ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΕΞΕΤΑΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΚΡΙΝΟΥΜΕ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ
Προ δυο μήνων είχαμε κάνει μια ανάρτηση υπό τον τίτλο «Οὐδέν γάρ ὄφελος βίου καθαροῦ, δογμάτων διεφθαρμένων· ὥσπερ οὖν οὐδέ τοὐναντίον, δογμάτων ὑγιῶν, ἐάν βίος ᾖ διεφθαρμένος» (᾿Ιω. Χρυσοστόμου) (Πατήστε πάνω εις τον τίτλο δια να αναγνώσετε το άρθρο).
Εκεί είχαμε κάνει μια μικρή ανάλυση και είχαμε αναφέρει ότι πρέπει να υπάρχει ΙΣΟΤΙΜΗ αναλογία ορθού βίου και ορθών δογμάτων.
Επίσης σε αρκετά άρθρα είχαμε αναφέρει δια την ''δικαίαν κρίσιν'' που εντέλλεται ο Κύριος, αλλά και δια το ''μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε'' με ανάλυση βεβαίως όχι δική μας, αλλά του ιερού Χρυσοστόμου Η ΚΑΚΗ ΚΡΙΣΗ (ΚΑΤΑΚΡΙΣΙΣ) ΚΑΙ Η ΔΙΚΑΙΑ ΚΡΙΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ (ΠΑΤΉΣΤΕ ΔΙΑ ΝΑ ΑΝΑΓΝΏΣΕΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ).
και ΚΡΙΝΑΤΕ ΔΙΚΑΙΩΣ!
Εις την εντολή που μας δίνει ο Κύριος ''την δικαίαν κρίσιν κρίνατε'' είχαμε αναφέρει (όπως λέγουν οι άγιοι της Εκκλησίας μας), ότι η εντολή αυτή ισχύει δια ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΙΣΤΕΩΣ και μας επιτρέπεται η κρίση. Ενω δια την εντολή «μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε» που ισχύει δια ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ δεν επιτρέπεται να κρίνουμε κανέναν.
Θα συνεχίσουμε με λίγα λόγια δια το εν λόγω θέμα κάνοντας μια περαιτέρω ανάλυση.
Ο όσιος Αναστάσιος ο Σιναίτης μας λέγει ότι είναι απαράδεκτη η στάση ορισμένων να κατακρίνουν τους κληρικούς. Η μοναδική περίπτωση που δείχνει κατανόηση στην συμπεριφορά αυτή των ανθρώπων, είναι όταν ο κληρικός που κατακρίνεται, «κάνει σφάλματα δογματικά» (Λόγος περί αγίας Συνάξεως Migne PG. 89, 848A).
Ωστόσο στο σημείο αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί η κρίση ενός δογματικού κειμένου και η διαπίστωση ενός δογματικού σφάλματος δεν είναι κάτι το εύκολο, ούτε του καθενός. Πολλές φορές ένας που δεν έχει σωστή θεολογική παιδεία ή κι ακόμη σωστή κρίση μπορεί να βρίσκει σφάλματα εκεί που δεν υπάρχουν. Κάτι ανάλογο συνέβηκε και με τον Μ. Βασίλειο, έτσι που χρειάστηκε να γράψει ενα μεγάλο γράμμα πάνω στο θέμα αυτό. Ένα χρήσιμο και διαφωτιστικό απόσπασμα του γράμματος αυτού παραθέτουμε στη συνέχεια
«Αν το σφάλμα σχετίζεται με θέματα πίστεως, να μας επιδειχθεί το γράμμα που το περιέχει. Αλλά και στην περίπτωση αυτή να επικρατήσει αντικειμενικότητα. Να διαβαστεί το εγκληματικό κείμενο. Και τότε να γίνει έλεγχος μήπως το έγκλημα οφείλεται μάλλον στην άγνοια του ανθρώπου εκείνου που διατύπωσε την κατηγορία, παρά στο περιεχόμενο του γράμματος. Είναι παρατηρημένο, ότι πολλά απο τα καλά, δεν φαίνονται ως καλά και σωστά σε ανθρώπους που δεν έχουν σωστή κρίση. Απο αυτή τη λαθεμένη κρίση βγάζουν πολλοί συμπεράσματα. Αλλά και το μέλι φαίνεται σε μερικούς πικρό, επειδή χάλασε η γεύση τους απο κάποια αρρώστια. Έτσι πάλι ενα μάτι με κακή όραση πολλά απο τα γύρω πράγματα δε βλέπει, ενώ φαντάζεται άλλα που δεν υπάρχουν. Κάτι ανάλογο γίνεται συχνά και με το νόημα των λόγων, όταν αυτός που τους κρίνει είναι κατώτερος διανοητικά απο το περιεχόμενο του κειμένου που διαβάζει. Για το λόγο αυτό πρέπει και αυτός που γράφει και αυτός που κρίνει τα γραμμένα να έχουν σχεδόν την ίδια μόρφωση. Όπως αυτός που δεν ξέρει γεωπονία δεν μπορεί να κρίνει τα γεωργικά έργα και όπως αυτός που δεν κατέχει τη μουσική παιδεία δεν μπορεί να διακρίνει πότε τα διάφορα μουσικά κομμάτια έχουν σωστό μέλος ή όχι, πως μπορεί να θέλει κανείς να γίνεται έτσι αμέσως κριτής των λόγων, όταν δεν έχει να παρουσιάσει δάσκαλο που τον δίδαξε ή να αναφέρει τον χρόνο που σπούδασε ή κι όταν πάλι δεν έχει ούτε πολύ ούτε λίγο ιδέα γύρω απο το λόγο; Το ίδιο πράγμα βλέπω και για τους λόγους του Πνεύματος, ότι δηλαδή δεν επιτρέπεται στον καθένα να εξετάζει τα λεγόμενα, παρά μόνο σ΄ αυτόν που έχει το πνεύμα της διακρίσεως...» (Μ. Βασιλείου, Επιστολαί 204, 5/ΒΕΠΕΣ 55, 236, 13).
«Το να αγωνίζεται κανείς για την εφαρμογή των νόμων του Θεού είναι απαραίτητη ανάγκη γιατί διαφορετικά θα γίνει με την αδιαφορία του αφορμή να τιμωρηθεί κι αυτός μαζί με αυτόν που αμαρτάνει. Να προσέχει μόνο αυτός που κρίνει να μη πέφτει στα ίδια σφάλματα με τον κρινόμενο....» (Μ. Βασιλείου, Όροι κατ΄ επιτομήν ΡΞΔ/ΒΕΠΕΣ 53, 295, 28).
Είναι σαφέστατος ο Μ. Βασίλειος!
Με λίγα λόγια μας διδάσκει τα εξής
1. Να γίνει πρωτιστώς έλεγχος της δογματικής κακοδοξίας. Να εξεταστεί εαν υπαίτιος είναι αυτός που κηρύττει την κακοδοξία, ή αξιόπιστος αυτός που ανακοίνωσε την είδηση δια την εν λόγω κακοδοξία. Δηλαδή να εξετάσουμε εαν αληθεύει η είδηση, δίχως να κρίνουμε ακόμη κανέναν.
2. Αυτός που θα ελέγξει και θα κρίνει θα πρέπει να έχει τις κατάλληλες γνώσεις δια να εξετάσει τα ζητήματα δογματικού περιεχομένου και βεβαίως να έχει σωστή διάκριση.
3. Να προσέξει αυτός που θα εξετάσει τέτοια σοβαρά ζητήματα να μην πέσει στα ίδια σφάλματα με τον κρινόμενο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ:
Προ δυο μήνων είχαμε κάνει μια ανάρτηση υπό τον τίτλο «Οὐδέν γάρ ὄφελος βίου καθαροῦ, δογμάτων διεφθαρμένων· ὥσπερ οὖν οὐδέ τοὐναντίον, δογμάτων ὑγιῶν, ἐάν βίος ᾖ διεφθαρμένος» (᾿Ιω. Χρυσοστόμου) (Πατήστε πάνω εις τον τίτλο δια να αναγνώσετε το άρθρο).
Εκεί είχαμε κάνει μια μικρή ανάλυση και είχαμε αναφέρει ότι πρέπει να υπάρχει ΙΣΟΤΙΜΗ αναλογία ορθού βίου και ορθών δογμάτων.
Επίσης σε αρκετά άρθρα είχαμε αναφέρει δια την ''δικαίαν κρίσιν'' που εντέλλεται ο Κύριος, αλλά και δια το ''μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε'' με ανάλυση βεβαίως όχι δική μας, αλλά του ιερού Χρυσοστόμου Η ΚΑΚΗ ΚΡΙΣΗ (ΚΑΤΑΚΡΙΣΙΣ) ΚΑΙ Η ΔΙΚΑΙΑ ΚΡΙΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ (ΠΑΤΉΣΤΕ ΔΙΑ ΝΑ ΑΝΑΓΝΏΣΕΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ).
και ΚΡΙΝΑΤΕ ΔΙΚΑΙΩΣ!
Εις την εντολή που μας δίνει ο Κύριος ''την δικαίαν κρίσιν κρίνατε'' είχαμε αναφέρει (όπως λέγουν οι άγιοι της Εκκλησίας μας), ότι η εντολή αυτή ισχύει δια ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΙΣΤΕΩΣ και μας επιτρέπεται η κρίση. Ενω δια την εντολή «μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε» που ισχύει δια ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ δεν επιτρέπεται να κρίνουμε κανέναν.
Θα συνεχίσουμε με λίγα λόγια δια το εν λόγω θέμα κάνοντας μια περαιτέρω ανάλυση.
Ο όσιος Αναστάσιος ο Σιναίτης μας λέγει ότι είναι απαράδεκτη η στάση ορισμένων να κατακρίνουν τους κληρικούς. Η μοναδική περίπτωση που δείχνει κατανόηση στην συμπεριφορά αυτή των ανθρώπων, είναι όταν ο κληρικός που κατακρίνεται, «κάνει σφάλματα δογματικά» (Λόγος περί αγίας Συνάξεως Migne PG. 89, 848A).
Ωστόσο στο σημείο αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί η κρίση ενός δογματικού κειμένου και η διαπίστωση ενός δογματικού σφάλματος δεν είναι κάτι το εύκολο, ούτε του καθενός. Πολλές φορές ένας που δεν έχει σωστή θεολογική παιδεία ή κι ακόμη σωστή κρίση μπορεί να βρίσκει σφάλματα εκεί που δεν υπάρχουν. Κάτι ανάλογο συνέβηκε και με τον Μ. Βασίλειο, έτσι που χρειάστηκε να γράψει ενα μεγάλο γράμμα πάνω στο θέμα αυτό. Ένα χρήσιμο και διαφωτιστικό απόσπασμα του γράμματος αυτού παραθέτουμε στη συνέχεια
«Αν το σφάλμα σχετίζεται με θέματα πίστεως, να μας επιδειχθεί το γράμμα που το περιέχει. Αλλά και στην περίπτωση αυτή να επικρατήσει αντικειμενικότητα. Να διαβαστεί το εγκληματικό κείμενο. Και τότε να γίνει έλεγχος μήπως το έγκλημα οφείλεται μάλλον στην άγνοια του ανθρώπου εκείνου που διατύπωσε την κατηγορία, παρά στο περιεχόμενο του γράμματος. Είναι παρατηρημένο, ότι πολλά απο τα καλά, δεν φαίνονται ως καλά και σωστά σε ανθρώπους που δεν έχουν σωστή κρίση. Απο αυτή τη λαθεμένη κρίση βγάζουν πολλοί συμπεράσματα. Αλλά και το μέλι φαίνεται σε μερικούς πικρό, επειδή χάλασε η γεύση τους απο κάποια αρρώστια. Έτσι πάλι ενα μάτι με κακή όραση πολλά απο τα γύρω πράγματα δε βλέπει, ενώ φαντάζεται άλλα που δεν υπάρχουν. Κάτι ανάλογο γίνεται συχνά και με το νόημα των λόγων, όταν αυτός που τους κρίνει είναι κατώτερος διανοητικά απο το περιεχόμενο του κειμένου που διαβάζει. Για το λόγο αυτό πρέπει και αυτός που γράφει και αυτός που κρίνει τα γραμμένα να έχουν σχεδόν την ίδια μόρφωση. Όπως αυτός που δεν ξέρει γεωπονία δεν μπορεί να κρίνει τα γεωργικά έργα και όπως αυτός που δεν κατέχει τη μουσική παιδεία δεν μπορεί να διακρίνει πότε τα διάφορα μουσικά κομμάτια έχουν σωστό μέλος ή όχι, πως μπορεί να θέλει κανείς να γίνεται έτσι αμέσως κριτής των λόγων, όταν δεν έχει να παρουσιάσει δάσκαλο που τον δίδαξε ή να αναφέρει τον χρόνο που σπούδασε ή κι όταν πάλι δεν έχει ούτε πολύ ούτε λίγο ιδέα γύρω απο το λόγο; Το ίδιο πράγμα βλέπω και για τους λόγους του Πνεύματος, ότι δηλαδή δεν επιτρέπεται στον καθένα να εξετάζει τα λεγόμενα, παρά μόνο σ΄ αυτόν που έχει το πνεύμα της διακρίσεως...» (Μ. Βασιλείου, Επιστολαί 204, 5/ΒΕΠΕΣ 55, 236, 13).
«Το να αγωνίζεται κανείς για την εφαρμογή των νόμων του Θεού είναι απαραίτητη ανάγκη γιατί διαφορετικά θα γίνει με την αδιαφορία του αφορμή να τιμωρηθεί κι αυτός μαζί με αυτόν που αμαρτάνει. Να προσέχει μόνο αυτός που κρίνει να μη πέφτει στα ίδια σφάλματα με τον κρινόμενο....» (Μ. Βασιλείου, Όροι κατ΄ επιτομήν ΡΞΔ/ΒΕΠΕΣ 53, 295, 28).
Είναι σαφέστατος ο Μ. Βασίλειος!
Με λίγα λόγια μας διδάσκει τα εξής
1. Να γίνει πρωτιστώς έλεγχος της δογματικής κακοδοξίας. Να εξεταστεί εαν υπαίτιος είναι αυτός που κηρύττει την κακοδοξία, ή αξιόπιστος αυτός που ανακοίνωσε την είδηση δια την εν λόγω κακοδοξία. Δηλαδή να εξετάσουμε εαν αληθεύει η είδηση, δίχως να κρίνουμε ακόμη κανέναν.
2. Αυτός που θα ελέγξει και θα κρίνει θα πρέπει να έχει τις κατάλληλες γνώσεις δια να εξετάσει τα ζητήματα δογματικού περιεχομένου και βεβαίως να έχει σωστή διάκριση.
3. Να προσέξει αυτός που θα εξετάσει τέτοια σοβαρά ζητήματα να μην πέσει στα ίδια σφάλματα με τον κρινόμενο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ:
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΕΞΕΤΑΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΚΡΙΝΟΥΜΕ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ http://entoytwnika.blogspot.com
