῶς ἠγωνίσατο. Οὐκ ἔχουσα κλίνη πρὸς ἀνάπαυσιν τοῦ χοϊκοῦ αὐτῆς σαρκίου, ὑπέμεινε τὸ ψῦχος τοῦ χειμῶνος καθημένη παρὰ τὴν ἑστίαν τοῦ αὐλείου χώρου τῆς Μονῆς, τὴν ἀπέναντι τῆς μεσημβρινῆς θύρας τοῦ Καθολικοῦ, ἀτενίζουσα τὴν ἱλαρὰν μορφὴν τῆς Θεοτόκου ἐν τῷ αὐτῆς ὑπερθύρῳ. Λιτοδίαιτος καὶ ῥακένδυτος καὶ ἐνίοτε χρησιμοποιοῦσα μωρὰς προσποιήσεις τῆς ἀρετῆς ἤνυσε τρίβον καὶ σχολάζουσα τῇ ἀδιαλείπτῳ καρδιακῇ προσευχῇ κατὰ μέθεξιν ἐθεώθη. Πλουσίαν εἵλκυσε τὴν χάριν τοῦ Παναγίου Πνεύματος καὶ ηξιώθη οὐ μόνον διορατικοῦ χαρίσματος ἀλλὰ καὶ ἰαματικοῦ. Προσηνὴς πάντοτε ὑπεδέχετο τοὺς τῆς Μονῆς ἐπισκέπτας διδάσκουσα αὐτοὺς τὴν μετάνοιαν και τὴν χρηστοήθειαν. Προϊδοῦσα τὴν τελευτην αὐτης ἐκοιμήθη τὸν ἐμπρέποντα Ὁσίοις ὕπνον τῇ ΣΤ΄ Μαϊου τοῦ σωτηρίου ἔτους 1974. τὰ ἱερὰ αὐτῆς λείψανα, ἀνακομισθέντα και εὐωδιάζοντα ἀποθησαυρίζονται εἰς τὴν Ἱερὰν τῆς Κλεισούρας Μονήν, παρέχοντα τοῖς πιστοῖς ἰάματα».

Δ. Ακολουθία Αγίας Σοφίας. Ποίημα Πορφυρίου Μοναχού  2001.

Η Ακολουθία αυτή δημιουργήθηκε  το 2001, «κατ’  αίτησιν Αρχιμανδρίτου Παύλου Αποστολίδη, τότε μεν Ηγουμένου-Εφημερίου Μονής-Σωματείου Παναγίας Σουμελά, στο Βέρμιο, τώρα δε Μητροπολίτη Δράμας».

Στο Συναξάριο της Ακολουθίας αναγράφονται τα εξής:

Τῇ ς΄Μαΐου μηνός, κατά τό σωτήριον έτος 1974, ἐκοιμήθη εἰς τήν κατά Κλεισούραν Μονήν τοῦ Γενεσίου τῆς  Θεοτόκου, ἡ ὁσίας μνήμης καί  μεγάλης ἀσκήσεως Γερόντισσα Σοφία, ἡ διά τοῦ  μεγάλου καί  ἀγγελικοῦ σχήματος ἐπικληθεῖσα Μυρτιδιώτισσα μοναχή, ἡ ταφή δέ  τοῦ  σεπτοῦ αὐτῆς λειψάνου ἐγένετο κατά τήν ἑπομένην, τήν ἑβδόμην τοῦ  ἰδίου μηνός. ἡ ἀνακομιδή δέ  τῆς  ἁγίας αὐτῆς κάρας καί  τῶν λοιπῶν ὀστέων ἐγένετο κατά τήν 7ην Ἰουλίου μηνός, μετά παρέλευσιν ἐτῶν ἑπτά, κατά τό ἔτος 1981. Ἐπανεύρεσις δέ  καί  μετακομιδή κατά τό ἑσπέρας Τετάρτης πρό τῆς  Ἀναλήψεως,

Στην υπόλοιπη Ακολουθία η Οσία προσφωνείται ως Σοφία, χωρίς να αναφέρεται πουθενά το μοναχικό της όνομα.

Ε. Το βιβλίο «Σοφία η ασκήτισσα της Παναγία». Έκδοση Ιεράς Μονής Γενεθλίου της Θεοτόκου Κλεισούρας, 2002.

Στις σελίδες 158 και 159 του παραπάνω βιβλίου και στην ενότητα «Η κουρά της Σοφίας», γράφονται τα εξής:

«Σημασία πάντως έχει, ότι η ίδια, αν και φορούσε μαύρα, δεν θυμάται κανείς να την είδε με τα καλογερικά ενδύματα, ούτε με το σχήμα. Μόνο λόγο πριν ξεψυχήσει, φώναξε τον τυπικό Ηγούμενο της Παναγίας και του είπε: «Παιδί μου Νεκτάριε, ήρθαν ο Κυπριανός και με έκανε καλο-γριά και με είπαν Μυρτιδιώτισσα».

Επίσης στην σελίδα 92, του ίδιου βιβλίου και στην ενότητα «Επιστολή από τις Οινούσες», γράφονται τα εξής.

«..Μοναχές από το γυναικείο Κοινόβιο Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Οινουσών της Μητροπόλεως Χίου, με τις οποίες η Σοφία διατηρούσε πνευματικούς δεσμούς και παρεβρισκόταν στην  κουρά της, στέλνοντάς μας ένα σχέδιο του αγιογραφείου της μονής τους, με τη μορφή της Σοφίας περιγράφουν στιγμές από τη γνωριμία τους στο μοναστήρι της Παναγίας Κλεισούρας (Επιστολή 18-6-1998).

«Με τη μακαριστή Γερόντισσα Μυρτιδιώτισσα είχαμε ισχυρούς πνευματικούς δεσμούς. Αγαπούσε ιδιαίτερα και σεβόταν τη Σεβαστή Μητέρα μας Μαρία Μυρτιδιώτισσα ΜοναχήΠπροσκυνήτρια (κατά κόσμο Κατίγκω Πατέρα). Η σεβαστή Μητέρα μας την επισκέφτηκε τρείς φορές, κάθε φορά με διαφορετικές αδελφές. Σε κάθε αδελφή έλεγε κάτι από την προσωπική πνευματική της ζωή, που έδειχνε το διορατικό της χάρισμα…

Χαρακτηριστικό γεγονός ήταν το κόψιμο των μαλλιών της. Είχε μια τεράστια κοτσίδα, σχεδόν το ¼ του σώματός της. Ήταν μια συμπαγής μάζα από άλουστα κι αχτένιστα μαλλιά, αγκάθια, χώματα και ακαθαρσίες προβάτου. Ήταν ο κανόνας της για 40 περίπου χρόνια. Το ψαλίδι για τις μοναχικές κουρές ήταν τελείως άχρηστο, για να κόψει αυτό το φοβερό μπέρδεμα. Έτσι ο γερο – φύλακας έφερε ένα μεγάλο ψαλίδι που κούρευε τα πρόβατά του. Με κόπο πολύ και τεράστια υπομονή της έκοψε η σεβ. Μητέρα μας την κοτσίδα και εκείνη αθώα ψυχούλα της έδινε συνέχεια ευχές που ξαλάφρωσε το κεφαλάκι της. Τελευταία φορά την επισκεφτήκαμε την 22 Ιουνίου 1973….»

Επίσης  στη σελίδα 95 γράφονται και τα εξής. «…Έχουμε τα μαλλιά της κουράς της…».

Σχόλια – Συμπεράσματα.

Αποτελεί άξιο απορίας, γιατί αναφέρεται ότι μοναχές της κοινοβιακής Μονής Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Οινουσών απέστειλαν την επιστολή και όχι η Μονή (ηγουμενοσυμβούλιο).

Όταν Ηγουμένη της Μονής ήταν η Μαρία Μυρτιδιώτισσα, η Μονή ακολουθούσε το παλαιό Εορτολόγιο και ανήκε σε Σύνοδο των Γ.Ο.Χ.
Επαληθεύεται η κουρά της Οσίας, με ανάδοχο την ηγουμένη Μαρία Μυρτιδιώτισσα.

Να σημειώσουμε εδώ, ότι η ιερά μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Οινουσσών Χίου, που ίδρυσε η Γερόντισσα Μαρία Μυρτιδιώτισσα Πατέρα ακολουθεί το Παλαιό Ημερολόγιο, χωρίς εκκλησιαστική κοινωνία με την Εκκλησία της Ελλάδος. Αυτό ωστόσο δεν εμπόδισε το σεβασμό που χαίρει η Γερόντισσα (όπως και άλλοι Γέροντες του Παλαιού) από τους Ορθόδοξους Χριστιανούς του Νέου Ημερολογίου, σεβασμό που εκδηλώθηκε κατά την κοίμησή της.

Με χαρά είδαμε ότι το Ησυχαστήριο της Παναγίας αναγράφεται – για λόγους ιστορικούς, αλλά και σεβασμού – στον κατάλογο των ιερών μονών της μητρόπολης Χίου, Ψαρών και Οινουσσών ν.ημ. (, σελ. 82- https://docs.google.com/file/d/0B2BZaUpVes2oY1M0bUNOejF5VVU/edit).

Επισημαίνουμε επίσης, ότι εδώ φαίνεται η σχέση της οικογένειας Πατέρα με πνευματικούς ανθρώπους και του Παλαιού Ημερολογίου (π.χ. Γέροντας Ιερώνυμος της Αίγινας, γιατρός Αλέξανδρος Καλόμοιρος) και του Νέου Ημερολογίου (π.χ. Φ. Κόντογλου, Δ. Παναγόπουλος, π. Θεόκλητος Διονυσιάτης). Βεβαίως και με το Γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο, που ανήκε στην Εκκλησία του Νέου Ημερολογίου, αν και ήταν φίλος του Παλαιού.

ΣΤ. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.youtube.com/ watch?v=z2Zn2JDI6rg υπάρχει video με τίτλο ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑ ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ – Η ΑΣΚΗΤΡΙΑ ΤΗΣ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ, όπου αναφέρονται τα εξής.

«Την 12η Οκτωβρίου 1971 έγινε η κουρά της. Ήταν 85 ετών. Ως Μυρτιδώτισσα μοναχή πλέον ομολογούσε την εμπειρία της κουράς της. Έλεγε. «Φως μέσα στο φως. Ήταν όλοι εκεί. Τι λόγια ήταν αυτά. Η Παναϊα  ηγάπησεν τόσον πολλά εμένα την αμαρτωλέσα».

Περιγραφή όσων θαυμαστών έλαβαν χώρα κατά την πλουσίως ευλογημένη εκείνη περίσταση, παρατίθεται στο βιβλίο του Μητροπολίτου κ. Κυπριανού, Η Γερόντισσα Μυρτιδιώτισσα, Η Ασκήτρια της Κλεισούρας, 1886-1974, Φυλή Αττικής 1998, σελ. 153-159.

Η Κανονικότητα της κουράς της Οσίας Σοφίας.

Η Οσία Γερόντισσα δέχθηκε το Μέγα και Αγγελικό Σχήμα τον Οκτώβριο του 1971, μετονομασθείσα από Σοφία σε Μυρτιδιώτισσα Μοναχή, από τον τότε Αρχιμανδρίτη Κυπριανό, μετέπειτα Μητροπολίτη Ωρωπού και Φυλής του Πατρίου Ημερολογίου, Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης Φυλής Αττικής. Ανάδοχος παρέστη η μακαριστή Γερόντισσα Μαρία Μυρτιδιώτισσα Μοναχή, Κτιτόρισσα και Καθηγουμένη της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Οινουσσών Χίου.

Ένα σοβαρό εκκλησιαστικό θέμα που προέκυψε έχει σχέση με την κανονικότητα της κουράς της.

Στο βιβλίο «Σοφία, η Ασκήτισσα της Παναγίας» (Έκδοση Ι. Μ. Γενεθλίου της Θεοτόκου Κααστοριάς, 2002) και στις σελίδες 158 και 159, αμφισβητείται πλήρως η κανονικότητα της κουράς της Οσίας, επειδή έγινε χωρίς την άδεια του οικείου Μητροπολίτη. Χαρακτηριστικό είναι και το παρακάτω απόσπασμα.

«Οι Ιεροί Κανόνες της Εκκλησίας, όταν γίνεται μια αντικανονική κουρά, επιβάλλουν ο μεν κληρικός να τιμωρείται, ο δε μοναχός να μεταφέρεται σε άλλο μοναστήρι, όπου τηρείται η εκκλησιαστική ευταξία. Στην περίπτωση της Σοφίας ποιοι Ιεροί Κανόνες να εφαρμοσθούν και ποιος να τους εφαρμόσει;» (σελ.159 του παραπάνω βιβλίου).

Όμως θα πρέπει στο σημείο αυτό να υπογραμμίσουμε και τα παρακάτω.

Η Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου Κλεισούρας, όσο ζούσε η Οσία ήταν ΔΙΑΛΥΜΕΝΗ ΑΝΔΡΙΚΗ ΜΟΝΗ, με τυπικά διορισμένο Ηγούμενο από την Μητρόπολη Καστοριάς. Τότε διοικούνταν από το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου των απανταχού Κλεισορέων «Ο Άγιος Μάρκος», με έδρα τη Θεσ/νίκη. Αυτό πλήρωνε για τη γενική συντήρηση της Μονής, αλλά και τον Ηγούμενο αυτό τον προσκαλούσε. (σελ.158 ).

Η Οσία ήταν φιλοξενούμενη στη Μονή, χωρίς ποτέ να γίνει δόκιμη, μια και το μοναστήρι ήταν ανδρικό. Πολλές φορές διώχτηκε από εκεί, αλλά η Παναγία, με θαυματουργικό τρόπο την ξαναέφερνε πίσω. Επομένως με αυτές τις συνθήκες μπορούμε να θέτουμε θέματα κανονικότητας;

Η Οσία Γερόντισσα Σοφία-Μυρτιδιώτισσα, τυγχάνει πρόσωπο ΚΟΙΝΗΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ τόσο από τους πιστούς του Παλαιού Ημερολογίου, όσο και από τους Νεοημερολογίτες.

Το ότι ασκήτεψε σε Νεοημερολογιτικό μοναστήρι δεν είναι παράξενο. Και ο γέροντας Αββακούμ ο Ἀνυπόδητος, αν και ήτανε Ζηλωτής, ανήκε στην αδελφότητα της Μεγίστης Λαύρας, η οποία μνημόνευε και μνημονεύει κανονικά του Οικουμενικού Πατριάρχη.

Η ανάδοχός της, Γερόντισσα Μαρία Πατέρα, δεν πρέπει καθόλου να μας παραξενεύει το ότι ανήκε σε άλλη Παράταξη του Παλαιού Ημερολογίου, αφού όπως και ο Μητροπ. Κυπριανός, η Γερόντισσα ήταν γνωστή για την μετριοπαθή (μη ακραία δηλαδή) στάση της, καθώς είχε και πνευματικές σχέσεις με ανθρώπους του Νέου Ημερολογίου. Άρα, δεν πρέπει να μας φαίνεται παράξενο το ό,τι δέχθηκε να γίνει ανάδοχος της Οσίας Μυρτιδιώτισσας, ειδικά τη στιγμή που η πρόταση αυτή έγινε από πνευματικό της αδελφό (τόσο η Γερόντισσα Μαρία, όσο και ο Γέροντας Κυπριανός, ήτανε πνευματικά παιδιά του Γέροντα Φιλόθεου Ζερβάκου).

Τέλος πριν κλείσουμε, αξιοπρόσεκτο είναι να λάβουμε υπόψη μας ότι: Πρώτος ο Μητροπ. Κυπριανός και η δικαιοδοσία του (Ιερά Σύνοδος Ενισταμένων), διακήρυξαν τοπικώς την αγιότητα της μακαριστής Γεροντίσσης Μυρτιδιωτίσσης και αγιογράφησαν εικόνα της.

Τα παραπάνω ελπίζω να θεωρούνται αρκετά προς αποκατάσταση της αλήθειας.

Ο Αρχμ. Κυπριανός ήταν αρχικά Ιερεύς της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο οποίος το 1969 προσχώρησε στους Αυξεντιακούς Γ.Ο.Χ. Η προσχώρησή του αυτή είχε ως συνέπεια την καθαίρεσή του από τη Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος του Ν.Η.

Η Ιερωσύνη και η καθαίρεση.

Οι διάφορες υπηρεσίες στις τοπικές Εκκλησίες, δηλαδή οι Αρχιεπίσκοπος, Μητροπολίτες, Σύνοδος, επιβάλλουν κατά καιρούς πειθαρχικές ποινές σε κληρικούς που ανήκουν στην εκκλησιαστική τους δικαιοδοσία. Όπως π.χ. αργία, καθαίρεση, ακοινωνησία, στέρηση μισθού κ.λ.π. Καμμία όμως, από αυτές τις διοικητικές ποινές, δεν μπορεί να αφαιρεί από τον Ιερέα τη Χάρη της Ιερωσύνης, διότι η Ιερωσύνη παραμένει ανεξάλειπτη.

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Θεολογία, επειδή τη Χάρη της Ιερωσύνης την παρέχει ο Τριαδικός Θεός, δεν μπορεί να την αφαιρέσει άνθρωπος και επομένως είναι ανεξάλειπτη.

Επειδή η Ιερωσύνη είναι ανεξάλειπτη, αυτό σημαίνει, ότι και τα Ιερά Μυστήρια που τελούν Κληρικοί, που τυχόν έχουν (προσωρινά) διοικητικά καθαιρεθεί, είναι έγκυρα. Συνεπώς, αυτή η ποινή της καθαίρεσης, ουσιαστικά ταυτίζεται με μια διοικητική απαγόρευση τέλεσης ιεροπραξιών, την οποία επιβάλλει κάποια χρονική στιγμή η εκκλησιαστική Διοίκηση σε κάποιον κληρικό. Μπορεί όμως να έρθει η επόμενη διοίκηση και να κάνει άρση – ακύρωση της ποινής αυτής.

Μήπως όμως, έχει αποφασίσει, κάτι η Διοικούσα Εκκλησία Ελλάδος (κρατική Αρχή), για το θέμα του ανεξάλειπτου της Ιερωσύνης ή η Εκκλησία, γενικώς;

Σύμφωνα με τον Καθηγητή του Πανεπιστημίου Παναγιώτη Μπούμη, «η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει αποφασίσει επισήμως για το θέμα αυτό».

Ο κ. Μπούμης αναφέρει: «Στο προκείμενο ζήτημα, δηλ. για το ανεξάλειπτο ή όχι της ιερωσύνης, μπορούμε να εφαρμόσουμε τους λόγους του Κυρίου: ‘’Όσα εάν δήσητε επί της γης, έσται δεδεμένα εν ουρανώ’’(Ματθ. 18, 18)».

Σύμφωνα πάλι με τον ίδιο καθηγητή, η καθαίρεση δεν μπορεί να καταργήσει τη Χάρη της Ιερωσύνης. Και λέει: «Καθαίρεση, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι είναι η αναστολή της ενεργείας του χαρίσματος της ιερωσύνης».

Ο ίδιος γράφει για την καθαίρεση, ότι δεν αφαιρεί τη Χάρη της Ιερωσύνης: «Επειδή ακριβώς η καθαίρεση είναι αναστολή της ενεργείας του χαρίσματος της Ιερωσύνης, και όχι αφαίρεση αυτού, γι’ αυτό, εάν τυχόν ένας καθηρημένος κληρικός αθωωθεί από άλλο δικαστήριο, επανέρχεται στην τάξη των κληρικών, χωρίς νέα χειροτονία». (Μπούμης Ι. Παναγιώτης, «Κανονικόν Δίκαιον», σελ.203-204).

Σχετικά με τη δυνατότητα αθώωσης του κληρικού από την ποινή της καθαιρέσεως από άλλο εκκλησιαστικό όργανο, ο Κανονολόγος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αμίλκας Αλιβιζάτος παραθέτει το παράδειγμα του μητροπολίτη Ευσταθίου, ο οποίος καθαιρέθηκε από τη Σύνοδο της Παμφυλίας όμως η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος (431), «απεκατέστησεν αυτόν εις την ιερατικήν του τιμήν, επιτρέψασα εις αυτόν την ιερουργίαν».

Σε μελέτη δε του ιδίου Καθηγητή, ο κ. Καθηγητής διδάσκει, ότι διά της καθαιρέσεως δεν αφαιρείται το θείον της Ιερωσύνης Χάρισμα (Βλ. Αμ. Αλιβιζάτου, «Περί χάριτος των ποινών των Κληρικών» σ.19).

Σύμφωνα με τη δογματική διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η Ιερωσύνη ανήκει στα Μυστήρια που δεν επαναλαμβάνονται και είναι έργο της Θείας Χάριτος. Η καθαίρεση είναι πειθαρχικό μέσο της Εκκλησίας, μη δυνάμενο να άρει τη Χάρη του Μυστηρίου, αλλ’ απλώς αναστολή των εκδηλώσεων αυτής. (Βλ. σχετικά: Α. Χριστοφιλοπούλου, Η οργάνωσις της Εκκλησίας της Ελλάδος σ. 41. Χ. Ανδρούτσου, Δογματική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας σ. 314. Π.Τρεμπέλα, Δογματική της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας τ. 3σ. Πρβλ. Πρωτ. Πατρών 467/1916. Π. Παναγιωτάκου, Η Ιερωσύνη…σ.113 επ. 121 επ. Η θεία Χάρις εν τω καθαιρεθέντι παραμένει. Πρβλ. και Ευγενίου Βουλγά-ρεως, Κανονικαί Επιστάσεις σ. 277 επ. Βασιλείου, Μητροπολίτου Σμύρνης, Περί του κύρους χειροτονίας υπό καθηρημένου Επισκόπου σ. 18. Δ. Πετρακάκου,Τινά περί του κύρους των χειροτονιών σ. 21. Πρβλ. ωσαύτως και τας Α.Π.222/1934, 359/1934, Εφετ.Αθηνών 1356/1949. Μελετίου Μητροπολίτου Κυθήρων, Γάμος κληρικών καταχθέντων εις την τάξιν των λαϊκών ανίερος εν: ΑΕΚΔ 1964 σ. 13.επ.).

Αυτά σημαίνουν, ότι όποτε και αν, ένας τιμωρημένος – καθηρημένος Επίσκοπος ή Ιερέας, τελέσει κάποιο Μυστήριο, μπορεί η Διοίκηση της Εκκλησίας, (Αρχιεπίσκοπος, Μητροπολίτες, Σύνοδος), να τον ξανά τιμωρήσουν, π.χ. διότι δεν υπάκουσε, διότι δεν εφάρμοσε την ποινή. Όμως το Μυστήριο που τελείται κάθε φορά, είναι Κανονικό Μυστήριο. Τελείται από το Άγιο Πνεύμα.

Από όσα έχουν εκτεθεί παραπάνω συμπεραίνουμε, ότι τελικά η Οσία εκάρη μοναχή και μάλιστα με το μοναχικό όνομα Μυρτιδώτισσα. Είχε δε εκκλησιαστική κοινωνία με όλους τους Χριστιανούς και κληρικούς Νέου και Παλαιού Ημερολογίου.

Το Μοναχικό Σχήμα είναι ανεξάλειπτη δωρεά της Χάριτος του Θεού, η οποία δεν αίρεται από κανέναν με κανένα τρόπο!

Ένα σύγχρονο θαύμα της Οσίας, επαληθεύει την μοναχική της ιδιότητα. (Αναδημοσίευση από http://www.hsir.org).

Το ακόλουθο θαύμα, αποδεικνύει και βεβαιώνει πασιφανώς, ότι η Αγία Γερόντισσα είχε πλήρη συνείδηση και συναίσθηση της Μοναχικής ιδιότητός της και του Μοναχικού ονόματός της, ώστε να απαιτήσει να δοθεί αυτό σε παιδί που θα γεννιόταν μετά την προς Κύριον εκδημία της…

Το αδιαμφισβήτητο αυτό γεγονός, το οποίο δεν είναι βεβαίως το μοναδικό, ομιλεί αφ’ εαυτού, αποτελεί δε τιμή προς την Αγία Γερόντισσα Μυρτιδιώτισσα και θέτει προ των ευθυνών τους αυτούς, οι οποίοι πέφτουν στο ασυγχώρητο αμάρτημα της αρνήσεως των Δωρεών της Χάριτος του Θεού.

Η ευλαβής Ευθυμία Νικολαΐδου, κάτοικος Θεσσαλονίκης, πνευματικό τέκνο του τότε Αρχιμ. π. Κυπριανού, Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Αγίου Κυπριανού Φυλής, επισκεπτόταν τακτικά την Αγία Γερόντισσα Μυρτιδιώτισσα στη Μονή της Παναγίας στην Κλεισούρα και συνομιλούσε μαζί της.

Σε μία επίσκεψή της, λίγους μόλις μήνες πριν από την Κοίμηση της Οσίας, η Γερόντισσα της απεκάλυψε τα εξής:

«Τώρα που θα επιστρέψεις στην Θεσσαλονίκη, θα γνωρίσεις ένα αρραβωνιασμένο ζευγάρι, που ψάχνουν κουμπάρο για να τους παντρέψει. Να τους παντρέψεις εσύ και να βαφτίσεις το πρώτο παιδάκι που θα κάνουν, που θα είναι κορίτσι, και να του δώσεις το όνομά μου· να το πεις ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ»!…
Πράγματι, η γυναίκα όταν επέστρεψε, γνώρισε το ζεύγος, τον Νικόλαο Γράμπα, τέταρτο γιό του Αντωνίου Γράμπα (Γ.Ο.Χ + 1996), και τη Θεοδώρα Κλησσιάρη του Κωνσταντίνου, κατοίκους Κυμίνων Θεσσαλονίκης. Τους έκανε την πρόταση, σύμφωνα με τα λεχθέντα από την Αγία Γερόντισσα, αλλά δεν τους είπε τίποτε για το φύλο και για το όνομα του πρώτου παιδιού, παρά μόνο ότι είχε τάμα να δώσει εκείνη ένα όνομα στο πρώτο τους παιδί. Εκείνοι δέχθηκαν.
Ο Γάμος τελέστηκε στον Ιερό Ναό των Αγίων ΙΒ΄ Αποστόλων του Πατρίου Ημερολογίου, τον Νοέμβριο του 1974, ενώ η Αγία Γερόντισσα Μυρτιδιώτισσα είχε ήδη κοιμηθεί εν Κυρίω προ επτά περίπου μηνών. Η δε Βάπτιση του πρώτου παιδιού, το οποίο πράγματι ήταν κορίτσι, έγινε και πάλι στον Ιερό Ναό των Αγίων ΙΒ΄ Αποστόλων το 1976. Στις επίμονες ερωτήσεις του πατέρα Νικολάου Γράμπα, σχετικά με το όνομα που θα δινόταν στο παιδί, η νονά απαντούσε· Μην ανησυχείτε· το όνομα που θα δώσω στο παιδί θα σας αρέσει· είναι πολύ ωραίο όνομα!

Όταν οι συγγενείς άκουσαν το όνομα ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ, ξαφνιάστηκαν! Μάλιστα, η μία από τις δύο γιαγιάδες έλεγε μισοελληνικά-μισοβουλγάρικα: «Σιό (τι) όνουμα είνει αυτό, Ματσανιώτισσα»!! Σύντομα όμως το ξεπέρασαν, με τη βοήθεια μάλιστα και της νονάς, η οποία τους εξήγησε πλέον λεπτομερώς τα περί της προρρήσεως της Αγίας Γερόντισσας Μυρτιδιώτισσας της Κλεισούρας και τους είπε: Αν θέλετε, μπορείτε να την φωνάζετε ΜΥΡΤΩ, αλλά όταν θα κοινωνεί και όταν θα παντρευτεί, ο Ιερέας να την αποκαλεί κανονικά με το όνομά της: ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ.

Η Μυρτιδιώτισσα (Μυρτώ) Γράμπα είναι σήμερα παντρεμένη και ζει στα Νέα Μάλγαρα Θεσσαλονίκης, οι δε γονείς της Νικόλαος και Θεοδώρα κατοικούν στα Κύμινα και είναι ενορίτες του Ιερού Ναού  των Αγίων ΙΒ΄ Αποστόλων. Η ευσεβής νονά, Ευθυμία Νικολαΐδου, είχε κοιμηθεί εν Κυρίω περί το 1979-1980, όταν η αναδεκτή της ήταν ακόμη πολύ μικρή.

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΩΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ

Μία μεγάλη ευθύνη του Αγιογράφου. (Αναδημοσίευση από την σελίδα http://agiografikesmeletes.blogspot.gr/).

Στον σύνδεσμο http://hsir.org/p/jjc έχουν αναρτηθεί, από τον Επίσκοπο Γαρδικίου κ. Κλήμεντα, σημαντικές καταθέσεις  για ένα πολύ σοβαρό εκκλησιαστικό θέμα, το οποίο έχει προκύψει και αναπόφευκτα έχει εικονολογικές προεκτάσεις, εφόσον η Ορθόδοξη Εικονογραφία είναι ταγμένη στην υπηρεσία της Εκκλησίας, η οποία είναι «στύλος και εδραίωμα της αληθείας», κατά τον Απόστολο Παύλο.

Διαβάζουμε λοιπόν στην οφειλομένη αυτή, όπως πιστεύουμε, και αναγκαία κατάθεση, η οποία τοποθετεί τα πράγματα στην ορθή τους βάση, και τα εξής:

«Στο σχετικό υλικό που κυκλοφορεί (κείμενα, εικόνες κλπ.), υπάρχει η επίμονος παρουσίασις της Αγίας ως απλής λαϊκής, ως Σοφίας, χωρίς να αναγνωρίζεται η Μοναχική Ιδιότης της Οσίας Γεροντίσσης και χωρίς καμμία απολύτως αναφορά στο Μοναχικό Όνομα Αυτής, τ.ε. Μυρτιδιώτισσα……Η Αγία Γερόντισσα είχε πλήρη συνείδησι και συναίσθησι της Μοναχικής ιδιότητός της και του Μοναχικού ονόματός της, ώστε να απαιτήση να δοθή αυτό σε παιδί που θα εγεννάτο μετά την προς Κύριον εκδημία της»…

Επειδή το θέμα μας έχει απασχολήσει στην Εικονολογική του διάσταση, εδώ και μερικά χρόνια (από τότε που για πρώτη φορά είδαμε, με δυσάρεστη, ομολογούμε, έκπληξη, σε Έκθεση Εικόνων την «Αγία Σοφία») , ας μας επιτραπεί να καταθέσουμε, για πρώτη φορά, ένα σημείο ευαρέσκειας της Οσίας για την Ιερά Εικόνα της ως Οσίας Μυρτιδιω-τίσσης, όχι ασφαλώς για την τεχνική της αρτιότητα, αλλά διότι την παρουσιάζει με Μοναχική ενδυμασία και με το Μοναχικό της όνομα…

Συνέχεια του άρθρου στους παρακάτω συνδέσμους

1.http://agiografikesmeletes.blogspot.gr/2012/07/blog-post_04.html

2.https://www.scribd.com/document/99128104/%CE%91%CE%93%CE%99%CE%91-%CE%A3%CE%9F%CE%A6%CE%99%CE%91-%CE%89-%CE%9F%CE%A3%CE%99%CE%91-%CE%9C%CE%A5%CE%A1%CE%A4%CE%99%CE%94%CE%99%CE%A9%CE%A4%CE%99%CE%A3%CE%A3%CE%91